Eleanor Holm, 1913 – 2004; Olympisch kampioene die zowel met Herman Goering als met Bill Clinton flirtte. Ook vocht ze met echtgenoot Billy Rose de ‘War of the Roses’ uit, zoals hun scheiding in de kranten werd betiteld.

Holm in 1932

Eleanor Holm wordt op 6 december 1913 geboren in Brooklyn, New York. Haar familie heeft een zomerhuisje in Long Beach en de jonge Holm zwemt daar graag en veel – ‘om indruk te maken op de knappe strandwachten”. Ze blijkt een zwemtalent te zijn en wordt lid van een zwemclub.

Holm in 1992 in een interview met ‘Sports Illustrated’: “Ik had een lui rechteroog.  Mijn moeder zat altijd aan het einde van het zwembad met een felgekleurde sjaal om, zodat ik wist waar ik heen moest.” Als ze dertien jaar oud is, wordt ze Amerikaans kampioene op de 100 meter rugslag. In 1928 haalt ze als veertienjarige op die afstand op de Olympische Spelen van Amsterdam de vijfde plaats. Vier jaar later wordt ze in Los Angeles Olympisch kampioene.

Holm tijdens de Olympische Spelen van 1932; foto University of California, Los Angeles. Library. Department of Special Collections

Ze heeft hierbij in zoverre geluk dat haar grootste concurrente, de Nederlandse Marie ‘Zus’ Braun, de Olympisch kampioene van vier jaar eerder, door een merkwaardig voorval is uitgeschakeld.

Zus Braun zit op de tribune naar de zwemwedstrijden te kijken. Opeens voelt ze een scherpe steek in haar kuit. Het gevolg is een fors opgezwollen been, hoge koorts en uiteindelijk een verblijf van twee maanden in een Amerikaans ziekenhuis. Een insectenbeet luidt de verklaring maar zelf gelooft Zus Braun daar niet zo in. Bij terugkomst in Nederland vertelt ze aan de krant ‘Het Volk’:

‘Er wordt in Amerika zwaar gegokt op iedere wedstrijd. Er waren mensen die er belang bij hadden dat ik niet won. Het kan ook zijn dat vriendjes van mijn concurrente Eleanor Holm aan het werk zijn geweest. Zij kon een filmcontract krijgen, maar dan moest ze wel een gouden medaille winnen.’

Bewijzen voor haar beschuldiging heeft Zus Braun niet. Wel tekent Holm inderdaad zeven weken na de Olympisch Spelen een filmcontract bij de Warners Bros Studio.  Holm later in een interview:

“Ze stuurden me naar school om te leren acteren. Ik begon met $500 per week, en ik moest elke dag naar de studio komen om acteerles te volgen van Josephine Dillon, de eerste vrouw van Clark Gable. Er was een geweldige regisseur bij Warner die Mervyn LeRoy heette, en ik deed bijrollen in een paar van zijn films. Douglas Fairbanks Jr. was er toen bij, en Carole Lombard en Edward G. Robinson.  De studio dwong me naar hun sets te gaan om te leren acteren. Het waren mensen waar ik een handtekening van wilde hebben!’

Na negen maanden stopt Holm echter met acteren, omdat de studio wil dat ze in films zou zwemmen, wat haar amateurstatus in gevaar kan brengen. Holm: “Het is grappig maar ik heb nooit echt de ambitie gehad om actrice te worden. God weet dat de studio het geprobeerd heeft, maar ik heb nog steeds mijn Brooklyn-accent, nietwaar? ‘Verlies het! zeiden ze. Ze probeerden me klaar te stomen voor lichte komedie, maar het enige dat ik ooit wilde, was de Olympische Spelen winnen.”

In 1933 trouwt Holm met Art Jarret. Hij is musicus en nadat hij zijn eigen orkest heeft gevormd, fungeert Holm geregeld als zangeres. Bij optredens in nachtclubs zingt ze, gekleed in een wit badpak, witte hoge laarzen en een witte cowboyhoed, liedjes als ‘I’m an old cowhand from the Rio Grande.’ Holm: “We zongen ook duetten. Hij was een tenor, en voor een kampioenszwemmer was ik best goed.”

