Uit de serie: ‘Niet alles is wat het lijkt’: Leeuwarden, herfst 2018

Dit is typisch een voorbeeldje waar je diepte ziet waar die er niet is. Een ander bekend voorbeeld van gezichtsbedrog is die waar kleuren anders lijken dan dat ze daadwerkelijk zijn. Neem deze balk.

Dat hij links veel lichter lijkt te zijn dan rechts komt door de achtergrond. Haal je de balk uit het plaatje, dan ziet de balk er als volgt uit.

Nog een voorbeeldje van gezichtsbedrog, de zogenaamde Kanizsa driehoek.

Ziet u de grote witte driehoek met de punt naar beneden? Dan ziet u meer dan er is, want die is er helemaal niet. Er zijn alleen maar een paar zwarte lijnen met “pacmanhappertjes”.

Nog eentje waarbij het oog de boel gaat vervormen. Kijkt u eens naar dit kronkelig schaakbord. Valt u wat op?

Het is niet kronkelig. Doordat ik zeg dat het kronkelig is, neemt u al onbewust aan dat het kronkelig is en dat effect wordt nog versterkt door de zwart-wit gedraaide blokjes op de kruispunten. Zie hier een uitsnijding waar u kunt zien dat de blokjes echt keurig recht naast elkaar staan.

Nog een voorbeeldje van vormen die je ziet, maar die er niet zijn: de Fraser-spiraal.

Het is helemaal geen spiraal. Het zijn stuk voor stuk losse (zwart-wit gedraaide) cirkels (volgt u er maar eens eentje in zijn geheel), maar door de achtergrond lijkt het één lange spiraal.

Ook de hoek van waaruit je dingen bekijkt, kan van belang zijn. Neem deze Duitse tekening uit de zeventiende eeuw.

Bekijk je het plaatje echter 180 graden gedraaid, dan zie je dit.

“Gelukkig konden getuigen een goede beschrijving geven van het vluchtende tweetal.”

Ook de natuur houd je wel eens voor de gek. In 2013 waren Marianne en ik in het Capitol Reef National Park in Amerika. Het was tegen de avond en de maan kwam net op. Verbijsterd staarde ik naar het hemellichaam. Wat was hij groot! Wel drie keer zo groot als normaal. Hoe kon dat? Ik nam snel een foto om het voor het nageslacht (de dochters thuis) vast te leggen.

Ik moet zeggen, het resultaat was tamelijk teleurstellend. Hij zag er op de foto veel kleiner uit dan in werkelijkheid, althans in mijn werkelijkheid.

Mijn “werkelijkheid”.

Dus als u een keer een heel grote maan ziet, dan zou dat wel eens gezichtsbedrog kunnen zijn.

Tot slot, vond u dit een leuke blogpost? Ook dan zit u mis, het is echt een heel saaie blogpost.

p.s de bovenste foto heeft Marianne in Leeuwarden gemaakt; die van het Capitol Reef NP heb ik in Amerika gemaakt, de andere voorbeelden zijn afkomstig van de Wikipedia.

Gezien in Scheveningen:

Vorige week zondag bezochten we in het Museum Beelden aan Zee in Scheveningen een tentoonstelling met werken van Ossip Zadkine.

Zadkine is vermoedelijk één van de weinige beeldhouwers wiens naam in Nederland bekend is bij het grote publiek. Dit dankzij zijn beeld ‘De verwoeste stad’ (of Jan Gat zoals sommige Rotterdammers het noemen) dat in 1953 in Rotterdam werd geplaatst.

(Even een testje tussendoor: Weet u bijvoorbeeld wie ‘De Dokwerker’ heeft gemaakt? Of het monument op de Dam? Ik in ieder geval niet, ik moest het opzoeken. De Dokwerker is ontworpen en gemaakt door de beeldhouwer Mari Andriessen. Het monument op de Dam is een ontwerp van de architect J.J.P. Oud; de beelden op het monument zijn van beeldhouwer Johannes Anton Rädecker, en de reliëfs van Paul Grégoire. Naast ”De Verwoeste Stad is het Auschwitzmonument (de ‘Gebroken spiegels’) van Jan Wolkers zo ongeveer het enige monument waarvan ik weet wie de maker is.)

