Ken Aston, 1915 – 2001;de scheidsrechter die de gele en rode kaarten bedacht

Ken Aston, de man die de gele en rode kaarten bedacht; 1915 – 2001

Hoe vertel ik het verhaal van Ken Aston, de man die de gele en rode kaarten bedacht? Ik zou kunnen beginnen met die dag in 1940 toen er op een vliegtuigbasis van de Royal Air Force een voetbalwedstrijd werd gespeeld tussen het personeel van de RAF en de artilleristen die het afweergeschut bedienden. Scheidrechter was Ken Aston. Opeens klonk er het gebrom van een vliegtuig en een Junker-88, een Duitse bommenwerper, dook door de laaghangende wolken heen. Iedereen rende naar de kant.

Aston zette een helm en een gasmaker op – dat was voorschrift; dit voor het geval er gasgranaten gegooid zouden worden – en holde vervolgens naar het afweergeschut. Later zou hij in een interview zeggen dat hij waarschijnlijk de enige man in de geschiedenis is geweest die gekleed in een scheidsrechterskostuum, een gasmaker en een helm het afweergeschut bediende.

Ik zou het verhaal ook kunnen beginnen met de woorden van BBC-commentator David Coleman die in 1962 een verslag van de WK-groepswedstrijd tussen Chili en Italië (het duurde twee dagen voordat de filmbeelden Europa bereikten) als volgt aankondigde: “Good evening. The game you are about to see is the most stupid, appalling, disgusting and disgraceful exhibition of football, possibly in the history of the game. Chili versus Italy, this is the first time the two countries have met, we hope it will be the last. The national motto of Chile reads, ‘By Reason or By Force’. Today, the Chileans weren’t prepared to be reasonable, the Italians only used force, and the result was a disaster for the World Cup. After seeing the film tonight, you at home may well think that teams that play in this manner ought to be expelled immediately from the competition”. Scheidsrechter van dienst bij deze wedstrijd was Ken Aston.

pasje wk

De identiteitskaart van Ken Aston tijdens het WK van 1962

De wedstrijd liep volledig uit de hand. Er werd over en weer geslagen en geschopt. Aston stuurde twee Italianen het veld uit. Regelmatig braken er vechtpartijen uit. Een Chileense speler sloeg een Italiaan een gebroken neus. Aston zag het niet, de BBC-commentator wel: “I say, that was one of the neatest left hooks I’ve ever seen!” De gewapende politie moest drie keer het veld op komen om de gemoederen tot rust te brengen. Laat ik het zo zeggen, Ken Aston had de wedstrijd niet helemaal onder controle. Maar op deze wedstrijd kom ik later uitgebreid terug. Laat ik daarom het verhaal over de man die de gele en rode kaarten bedacht maar gewoon bij het begin beginnen.

Kenneth George Aston werd op 1 september 1915 geboren in Colchester, Engeland. Als kind bezocht hij de Ilford county high school in nood-oost Londen, waar hij aan voetballen, cricket en boksen deed. Hij vervolgde zijn opleiding aan het St Lakes’ College in Exeter en ging daarna aan het werk als leraar op een basisschool. Later zou hij 26 jaar lang de hoofdmeester van de Newbury Park County Primary School in Essex zijn.

Een beetje saaie man op het eerste gezicht dus, die we al lang – hij overleed in 2001 op 86-jarige leeftijd – zouden zijn vergeten als hij niet in 1936 op 21-jarige leeftijd een scheidsrechterscursus had gevolgd. Hij begon met fluiten in de Londense onderbond waar hij wedstrijdjes van fabrieksteams floot. Het was een harde leerschool. “Je stond op zaterdagmorgen op veldje 79 van de 146 velden die er waren en je was helemaal op jezelf aangewezen. Geen assistenten, geen steun en spelers, veelal fabrieksarbeiders en havenwerkers, die haast elke beslissing van het jonge broekie bekritiseerden.” aldus Aston later in een interview.

In 1939 brak de Tweede Wereldoorlog uit. Aston meldde zich aan bij de Royal Air Force, maar kwam niet door de medische keuring heen. Bij de Royal Artillery kon hij wel terecht. Aanvankelijk was hij op vliegvelden in Engeland gelegerd waar hij het afweergeschut bediende, later werd hij overgeplaatst naar India en maakte de bevrijding van Singapore mee. Langzaam maar zeker klom hij op in de militaire rangen. Na de Tweede Wereldoorlog werkte hij een aantal maanden voor de ‘Changi War Trials Commission’ die Japanse oorlogsmisdaden onderzocht, gepleegd in een gevangenenkamp in Changi, Singapore. Acht Japanse officieren werden vanwege martelingen (die de dood tot gevolg hadden) ter dood veroordeeld en het was Aston’s taak hen dit vonnis mede te delen en toezicht te houden op de executies die door middel van ophanging zouden plaats vinden.