Art Jarret in 1932

Haar zwemcarrière lijkt voorbij, maar een maand voor de Amerikaanse selectiewedstrijden voor de Olympische Spelen van Berlijn van 1936 stopt Holm met optredens en richt zich weer volledig op het zwemmen.

1936: Eleanor Holm met echtgenoot Art Jarrett 

Ze gaat fanatiek trainen, zwemt een wereldrecord en verovert tijdens de Amerikaanse selectiewedstrijden als snelste op de 100 meter rugslag een plek in de Amerikaanse Olympische ploeg . Ook de Nederlandse kranten besteden aandacht aan haar opmerkelijk terugkeer. Zo plaatst ‘Het Vaderland’ van 9 maart 1936 deze foto.

Onder het kopje ‘Verzwaarde zwemtraining‘ schrijft ‘Het Vaderland’:

“Het raffinement van de training verspitst en verbetert zich steeds. Vooral als het zoo tegen de Olympische Spelen loopt, krijgt men op dat gebied merkwaardige kunststukjes te zien. Steeds nieuwe vindingen, nieuwe methoden, die onder de experts hun voor. en tegenstanders hebben, maar die zelden algemene instemming vinden. Zoo heeft de Amerlkaansche mejuffrouw Eleanor Holm Jarrett, dle er gezond en stevig uitziet, gelijk de foto ons toont, een aardige methode om zich nog meer te bekwamen ln het rugzwemmen, in welken tak van sport ze kampioene is van Amerika en wereldkampioene.

Zij maakt haar training zoo zwaar mogelijk. En dat doet zij door een elastieken band om haar middel te binden en die te bevestigen aan den vasten wal. Als zij nu zwemt, moet zij natuurlijk behalve den tegenstand van het water, den tegenstand van den band overwinnen, wat veel meer van haar krachten eischt dan dat zij zich niet aan de lijn laat houden. Zij stelt zich nu voor, dat als haar krachten berekend zijn op den tegenstand van den band. zij daarvan zal profiteren op wedstrijden als zij zich volkomen vrij weet. Het moge haar gelukken.”

De Amerikaanse ploeg vertrekt per boot naar Europa. De officials reizen eerste klas, de atleten, waaronder Holm – haar echtgenoot is  in Amerika gebleven – zijn in de derde klasse ondergebracht. Alle vrouwelijke deelnemers hebben een chaperonne, die er op toe moet zien dat de meisjes op tijd naar bed gaan. Holm vindt dat maar niets. Zij is het leven van de nachtclubs waar zij en haar man optreden gewend. Geregeld wordt ze door eersteklas passagiers uitgenodigd champagne te komen drinken, aan welke uitnodigingen ze graag gehoor geeft.

Bij één van die gelegenheden komt haar chaperonne haar om negen uur halen om haar naar bed te sturen. Ze stuurt haar weg met de woorden: ‘Oh, is het bedtijd? Wie heeft zich nou geplaatst voor de Olympische Spelen, jij of ik? Dit zijn mijn derde Olympische Spelen. Jij hoeft me niet te vertellen hoe ik mij daarop moet voorbereiden.’ Daarop krijgt ze een officiële waarschuwing van de teamleiding.

Als de boot een tussenstop in Cherbourg, Frankrijk maakt, mogen  de sporters, in tegenstelling tot de officials niet van boord. Holm, die zich enorm verveelt, begint  om geld te dobbelen met enkele meereizende journalisten. Ook wordt er de nodige hoeveelheid alcohol genuttigd. Als de officials terugkomen, treffen ze Holm in tamelijk lavenloze toestand aan. Het conservatieve hoofd van de Amerikaanse ploeg, Avery Brundage – het latere hoofd van de IOC –  zet haar daarop wegens wangedrag uit de ploeg.

De SS Manhatten, die de Amerikaanse Olympische ploeg naar Duitsland brengt, komt aan in Hamburg. De sporters verlaten de boot: Foto: United States Holocaust Memorial Museum, courtesy of National Archives and Records Administration, College Park.