Voordat ‘De Verwoeste Stad’ in Rotterdam belandde, was het ontwerp al elders in Nederland te zien. Ik citeer nu even de site ‘wederopbouwRotterdam.nl’

“Een 70 centimeter hoog terracotta model werd in de zomer van 1947 tentoongesteld op tentoonstellingen in Praag en Berlijn. Tijdens een transport raakte dit model ernstig beschadigd en Zadkine vervaardigde een nieuw, twee keer zo hoog gipsen model. Dat was in 1948 voor het eerst in Nederland te zien, in Amsterdam. Daarna was een bronzen model eerst nog te zien op Sonsbeek ’49 in Arnhem om pas in december 1949 te arriveren in Rotterdam in Museum Boijmans-Van Beuningen.

In het Stedelijk Museum in Amsterdam zag Gerrit van der Wal, directeur van De Bijenkorf en kunstliefhebber, het beeld. Hij was zo onder de indruk dat hij het plan opvatte om een grotere versie van het beeld aan de stad Rotterdam te schenken. De Bijenkorf was van origine een joods bedrijf en had veel personeel verloren tijdens de oorlog. Van der Wal bleef overigens tot 1978 anoniem als schenker.”

Voor meer achtergrond over het beeld, zie de voorgenoemde site en deze site. Voor meer achtergrond over Zadkine: zie hier.

1953: Hier komt het beeld, liggend op een Franse vrachtwagen, aan in Rotterdam. Foto: Nationaal Archief

1953: Tijdens de onthulling van het beeld 

1957: het beeld op het Plein 1940

1975; Het beeld wordt verplaatst. Foto Bert Verhoef; Anefo; Nationaal Archief

Over de sokkel, goed zichtbaar op bovenstaande foto, staat op de eerder genoemde site van ‘wederopbouwRotterdam.nl’ een mooie anekdote:

“In het boek Zadkine van Jana Beranova is het gerucht nader onderzocht, dat het Labradorgraniet van de sokkel bestemd was voor een standbeeld van Adolf Hitler. Dit was inderdaad bestemd voor de sokkel van een dergelijk beeld in Berlijn. De Rotterdamse steenhouwers die gedwongen waren het werk uit te voeren traineerden het echter en konden het graniet na de oorlog als oorlogsbuit voor een zacht prijsje aankopen. En zo kon de Rotterdamse Steenhouwerij het materiaal in 1953 aan de gemeente schenken.”

Zadkine is 1888 geboren in Vitsebsk, toen een stad gelegen in het Russische tsarenrijk; nu deel uitmakend van Wit Rusland. In 1905 vertrok hij naar Engeland, later leefde hij ook in Frankrijk en Amerika, om na de Tweede Wereldoorlog terug te keren naar Frankrijk waar hij tot zijn dood in 1967 zou blijven wonen.

Links Ringo Starr; herstel Zadkine in 1914; rechts in 1953 bij de onthulling van ‘De Verwoeste Stad’ .

In Parijs heb je het ‘Le musée Zadkine’. Dit museum heeft tijdelijk een kleine vijftig beeldhouwwerken van Zadkine uitgeleend aan het Museum Beelden aan Zee. Samen met nog een stuk of vijftig andere beeldhouwwerken van Zadkine zijn deze tot 3 maart 2019 in het museum te zien. Ik moet zeggen dat ik wel een mooie tentoonstelling vond. (Wel was het een financiële tegenvaller dat we 2,50 euro extra entree bovenop onze museumjaarkaart moesten betalen; maar we hadden gespaard.) In ruil daarvoor mochten we wel een zeer informatief foldertje meenemen met veel informatie over Zadkine en de beelden.

Zie hieronder enige foto’s die we van de beelden hebben genomen.

Uiteraard, zou ik bijna zeggen, stond er ook een versie van de Verwoeste Stad. Het beeld lijkt hier de dakconstructie te ondersteunen, maar dat klinkt een beetje oneerbiedig.

Er waren ook een paar houten beelden te zien. Dat het hout soms beschadigd was vond Zadkine niet erg. Hij beeldhouwde er wel om heen.