Zeven Japanners accepteerden het vonnis met een diepe buiging, maar de achtste weigerde om opgehangen te worden. Hij vertelde Aston dat hij uit een deftige Japanse familie kwam en dat de dood door middel van ophanging een grote schande voor hem en zijn familie zou zijn. Ze mochten hem doodschieten, desnoods in de rug, maar hij weigerde om opgehangen te worden. Aston vertelde hem dat hij niet over de regels ging en de man werd onder toezicht van Aston samen met de zeven anderen opgehangen, de meest indrukwekkende gebeurtenis uit zijn leven, zo vertelde Aston later.

In 1946, Aston was inmiddels opgeklommen tot de rang van luitenant-kolonel, keerde hij terug naar Engeland en ging hij weer als leraar voor de klas staan. Ook hervatte hij zijn scheidsrechtercarrière. Hij zou voor een aantal nieuwigheden in de scheidsrechterswereld zorgen, die vandaag de dag nog steeds algemeen gebruik zijn. Zo was hij de eerste scheidrechter die in een zwart scheidsrechterskostuum met witte biezen liep. Hij begon hiermee in 1946. In een magazijn van een legerplaats had hij zwarte jasjes met witte biezen zien hangen. De jasjes hadden veel zakken en dat leek Aston wel handig. Hij kocht er een aantal en ging er in fluiten. Hij droeg ze samen met een korte zwarte broek en een wit overhemd en zie hier, het moderne scheidsrechterkostuum was geboren. Tot dat moment droegen scheidsrechters veelal tweedjasjes over witte shirts met Franse manchetten en een soort golfbroek.

Een jaar later was hij wederom verantwoordelijk voor “een technologische doorbraak” in het scheidsrechterswezen: de kleur van de vlag van de grensrechter. In november 1947 moest hij op een mistige zaterdag aan het eind van de dag een wedstrijd fluiten van Dulwich Hamlet FC, een amateurclub die in de Londense Isthmian League speelde. De club speelde in de kleuren bruin en paars. Het was in die tijd de gewoonte dat de vlaggen van de grensrechters de kleur van de thuisclub hadden. Aston was bang dat hij in de schemering de vlag van de grensrechter niet goed zou kunnen zien en knutselde daarom thuis met hulp van een lap gele stof die hij van zijn vrouw had gekregen en delen van een oude biljartkeu twee grensrechtervlaggen in elkaar. Hij vroeg de grensrechters of ze deze vlaggen wilde gebruikten. Het werkte, hij kon de vlagsignalen goed zien. Een week later zag Aston in dezelfde legerwinkel waar hij eerder al zijn scheidsrechterjasje had gekocht fluorescerende gele RAF-signaleringsvlaggetjes uit de Tweede Wereldoorlog liggen. Die fluorescerende vlaggen bleken nog beter te werken en al snel liepen er steeds meer grensrechters met dergelijke vlaggen rond.

Met Aston’s scheidsrechterscarrière ging het ondertussen ook steeds beter. In 1953 haalde hij het hoogste niveau en een paar jaar later werd hij internationaal scheidsrechter. Ook daar ging het crescendo. Zo floot hij op 4 september 1960 voor 100.000 toeschouwers de wereldbekerfinale voor clubteams tussen Real Madrid en Peñarol (uitslag 5-1). In 1962 werd hij uitgezonden naar het WK in Chili. Hij mocht de openingswedstrijd Chili – Zwitserland (3-1) fluiten en deed dat probleemloos.

Toen volgde de wedstrijd Chili – Italië. Als we zeggen dat er vooraf enige spanning was tussen de twee landen, dan kunnen we dat wel als een understatement betitelen. In 1960 was Chili getroffen door de zwaarste aardebeving ooit op aarde gemeten, een beving met een magnitude van 9.5 op de schaal van Richter. De aardbeving duurde tien minuten. Dat ‘slechts’ 3.000 mensen het leven verloren was een wonder. De schade aan de infrastructuur was enorm. Desondanks bleef het WK toegewezen aan Chili en het land ging hard aan het werk om de schade te herstellen.