Een handtekeningenactie van zo’n honderd sporters, onder wie sprinter Jesse Owens, om Holm alsnog toe te laten tot de Spelen mag niet baten. Het nieuws dat Holm uit de ploeg is gezet dringt ook door tot de Nederlandse kranten.

 

Links: Provinciale Drentsche en Asser courant; 24-07-1936; rechts de Leeuwarden Courant d.d. 30-07-1936

Het ‘Dagblad nieuwe Hoornsche courant’ schrijft: “Toen zij echter op den laatsten dag van den overtocht in aangeschoten toestand werd aangetroffen, besloot het Olympisch comité, hoe noode dan ook, tot drastische maatregelen over te gaan. De zwemster moest dadelijk haar Olympische uniform teruggeven en daarna werd haar medegedeeld, dat zij na aankomst te Hamburg onmiddellijk met de „Bremen” naar Amerika moet terugkeren.”

Dat laatste doet Holm niet. Ondanks haar uitsluiting geeft ze acte de présence op de Olympische Spelen. Niet als sporter maar als ‘columniste’ voor de krant ‘International News’. Ze accepteert een aanbod van William Randolph Hearst’s International News Service om als correspondent bij de Olympische Spelen te blijven voor $ 100 per week plus onkosten. Holm:”Ik was een bonafide verslaggever“. Wel geeft ze later toe dat het proza ​​dat onder haar naam verschijnt wordt geschreven door enkele van de beste sportschrijvers van die tijd in de VS. “Paul Gallico, Jimmy Powers, Bob Considine en Alan Gould. “Ze vroegen me : ‘Als je een brief aan je moeder zou schrijven, wat zou je dan zeggen?‘” en dan schreven ze gebaseerd op mijn woorden mijn column.

Ze wordt tijdens de Olympische Spelen het middelpunt van het societygebeuren. Ze wordt  op alle party’s van de Nazi-top uitgenodigd en geniet van de aandacht. ‘I had such fun. Goering was fun, he had a good personality. So did the one with the clubfoot’ – daarmee bedoelt ze Goebbels. Zelfs Hitler komt naar verluidt bij Holm informeren wat er aan boord van het schip is gebeurd.

Van de afwezigheid van Holm profiteert de Nederlandse Nina Senff. Ze wint de finale van de 100 meter rugslag ondanks dat ze in eerste instantie het keerpunt mist. (Ze komt als eerste aan bij het keerpunt maar mist het aantikken; ze besluit in een fractie van een seconde om terug te keren, tikt het keerpunt alsnog aan, valt daardoor wel terug naar de vierde plaats, maar weet  toch nog als eerste te eindigen. Haar teamgenoot Rie Mastenbroek wordt tweede, de Amerikaanse zwemsters eindigen op de derde en vierde plaats.)

Holm zit bij de finale op de tribune. “Ik weet niet zeker of ik brulde of dat ik mijn gezicht in de plooi hield toen die Nederlandse zeemeerminnen onze vechtende meisjes in de laatste drie meter versloegen in wat voor mij de meest tragische gebeurtenis van de Olympische Spelen was. – de 100 meter rugslagrace. Ik vraag me af wat Avery Brundage vond van die paard-en wagen tijd van 1:18.9 van die Nederlandse. Ik zou met in elke hand een champagnefles sneller gezwommen hebben dan die 1:18,9.”

Holm vertrekt als sporter naar de Spelen en komt in Amerika terug als beroemdheid.

Eleanor Holm met echtgenoot Art Jarrett in1937; foto University of California, Los Angeles. Library. Department of Special Collections

In 1937 treedt ze in Cleveland op in het waterspektakel ‘Aquacade’, georganiseerd door de beroemde Broadway-producer Billy Rose. Ze tekent een jaarcontract ter waarde van 30.000 dollar. De Aquacade is een drijvend amfitheater met musicalliedjes, waterballet en zo’n honderd zwemmers, waaronder naast Holm ook olympisch zwemkampioen en Tarzanvertolker Johnny Weismuller.