Uit het foldertje: ‘Accordeonist, 1924, brons. In Parijs leerde Zadkine zichzelf accordeon spelen. Hij kon geen noten lezen, dus hij improviseerde. Niet iedereen kon dat waarderen…  

De mooiste beelden vond ik die met een “hol” gezicht, zoals bijvoorbeeld het beeld hieronder:

Behalve ‘De Verwoeste Stad’ was er nog een oorlogsbeeld te zien: : De Gevangene;

Uit de folder:  De Gevangene. 1943; Brons: Geen enkel ander beeld van Zadkine geeft zo goed de beklemming van de Tweede Wereldoorlog weer als De Gevangene, De figuur staat volgens de maker symbool voor al die Fransen die in tegenstelling tot hemzelf niet hadden kunnen vluchten.”

 Dit beeld was geïnspireerd op de houtjes op de voorgrond.

Al met al is dit een tentoonstelling die uw kunstrecensent wel kan aanbevelen. Het publiek was overigens aan de oudere kant, wat wel weer het voordeel had, dat wij er opeens weer een stuk jonger uitzagen.

Uit de serie bankjes met op de achtergrond twee Zadkine beelden:  het bruine bankje.

Uit de serie bankjes met een Zadkine beeld ernaast: vijf bankjes met daarop één man met een hoed.

Rotterdam: 1957; Stad zonder hart”; Ossip Zadkine; foto  Herbert Behrens; Anefo; Nationaal Archief

Vorige week ben ik naar de tentoonstelling ‘Aan Zee’ in het Haagse Gemeentemuseum geweest.  Omstreeks 1910 verbleven de schilders Piet Mondriaan, Jan Toorop, Jacoba van Heemskerck en Ferdinand Hart Nibbrig een aantal zomers in Zeeland, in het bijzonder in Domburg, Westkapelle en Zoutelande op Walcheren, om daar te schilderen. Vooral het licht sprak hen daar aan.

De meeste schilderijen die op de tentoonstelling hingen, waaronder het duinenlandschap op de affiche, waren van Piet Mondriaan. Logisch, het museum heeft nu eenmaal de meeste schilderijen van hem in huis, maar het was iets te veel van het goede of zoals wij schrijvers zeggen: ‘schrijven is schrappen’. Een onsje Mondriaan minder en wat meer schilderijen van anderen had ook wel gemogen. Er hangen elders in het museum immers nog genoeg schilderijen van Mondriaan.

Zo waren vijf min of meer gelijke voorstellingen van Mondriaan van de Vuurtoren van Westkapelle op de tentoonstelling wel wat veel van het goede.

Wel weer interessant waren vier schilderijen van een boom die Mondriaan maakte en waar je duidelijk kon zien welke ontwikkeling hij doormaakte. In dit geval was het wel functioneel om meerdere schilderijen van hetzelfde onderwerp te laten zien.

De vier bomen links hingen bij de tentoonstelling samen op één zaal. De vijfde boom rechts hangt elders in het museum. Ronald Reagan zou het overigens maar niks hebben gevonden, al die bomen. De voormalige Amerikaanse president zei in 1966 in zijn toenmalige functie als gouverneur van Californië, in een verklaring waarom hij tegen de uitbreiding van het Redwood National Park was, namelijk: “A tree is a tree. How many more do you have to look at?”

Het mooiste schilderij op de veiling vond ik niet een schilderij van Mondriaan, maar eentje van Ferdinand Hart Nibbrig. (Ik moet overigens eerlijk toegeven dat ik nog nooit van hem had gehoord, maar dat geldt vast ook voor u.) Het betrof hier het schilderij ‘Zoutelande’. Tegenwoordig is die plaats vooral bekend van de gelijknamige hit van de Zeeuwse popgroep BLØF. (Het stond in 2017 tien weken op de eerste plaats van de top 40.) De Zoutelande-versie van Ferdinand Hart Nibbrig ziet er als volgt uit.

Wie op het schilderij klikt, komt bij de versie van BLØF uit.

Detail uit het schilderij.

Het meest opvallende kunstwerk op de tentoonstelling was een levend kunstwerk, althans dat dacht ik even. Ik zag namelijk een oude grijze man met een rollator lopen die een koptelefoon droeg. Even meende ik keiharde rapmuziek uit die koptelefoon te horen en ik dacht dit is een statement, een soort levend kunstwerk: ‘oud ontmoet jong’. Maar ik bleek het me verbeeld te hebben. Het geluid was niet van rapmuziek maar van een dame die een rondleiding verzorgde voor een groep oudere bezoekers. Het geluid zal wel even gestoord zijn geweest.