Een maand voordat het WK zou beginnen verklaarde de FIFA dat Chili klaar was voor het WK, al werden enkele wedstrijden die oorspronkelijk in het zuiden van het land waren gepland, verplaatst naar het midden en het noorden van het land. Twee weken voordat het WK zou beginnen bezochten twee Italiaanse journalisten, eentje van ‘La Nazione’ en eentje van ‘Corriere della Sera’, Chili om de zaak te onderzoeken. Ze schreven een uiterst negatief verhaal, in het bijzonder over de hoofdstad Santiago. “Telefoons werken er niet, een verbinding naar Europa kost een vermogen, taxi’s zijn net zo zeldzaam als trouwe echtgenoten, er is sprake van ondervoeding, analfabetisme, alcoholisme en armoede. En de prostitutie teelt er welig. Dat hier het WK wordt gehouden is pure gekte.” aldus de twee journalisten.

Uiteraard bereikten deze berichten ook Chili en er brak een ware volkswoede uit. Het land had keihard gewerkt om het toernooi mogelijk te maken en nu werden ze belachelijk gemaakt door een van de deelnemende landen, een land nota bene dat allerlei spelers uit Zuid-Amerika haalde en ze een Italiaans paspoort gaf. De twee journalisten werden voor hun eigen veiligheid het land uit gezet en een Argentijnse journalist, die voor één van de twee Italianen werd aangezien, werd in een restaurant in elkaar geslagen. Onder dit gesternte werd de wedstrijd Chili – Italië gespeeld. De Chileense krant Clarin had het voorafgaand aan de wedstrijd niet over de World Cup maar over de World War.

Oorspronkelijk had de FIFA een Spaanse scheidsrechter voor deze wedstrijd aangesteld maar de Italianen protesteerden. Zij wensten geen scheidrechter die dezelfde taal als de Chilenen sprak. Daarop besloot de FIFA om Aston aan te wijzen. Hij wilde graag twee Engelsen als grensrechters maar kreeg een Mexicaan en een kleine Amerikaan, genaamd Leo Goldstein uit New York. Deze laatste was iemand met een opmerkelijk levensverhaal. Hij was een overlevende van de Holocaust.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat de in Polen geboren Leo Goldstein in Auschwitz. Op een gegeven moment stond hij in een rij voor de gaskamers, toen een Duitse soldaat schreeuwde wie van hen scheidsrechter was. Ze zochten iemand om een voetbalwedstrijdje tussen twee Duitse teams in het kamp te leiden. Hoewel Goldstein geen ervaring had met het leiden van voetbalwedstrijden en alleen een keer een spelregelboek had gelezen, stak hij zijn hand op. Hij werd uit de rij gehaald en zou het kamp overleven. Na de bevrijding emigreerde hij naar Amerika en bleef daar scheidsrechteren.

Volgens sommige bronnen was zijn verschijning op het WK vanwege zijn levensverhaal een publiciteitsstunt van de FIFA, maar hij kon wel degelijk fluiten. Zo floot hij in 1961 in Willemstad de interland Nederlandse Antillen – Mexico (uitslag 0-0). Tijdens het WK assisteerde hij eerder de Nederlandse scheidsrechter Leo Horn als grensrechter tijdens de wedstrijd Engeland – Hongarije. Aston was echter niet blij met zijn twee grensrechters en zou later verklaren dat hij tijdens de wedstrijd niet veel aan ze had.

De wedstrijd zou als ‘The battle of Santiago’ de geschiedenis in gaan. Vanaf het begin ging het al mis. Binnen twaalf seconden werd de eerste grove overtreding gemaakt. Na zeven minuten schopten een Chileen en een Italiaan naar elkaar, waarop Aston besloot om de Italiaan, Giorgio Ferrini, het veld uit te sturen. Deze wilde niet vertrekken en de wedstrijd lag tien minuten stil. De politie moest er aan te pas komen om hem van het veld te krijgen.

rode kaart

Aston begeleidt samen met de politie Ferrini van het veld

Het bleef hard tegen hard gaan. “Toen gaf hun doelman de bal door aan Lionel Sánchez, die hem tussen zijn benen hield. Om de bal te trappen moest ik hem ook een beetje schoppen en toen hij opstond, sloeg hij me, maar de scheidsrechter deed alsof er niets was gebeurd.” aldus één van de Italianen na afloop. Dezelfde Sánchez, zoon van een professionele bokser, zou even later de Italiaan Maschio een gebroken neus slaan maar Aston zag het niet. “Ik stond er met mij rug naar toe en mijn grensrechter zei niets” zou hij later verklaren. De Italiaan Mario David nam nog voor rust wraak op Sánchez. Met een soort kungfu trap à la Louis van Gaal probeerde hij het hoofd van Sánchez van de romp te scheiden. Ook hij werd van het veld gestuurd. Aston had wel tien spelers van het veld kunnen sturen maar beperkte het tot de twee Italianen.