In 1939 organiseert Rose ook in New York een dergelijke show met Holm in de hoofdrol. De cast bestaat deze keer zelfs uit 500 man, die 39 keer per week optreden. Holm ligt zo vaak in het water dat haar haar door het chloor groen verkleurt. Voor meer over de Arcade zwemshows zie hier.

Tussen deze twee shows in speelt Holm in 1938 de rol van Jane in de film ‘Tarzan’s Revenge’. Echt goede filmkritieken krijgt ze niet. Zo zei de bekende artieste Fanny Brice over Holm: ‘Wet, she’s a star. Dry, she ain’t.” . 

 

Fanny Brice is overigens niet helemaal objectief. Holm heeft namelijk een relatie gekregen met haar echtgenoot, de eerder genoemde Billy Rose. Ook deze heeft een opvallend leven achter de rug. Hij is als William Samuel Rosenberg op 6 september 1899 geboren in New York in het arme gedeelte van Manhattan’s Lower East Side. Na de highschool volgt hij een cursus stenografie, en nadat hij in een wedstrijd de titel ‘de snelste stenograaf van Amerika’ heeft gewonnen, krijgt hij in 1917 in Washington een baantje als hoofdstenograaf bij de ‘War Industries Board’.

Na de Eerste Wereldoorlog keert hij terug naar New York en zoekt zijn heil in de showbusiness. Hij verkort zijn achternaam tot Rose en gaat sindsdien door het leven als Billy Rose. Hij kan drie dingen heel goed: organiseren, songteksten schrijven en onderhandelen met muziekuitgevers over de rechten hiervan.

Rose is de auteur, dan wel medeauteur, van meer dan vierhonderd songs, waaronder hits als Me and my shadow, It’s only a paper moon en de speciaal voor een kauwgumreclame geschreven klassieker: ‘Does the Spearmint lose it’s flavor on the bedpost overnight?’. Vele jaren later zal de Engelsman Lonnie Donegan dit lied naar de top van de Engelse hitparade zingen.

Soms blijft de bijdrage van Rose aan een compositie beperkt tot een enkel zinnetje, maar omdat hij zo goed met muziekuitgevers kan onderhandelen, keuren veel songwriters het toch goed dat hij zichzelf in zo’n geval als medeauteur van de song benoemt. De opbrengst die Rose voor ze regelt, is na aftrek van zijn deel namelijk hoger dan dat de auteur er anders voor had gekregen. In 1931 richt Rose de Songwriters Protective Association op, een vakbond voor liedjesschrijvers. Ondanks fel verzet van de muziekuitgevers weet hij een aanmerkelijk verbeterd standaardcontract voor liedjesschrijvers te regelen.

In 1929 trouwt Rose met Fania Borach, beter bekend onder haar artiestennaam Fanny Brice. Is het voor Rose zijn eerste huwelijk, voor Fanny Brice is het al haar derde. Haar tweede huwelijk met de misdadiger Nicky Arnstein is het onderwerp van de film Funny Girl uit 1968 met Barbara Streissand in de hoofdrol. De vervolgfilm Funny Lady uit 1975 gaat over het huwelijk van Brice en Rose. De acteur James Caan speelt Billy Rose. Qua uiterlijk lijkt Caan absoluut niet op Rose. Zo is Rose slechts 1 meter 50 groot. Als hij met zijn vrouw naar het theater gaat, koopt hij altijd vier kaartjes. Twee voor zichzelf en zijn vrouw en de twee plaatsen op de rij voor hen, anders ziet hij niks.

Vanaf 1930 begint Rose zijn organisatietalenten aan te wenden om Broadwayshows te produceren, vooral met zijn vrouw in de hoofdrol. De eerste show, Sweet and Low, uit 1930, is met 184 voorstellingen succesvol, maar de volgende twee shows, Billy Rose’s Crazy Quilt (74 voorstellingen) en The Great Magoo (slechts 11 voorstellingen) trekken minder publiek.