De heren droegen allemaal zo’n koptelefoon die het geluid van de dame versterkte. Ze sprak overigens met zo’n luide stem dat de rest van de bezoekers ook haar verhaal konden horen. ”Ha, gratis rondleiding!”. Even luisterde ik mee, maar hield dit al snel voor gezien. Ik wou niet als oudje gezien worden.

Ik zag de groep nog wel een paar keer voorbij flitsen. In het begin lag het tempo niet zo hoog, maar tegen het einde van de rondleiding wel. Ze schroefde het toen flink op. Ze holde met de groep in haar kielzog van zaal tot zaal. Misschien had ze een vast verhaal en een vaste route die binnen een bepaalde tijd moest worden afgelegd en lag ze wat achter op schema.

Ik zag de oudjes in ieder geval een paar keer voorbij vliegen, de wandelstokken en de rollator achteraan hollend. Tegen de tijd dat de achterhoede de zaal bereikte, liep zij al weer naar een volgend schilderij in een andere zaal. “Zeer karakteristiek” hoorde ik haar dan roepen. Het was een amusant gezicht. Op een gegeven moment was ze klaar, verzamelde de koptelefoons in, en liep naar de uitgang. De oudjes hijgend achterlatend. Eindelijk konden ze uitrusten. Ik zag een aantal steunend op hun wandelstok naar het restaurant lopen, vermoedelijk op weg naar een plek om uit te rusten.

Tot zover mijn recensie. Wie ook deze tentoonstelling wil zien, heeft pech. Hij is afgelopen. Misschien is het handiger dat ik de volgende keer een tentoonstelling recenseer die nog niet is afgelopen.

Uit de serie bankjes met op de achtergrond een Mondriaan:  het zwarte bankje.

Uit de serie bankjes met op de achtergrond een Mondriaan:  het witte bankje.

Uit de serie bankjes met een verwarming op de achtergrond: een bankje met drie mensen er op.

Vorige week vrijdag bracht ik samen met de jongste dochter een bezoek aan het Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam. Er waren twee tentoonstellingen die we wilden bekijken: ‘Boijmans in de oorlog. Kunst in de verwoeste stad.‘ en ‘Pure Rubens‘ , een overzicht van Rubens’ olieverfschetsen. Normaal gesproken hebben we met onze museumjaarkaart, respectievelijk Rotterdam Pas, gratis toegang, maar vanwege de Rubens tentoonstelling moesten we een toeslag van €2,50 betalen. Dat was even een financiële tegenvaller.

Nadat we een kaartje hadden gekocht en de jassen waren opgeborgen, informeerde de dochter bij de informatiebalie of er vandaag ook rondleidingen waren. Dat moest ze maar even op internet op zoeken luidde het antwoord. Juist ja.

Als eerste liepen we naar een beetje verstopte deur. De dochter keek omhoog en zei: “Hij is vrij” en stapte naar binnen. Ik had geen idee wat ze met “hij is vrij” bedoelde en wat daar te zien was, maar het bleek een spiegelkamer te zijn.  Het was een kunstwerk van de Japanse kunstenaar Yayoi Kusama.

Omdat mijn overhemd niet lekker in mijn broek zat, ging ik dit eerst even op mijn gemak goed in mijn broek stoppen. Daarna hees ik mijn broek nog eens een keer goed op. De dochter bekeek dit tafereel gelaten en zei toen: “Je weet dat er een camera in de kamer staat en de beelden daarvan buiten op een monitor te zien zijn?”  Nee, dat wist ik niet.

Nadat we even later uit de kamer kwamen – buiten stonden al een aantal mensen op ons vertrek te wachten – bekeken we als eerste de tentoonstelling over het museum in en rondom de Tweede Wereldoorlog. Ik moet zeggen, het is een erg interessante tentoonstelling en ik kan hem dan ook aanbevelen. Zie hieronder enige foto’s ter illustratie.

Het ding op de voorgrond was geen kunst maar een bom aldus het informatiebordje

Een zuil met affiches met tentoonstellingen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in het museum werden georganiseerd en op de achtergrond een werk van Pyke Koch dat tijdens de oorlog werd aangekocht. 

Tijdens het bombardement op Rotterdam werd het museum niet geraakt maar later wel. De belangrijkste schilderijen waren toen al opgeborgen in bunkers, eerst in Zandvoort, later in de Sint Pietersberg in Maastricht. De minder belangrijk geachte schilderijen bleven wel in het museum hangen. Sommigen raakten beschadigd zoals bovenstaand schilderij.