“I wasn’t refereeing a football match,” verklaarde Aston na afloop. “I was acting as an umpire in military maneuvers.” Regelmatig moest hij tussen vechtende spelers in springen om deze te scheiden. Chili scoorde in het laatste kwartier twee keer tegen de negen Italianen en won met 2-0, waardoor Chili verder ging en Italië werd uitgeschakeld. In Rome moesten gewapende politieagenten er aan te pas komen om de Chileense ambassade te beschermen. Fanatieke Italiaanse voetbalsupporters wilden het gebouw bestormen.

De strafcommissie bekeek de beelden van de wedstrijd uitvoerig terug – een soort VAR avant la lettre – en deed toen een opmerkelijke uitspraak. Ferrini kreeg een schorsing van één wedstrijd en Sánchez en Mario David kwamen er met een officiële waarschuwing van af.

bang

Bovenstaande foto verscheen in een Zwitsers blad met als bijschrift ‘Een bange scheidsrechter Aston in actie tijdens de wedstrijd Chili – Italië’. De indruk die de foto wekt is echter niet juist. Wie de beelden van de wedstrijd op YouTube terug kijkt, zal zien dat Aston regelmatig met ware doodsverachting probeerde de spelers te scheiden. Op een gegeven moment lag hij zelfs met een Chileen en Italiaan op de grond om deze uit elkaar te halen.

tussen beide

Aston probeert vechtende spelers uit elkaar te halen.

Het toernooi in Chili kende talloze incidenten. Na twee dagen waren er al vier spelers van het veld gestuurd, hadden drie spelers een gebroken been, eentje een gebroken enkel en diverse spelers gekneusde ribben.

Scheidsrechter Aston werd na het toernooi nooit meer uitgenodigd om een internationale wedstrijd te fluiten. Wel floot hij in Engeland nog één seizoen. Hij sloot het af met de FA Cup finale tussen Manchester United en Leicester City (uitslag 3-1). Na afloop kreeg hij uit handen van Koningin Elizabeth de herinneringsmedaille. (In zijn aanstellingsbrief stond dat hij volgens regel 23 van het reglement de keuze had uit een vergoeding van tien pond of een herinneringsmedaille van vergelijkbare waarde die na afloop door de koningin zou worden uitgereikt; hij koos voor de medaille – is er ooit een scheidsrechter geweest die voor de tien pond koos? Vermoedelijk niet.)

Nadat hij was gestopt als scheidsrechter werd Aston official. In 1966 was hij bij het WK in Engeland voorzitter van de FIFA-scheidsrechterscommissie. Het was zijn idee om tijdens het toernooi voor elke wedstrijd alvast een reserve-scheidrechter te benoemen die eventueel kon invallen voor het geval de scheidsrechter of een grensrechter zou uitvallen. De rol van reserve-scheidrechter zou uiteindelijk evalueren in die van de vierde man zoals we hem vandaag de dag kennen.

Tijdens het toernooi zagen we Aston ook op het veld in actie. Niet als scheidsrechter maar als official. Dat was tijdens de kwartfinale tussen Engeland en Argentinië op 23 juli 1966. De Duitse scheidsrechter Rudolf Kreitlein – kleermaker van beroep werd er in die tijd altijd bij vermeld – stuurde tijdens die wedstrijd de Argentijnse aanvoerder Antonio Rattin van het veld vanwege aanmerkingen op de leiding. Gezien het feit dat Kreitlein geen Spaans sprak en Rattin geen Engels of Duits was dat opmerkelijk. Rattin weigerde van het veld te gaan. Na een paar minuten betrad Aston het veld en uiteindelijk kon hij Rattin overtuigen om het veld te verlaten. Na afloop zou Aston nogmaals het veld betreden. Dit keer om Kreitlein te beschermen.

rattin

Aston probeert Rattin over te halen het veld te verlaten; In het midden scheidsrechter Kreitlein.

engeland

Aston, tweede van rechts, begeleidt scheidsrechter Kreitlein van het veld.

De volgende morgen lagen de Engelse internationals Bobby en Jack Charlton op bed van hun hotelkamer de Engelse zondagskranten te lezen toen Jack Charlton opeens verbaasd zei: “Er staat hier dat wij allebei tijdens de wedstrijd een officiële waarschuwing hebben gekregen. Daar weet ik niks van. Jij?” “Ik? Nooit van zijn leven!” antwoordde Bobby Charlton. In die tijd gaf de scheidsrechter door middel van het opsteken van een vinger aan dat je een officiële waarschuwing kreeg, maar dat ze allebei een officiële waarschuwing in het rumoer rondom Rattin hadden gekregen was de beide broers ontgaan. Ze gingen bij de FIFA -scheidsrechtercommissie informeren of het klopte dat ze allebei een officiële waarschuwing hadden gekregen. Die bevestigde dat.