Rose besluit vervolgens om zich op spektakelstukken te richten. In 1934 organiseert hij een succesvol dinertheater in Chicago, waarbij het hoogtepunt een dans is die de schaars geklede stripper Sally Rand doet met een manshoge ballon. Ze lijkt naakt te dansen maar het is een illusie; ze draagt een vleeskleurig pak waardoor ze er alleen maar naakt uitziet.

In 1935 bedenkt hij ‘Jumbo’, een combinatie van een musical (met liedjes van Rodgers en Hart) en circuselementen – met levende olifanten op het toneel. Hoewel het een groot succes is bij het publiek, komt Jumbo – in 1962 verfilmd met Doris Day in de hoofdrol –  niet uit de kosten. In 1937 begint Rose met zijn Aquacade’s, de eerste is één van de hoofdattracties van de Cleveland’s Great Lake Exposition, de tweede maakt onderdeel uit van de New York World’s Fair.

Nadat Rose en Holm een relatie krijgen, scheidt hij van Fanny Brice en zij van Art Jarret, Ze trouwen in 1939.

10 november 1939; Rose en Holm tekenen hun trouwvergunning aldus dit krantenartikel.

Eleanor Holm geeft Billy Rose een opmerkelijk huwelijkscadeau: een swastika. Gezien het feit dat hij joods is tamelijk pikant. Zij heeft in 1936 op een feestje tijdens de Olympische Spelen van Berlijn Herman Goering ontmoet en hij was zo onder de indruk van haar, dat hij een zilveren swastika van zijn uniform haalde en deze aan haar schonk. Als huwelijkscadeau laat Holm hier een gouden exemplaar met daarop een Davidster van diamantjes van maken.

Holm op de cover van Time d.d. 21 augustus 1939

Na haar huwelijk stopt Holm met de show en haar rol in de Aquacade wordt overgenomen door de tot dan toe onbekende zwemster Esther Williams, die later voor de filmmaatschappij MGM succesvolle zwemfilms zal maken.

Holm – door haar echtgenoot in die tijd liefkozend ‘Holm, sweet Holm’ genoemd – is niet echt een standaardhuisvrouw. Ze organiseert veel feestjes in hun grote huis in Manhattan en ze is ook vaak te vinden in de door Rose in 1940 geopende nachtclub ‘Billy Rose’s Diamond Horseshoe’. Deze nachtclub, gevestigd in de kelder van het Paramount Hotel bij Times Square, is een groot succes dankzij allerlei opzienbarende optredens die Rose bedenkt zoals een chorusline met allemaal zwaarlijvige vrouwen (100 kg of meer). Ook zijn er spectaculaire dansnummers, waarvan de choreografie bedacht is door de jonge onbekende choreograaf Gene Kelly – later zal deze wereldberoemd worden met films als ‘Singin’ in the Rain’.

Rose met sigaret en Holm in Billy Rose’s nachtclub

Als Amerika betrokken raakt in de Tweede Wereldoorlog biedt Rose – hij vindt dat hij iets voor zijn land moet doen maar is te oud om te vechten – zich aan als Hoofd Entertainment van de Amerikaanse troepen. Hij vindt dat er twee goede redenen zijn  om hem te benoemen. Ten eerste kent hij iedereen in de muziekwereld en ten tweede betaalt hij meer dan een miljoen dollar per jaar aan belasting, dus heeft hij recht op de functie. Het leger kiest desondanks voor een andere kandidaat.

Rose verdient in die jaren geld als water. Zo trekt de door hem in 1943 geproduceerde musical ‘Carmen Jones’, een versie van Bizet’s Carmen met alleen zwarte acteurs, maandenlang uitverkochte zalen. In 1947 begint hij met een wekelijkse krantencolumn, ‘Pitching Horseshoes’. De column zal in meer dan 200 Amerikaanse kranten verschijnen.