Ook onderstaand schilderij’ Vijf meisjes uit het Amsterdamse Maagdenhuis’  uit 1888 van een zekere Thérèse Schwartze bleef tijdens de eerste oorlogsjaren, net als vele andere werken uit de negentiende eeuw, op zaal hangen. Dit omdat deze ‘tamelijk recente kunst niet als onvervangbaar werd beschouwd‘. Dit schilderij kwam de oorlog gelukkig ongeschonden door. Ik vond het één van de mooiere schilderijen op de tentoonstelling.

Detail uit het schilderij

Op de tentoonstelling hingen ook de twee valse Vermeers (gemaakt door Han van Meegeren) die het museum vlak voor en tijdens de oorlog had gekocht. Onbegrijpelijk dat het museum de schilderijen aan kocht. Een beetje Vermeer-kenner ziet direct dat het geen echte Vermeers zijn

Er was ook een aparte zaal waar aandacht aan ‘roofkunst’ werd besteed, waar een aantal schilderijen hing met informatie over de achtergrond en de Joodse eigenaars.

De tentoonstelling loopt nog tot 27 januari. Ik kan hem aan bevelen

Na deze tentoonstelling bekeek ik vervolgens dit kunstwerk.

Voor het geval u zich af vraagt wie dit “Groene hoofd op rode achtergrond met blauwe rand’ heeft gemaakt, het is mijn bord tomatensoep, dat als lunch diende.

Na de lunch bekeken we de Rubens-tentoonstelling. Rubens schijnt tijdens zijn leven meer dan 4000 werken te hebben gemaakt, waaronder heel veel altaarstukken. Hij deed dit door een kleine olieverfschets te maken en deze afbeelding dan door zijn atelier te laten uitwerken. In het atelier waren 25 mensen voor hem aan het werk. Ja, zo kan ik het ook – dat laten uitwerken dan.

Een deel van deze olieverfschetsen zijn bewaard gebleven en nu hier te zien. Er hangen ook een aantal van zijn schilderijen in combinatie met de olieverfschets.

Op de voorgrond de olieverfschets, op de achtergrond het schilderij. Het lijkt of de schets groter is dan het schilderij, maar dat is gezichtsbedrog. Het schilderij is vele maten groter.

Nog een voorbeeld.

Eerlijk gezegd ben ik niet zo’n heel grote fan van het werk van Rubens, niet omdat het niet knap geschilderd is – ik doet het hem niet na –  maar omdat op heel veel van zijn werk Bijbelse of mythologische scenes staan afgebeeld en dat is niet direct mijn genre. Zie bijvoorbeeld dit wandkleed.

Overigens wie schilderijen van Rubens wil zien waarop bloot te zien is, kan het beste naar een museum gaan en deze niet online op Facebook bekijken. Deze blokkeert namelijk regelmatig foto’s van schilderijen van Rubens omdat  Facebook er niet in slaagt om kunst van porno te onderscheiden. Eén van de organisaties die hier last van had was Visitflanders.  Deze  organisatie had in juli op zijn facebook-pagina enkele afbeeldingen van schilderijen van Rubens geplaatst ter promotie van het Rubens-huis in Antwerpen. De afbeeldingen werden geblokkeerd door Facebook. Visitflanders sloeg daarop terug met dit briljante filmpje.

Maar in Boiijmans van Beuningen kan je in elk geval nog tot en met 13 januari 2019 ongestoord de olieverfschetsen van Rubens zien zonder dat je door de zedenpolitie wordt gevraagd of je een social account hebt.

Net zoals de vorige blogpost gaat deze blogpost over kunst die zich herhaalt, maar dan anders. Dit zit zo. Vorige week stond ik even voor het Centraal Station van Rotterdam te wachten, toen mijn oog viel op een elektronisch bord bij de ingang van de ondergrondse fietsenstalling. Op dat bord stond aangegeven hoeveel vrije plaatsen er nog in de stalling waren.

Het is een grote stalling. Er kunnen liefst 5000 fietsen in staan, maar ondanks dit grote aantal plaatsen is de stalling toch vaak vol. De gemeente Rotterdam heeft dan ook maatregelen genomen. Mocht je je fiets er eerst vier weken in laten staan, sinds 1 september is dat nog maar twee weken. Een sensor registreert hoe lang een fiets er al staat.