Later die dag reed Aston via Kensington High Street naar huis – mooi detail: hij reed in een MG-sportwagen – en bedacht dat er een duidelijker systeem moest komen om een officiële waarschuwing aan te duiden, zodat iedereen kon zien dat er waarschuwing was uitgedeeld.

Op een gegeven moment stond hij stil voor een stoplicht en toen flitste de gedachte opeens door hem heen: gele en rode kaarten, net als op het stoplicht, ‘Yellow, take it easy. Red, finished”. Thuis legde Aston het idee voor aan zijn vrouw Hilda. Ze liep naar haar la met knutselpapier en kwam even later terug met een rode en gele kaart. Ze had uit stukken gekleurd karton twee kaarten geknipt zodanig dat die in zijn borstzakje pasten: de gele en rode kaart waren geboren, met dank aan Ken Aston en zijn vrouw Hilda.

Op het WK van 1970 werd de eerste gele kaart in de geschiedenis uitgedeeld. De gelukkige ontvanger was Kakhi Asatiani uit Rusland. Hij kreeg de kaart te zien tijdens de openingswedstrijd Mexico – Rusland. Niemand zag tijdens het toernooi overigens de rode kaart. Niet één speler werd het veld uitgestuurd.

kaarten

WK 1970 mapje nummer 29 met daarin een gele en rode kaart, en een vakje voor een muntje om te tossen. Op een veiling in 2013 werd het mapje voor 23 pond verkocht.

Sinds 1970 hebben duizenden spelers gele en rode kaarten gezien. In sommige wedstrijden gebeurde dat heel snel. Zo kreeg Lee Todd van Cross Park Farm Celtic in de wedstrijd tegen Taunton East Reach Wanderers in het jaar 2000 al na twee seconden de rode kaart. Hij stond bij de aftrap met de rug naar de scheidsrechter toe en toen deze voor de aftrap floot, riep Todd “Fuck me, that was loud!” waarop de scheidsrechter hem het veld uitstuurde. Todd was het er niet mee eens. “I wasn’t swearing at the ref or anyone else. Anyone else would have done the same – he nearly blew my ear off.” Hij kreeg een schorsing van vijf wedstrijden en moest een boete van 27 pond betalen.

In andere wedstrijden werden heel veel gele en rode kaarten gegeven. Zo kregen Portugal en Nederland tijdens achtste finale op het WK van 2006 gezamenlijk twintig kaarten (zestien gele en vier rode). Nog steeds een record voor een wedstrijd op een WK-eindronde.

Voor wat betreft Ken Aston, op het WK van 1974 zou hij voor de derde en laatste keer deel uitmaken van het scheidsrechterscomité. Hij introduceerde bij die gelegenheid het rugnummerbord waarmee werd aangegeven welke speler gewisseld werd. Een ander idee van hem – dat bij gelijke stand bij een knock-out wedstrijd de winnaar de ploeg zou zijn die de minste gele en rode kaarten had gekregen – nam de FIFA niet over. Ze kozen voor het nemen van strafschoppen.

Na zijn pensionering gaf Aston nog jarenlang scheidsrechter-cursussen, vooral in Amerika. In de jaren negentig kwam hij nog twee keer in het nieuws. In 1994 was hij getuige-deskundige in de rechtszaak die John O’Neill van Norwich City had aangespannen tegen John Fashanu van Wimbledon wiens overtreding in 1987 voor het einde van de carrière van O’Neill had gezorgd. De zaal werd uiteindelijk voor 70.000 pond geschikt. En in 1995 werd Aston benaderd door een Aziatisch goksyndicaat. Hij kreeg 25.000 pond aangeboden in ruil voor namen, adressen en telefoonnummers van spelers en scheidsrechters. Aston waarschuwde onmiddellijk de FA.

Op 23 oktober 2001 stierf Ken Aston, de man die de gele en rode kaarten bedacht, op 86-jarige leeftijd. Zijn vrouw Hilda, die de eerste gele en rode kaart uit knutselpapier knipte, stierf op 13 december 2010 op 95-jarige leeftijd.

Terug naar het overzicht van het museum van opmerkelijke mensen.

 

 

 

 

 

 

 

My WordPress Blog