Billy Rose in 1948

Begin jaren vijftig komt de klad in zijn huwelijk met Holm. Er doen geruchten de ronde dat Rose, in het appartement dat boven het door hem gekochte Ziegfeld Theater ligt, allerlei vriendinnen ontvangt. Rose ontkent dat ten stelligste maar nadat in de badkamer van het appartement Joyce Matthews, één van zijn vriendinnen, een zelfmoordpoging doet door haar polsen door te snijden, heeft hij wat uit te leggen. Holm vraagt een scheiding aan, die publiekelijk wordt uitgevochten. Ze zet zijn spullen op straat en laat in de krant zetten dat de sloten van het huis vervangen zijn en dat ze op de binnenkant van de voordeur de Rembrandt-tekening heeft geplakt die Rose ooit eens voor veel geld heeft gekocht. Dit voor het geval Rose het in zijn hoofd mocht halen om de deur te forceren.

Ook verkondigt ze publiekelijk dat Rose een enorme vrek is. Daarop publiceert Rose in zijn krantencolumn dat Holm de beschikking heeft over 7 bediendes, dat ze 113 paar schoenen en 11 bontmantels bezit, en dat hij haar met kerstmis diamanten heeft gegeven die verpakt waren in staatsobligaties van tienduizend dollar. Zo gaat het stel tot groot genoegen van de sensatiepers nog een tijdje door. De scheiding, in de volksmond ‘the War of the Roses’ geheten, wordt uiteindelijk in 1954 uitgesproken. Holm krijgt de eerste tien jaar $50.000 alimentatie, daarna zolang ze niet hertrouwd is $30.000.

Holm met een vriend in 1954; foto Frissell; Library of Congress

Ze begint in 1955 een relatie met Tommy Whalen, een inwoner van St. Louis die banden zou hebben met de maffia,  Whalen was in 1941 een verdachte van een moord in St. Louis, maar hij was nooit vervolgd voor de misdaad. Hij is  een gokker en eigenaar van een nachtclub en heeft een fortuin verdiend in de oliehandel in Wyoming. Trouwen doen Holm en Whalen echter niet. Holm wil haar alimentatie behouden.

Trouwen doet Rose zelf wel veelvuldig. In 1955 trouwt hij met de eerder genoemde Joyce Matthews. Drie jaar later eindigt ook dit huwelijk in een scheiding. In 1964 trouwt hij opnieuw, deze keer met een zekere Doris Warner Vidor, Zij vraagt vanwege ‘extreme geestelijke wreedheid’ al na zes maanden een scheiding aan. Nadat deze is uitgesproken, hertrouwt Rose in 1965 met Joyce Matthews. Hij overlijdt in 1966 op Jamaica waar hij een groot vakantiehuis bezit. Bij zijn overlijden blijkt hij zeer vermogend te zijn. Zo is hij de grootste particuliere aandeelhouder van AT&T, een belegging die geheel paste in zijn beleggingsfilosofie, die luidde: ‘Beleg nooit je geld in iets dat eet of steeds opnieuw geverfd moet worden’

Holm wordt binnenhuisarchitecte. Na een relatie van 20 jaar trouwen Whalen en zij uiteindelijk in 1974. Ze verhuist naar Miami, Florida, waar ze haar tijd doorbrengt met het spelen van tennis, golven en het mede-oprichten van de ‘International Swimming Hall of Fame’ in Fort Lauderdale. In 1984 sterft echtgenoot Walen.

In 1999 komt Holm nog één keer in het nieuws. Op het Witte Huis wordt een erebanket georganiseerd om beroemde vrouwelijke sporters uit de Amerikaanse geschiedenis te eren. Ook Holm wordt uitgenodigd. Op een gegeven moment ziet president Clinton haar alleen op een sofa zitten en gaat naast haar zitten. Ze kijkt hem aan en zegt “You’re a good-looking dude”, waarop Clinton antwoordt “Oh, Eleanor, you made my day, I saw you sitting on that couch, and I’d love to have joined you there.” Waarop zij antwoordt: “Any time, Mr President, any time.” Het is niet geheel duidelijk wat de 85-jarige hierbij denkt, maar Clinton barst in een bulderend gelach uit.

Eleanor Holm, de zwemkampioene die van feestjes hield, die in 1936 gezellig met Hitler keuvelde en in 1999 met Clinton, sterft in 2004 op 90-jarige leeftijd.

Terug naar het overzicht van het museum van opmerkelijke mensen.