Dankzij datzelfde sensorsysteem kan je buiten zien hoeveel plekken er nog vrij zijn. Ik keek er een tijdje na. Liep er iemand met een fiets naar beneden, dan zag je het aantal vrije plaatsen even later met één verminderen. Nam het aantal vrije plekken met één toe, dan kwam er even later iemand met zijn fiets omhoog.  Heel veel vrije plaatsen waren er niet meer. Het aantal schommelde rond de 200 stuks, blijkbaar stond het beneden goed vol.

Opeen zag ik een kunstwerk voor me. (Picasso: “Het geheim van de kunst is daarin gelegen, dat men niet zoekt, maar vindt”. ) Een collage van 500 foto’s met daarop het aantal vrije plaatsen. Maar niet zo maar 500 foto’s met willekeurige getallen, maar foto’s van de eerste 500 getallen. Even was er het probleem: ga ik voor de cijfers 1 tot en met 500 of voor 0 tot en met 499. Nul vrije plaatsen kon immers ook. Echter, ik vind nul niks, dus koos ik voor de getallen 1 tot en met 500.

De kunst van mijn kunstwerk zat niet alleen in het idee, maar vooral in de uitwerking. Ik moest foto’s hebben van alle getallen. Maar daarvoor was ik afhankelijk van mensen die hun fiets in de stalling gingen zetten dan wel weg haalden. Ik kon moeilijk fietsen uit de stalling gaan slepen om hogere  – lees meer vrije plaatsen – getallen te krijgen.

Soms zat het mee en liepen er opeens vijf mensen achter elkaar de stalling in, waardoor ik opeens vijf nieuwe (lagere) getallen kreeg, maar soms zat het tegen. Zo was ik op een gegeven moment goed bezig met de hoge getallen – veel vrije plaatsen – toen er opeens een groep schoolkinderen aan kwam fietsen die in één keer het aantal vrije plaatsen met twintig stuks verminderde.

Ik moet nu iets toegeven. De getallen 499 en 500 heb ik niet helemaal op een natuurlijke wijze verkregen. Op een gegeven moment had ik alle getallen van 1 tot en met 498 en hoefde ik alleen nog maar de 499 en 500. Het aantal vrije plaatsen stond op dat moment op 498 en het wachten was op het moment dat er twee mensen uit de fietsenstalling kwamen.

Op dat moment kwam er echter een groep ambtenaren aan fietsen die hun fiets in de fietsenstalling wilde zetten. Het was nota bene nog niet eens half vijf. Ik heb ze toen even tegen gehouden en gezegd: “Sorry mensen, er zijn wat flessen beneden kapot gevallen en ze zijn de glasscherven nu aan het opruimen, dit in verband met lekke banden. U moet heel eventjes wachten.” Ze bleven wachten en toen er even later twee mensen uit de stalling vertrokken, had ik mijn nummers 499 en 500 en kon ik ze naar beneden sturen. Maar het zit me toch niet helemaal lekker.

Thuis heb ik van de 500 foto’s een grote collage van drie bij twee meter, met daarop de foto’s van de getallen 1 tot en met 500 (in volgorde) gemaakt. De werktitel is voorlopig: ‘Fietsenstalling Centraal Station Rotterdam Vrijdag 5 oktober 2018’, maar dat is niet echt een pakkende titel. Daar moet ik nog iets op verzinnen.

Ik heb inmiddels al van het Museum Voorlinden in Wassenaar een bod op mijn collage gehad met meer cijfers voor de komma dan er achter, dus binnenkort kunt u het werk daar bewonderen. Hieronder heb ik een foto van mijn kunstwerk geplaatst.

Omdat op bovenstaande foto de getallen helaas niet zo goed zichtbaar zijn, heb ik voor u – om u een idee te geven hoe het kunstwerk er uit ziet – het stukje met de foto’s van de getallen 214 tot en met 217 uitvergroot. Zie hier een gedeelte van het werk.

Voor het geval u mijn kunstwerk volkomen nutteloos vindt, dan heeft u helemaal gelijk. Maar dat geldt niet alleen voor mij. In 1891 schreef Oscar Wilde al: “All art is quite useless” en zo is het.

Uit de serie Man met Trein:  Vage man, vage trein.

Uit de serie Man met Trein: Vijf mannen; één trein

Uit de serie Man met Trein: Vijf mannen; één vertraagde trein