Maandag maakte RTL bekend dat alle Zwarte Pieten dit jaar worden vervangen door zogenaamde schoorsteenpieten. Een goed idee lijkt mij, maar voor fractieleider Halbe Zijlstra van de VVD was dat aanleiding om RTL direct de Zwarte Piet te geven – sorry, een flauwe woordspeling. Zijlstra nam zelfs een filmpje op, opdat kijkers in verkiezingstijd zouden weten dat hij en de VVD nog steeds pal achter Zwarte Piet stonden. Het kinderfeest zou met een schoorsteenpiet in gevaar komen en zelfs kunnen verdwijnen. “En dat vindt de VVD een hele slechte zaak”. Zie hieronder zijn betoog.
In interviews daarna deed Zijlstra er nog een schepje boven op. Het Sinterklaasfeestje zou op zo’n manier zelfs “vermoord worden”. In het programma ‘Pauw’ mocht Zijlstra ’s avonds zijn standpunt komen toe lichten. Het leverde een kwartiertje legendarische televisie op. Wie het kan opbrengen om een kwartier lang Halbe Zijlstra over Zwarte Piet te horen praten, zou het eigenlijk moeten terugkijken op uitzending gemist.
Op een gegeven moment, nadat Zijlstra onder andere had gezegd dat de wisseling van Zwarte Piet naar schoorsteenpiet geen gevaar vormde voor kinderen die nog niet waren geboren – gelukkig maar – kon Jeroen Pauw zijn lachen niet meer inhouden. “Ja, u lacht er nu om, maar […]” klaagde Zijlstra. Daarop sprak Pauw: “Ja, ik lach. Ik ken u best goed en u bent ook een verstandig mens en als u dan u zelf zo hoort praten, dan denkt u zelf toch ook wel een beetje, ach het is toch wel een beetje flauwe kul wat ik zeg. Dat u heel serieus over Zwarte Pieten en het standpunt van de VVD praat. U kunt toch ook denken: het is een kinderfeest, dat hoor je in alle toestanden, in alle toonaarden van de kinderen, het maakt ze nooit wat uit wat voor kleur, als ze maar hun cadeautjes krijgen en als het maar een leuk feest is. Waarom zou je je er dan zo tegen verzetten?”
Maar Zijlstra was het daar niet mee eens. Hij zag allerlei gevaren. Het ging ook allemaal veel te snel. De ook aanwezige televisiemaakster Sophie Hilbrand vroeg daarop aan de politicus: “Maar wat is nu precies het gevaar van het afschaffen van de traditioneel geschminkte Piet? Wat is het geváár?” Zijlstra kwam niet verder dan te zeggen dat zijn zoon van acht die nog in Sinterklaas geloofde zou zeggen: ”Hé pap, wat gek, vorig jaar was hij nog zwart.” Dat was het gevaar. Mocht Halbe Zijlstra nog steeds hopen, om ooit eens Mark Rutte op te volgen als minister-president, dan zou ik hem willen zeggen, laat gaan die droom, richt je op iets anders. De functies van Hoofdpiet en Pietje Paniek bijvoorbeeld, die staan na het vertrek van de cabaretiers Erik van Muiswinkel en Jochem Myer nog steeds vacant. (Deze stapten op bij het Sinterklaasjournaal omdat ze vonden dat de Pieten van de NTR te zwart bleven.)
Het interview leverde uiteraard veel reacties op. Zo plaatste de satirische rubriek de Speld op haar een site een stuk met de kop: ‘Hoe leg ik mijn kinderen uit dat Halbe Zijlstra geen liberaal is?’ Te lezen viel onder andere: “Ook Jeremy de Rooij, vader van Winston de Rooij zit met zijn handen in het haar: “Winston keek altijd uit naar de momenten dat Halbe aan het woord was, die liefde voor eigen verantwoordelijkheid en vrijheid, dat inspireerde hem.” Nu blijkt dat Halbe al zijn basisprincipes te grabbel gooit om wat stemmen van Wilders af te pakken, is Winston niet te troosten: “Straks is Jeroen (Dijsselbloem, red) ook nog geen socialist, wat moet ik dan?”
In de Volkskrant stond een prachtige tekening van Jos Collignon. Te zien was een rijtje gekleurde Pieten. Onder elke Piet stond ‘Kleurpiet”. Halbe Zijlstra stond ook in het rijtje. Onder zijn afbeelding stond: “Zeurpiet.” Zelf zei Zijlstra de volgende dag over zijn optreden: “Ik heb weleens briljantere optredens gehad.” Dat kunnen we wel met een gerust hart een understatement noemen.
Tot zover deze blogpost over Zwarte Piet, ware het niet dat ik gisterenmiddag de Bijenkorf in Den Haag binnen stapte. Direct na de ingang stond de schimmel van Sinterklaas. Maar wat zag ik daar?
Ja, ho effe. Die lijken helemaal niet op Zwarte Piet. Dat gaat zelfs mij te ver. Snel even naar de speelgoedafdeling op de derde verdieping om te kijken hoe Zwarte Piet er daar uit zag. Er was helemaal geen speelgoedafdeling meer. De Bijenkorf, althans die in Den Haag, had die afgeschaft. Op de plek waar vroeger het speelgoed was, stonden nu – eind oktober (!) – al allerlei kerstspullen. De Bijenkorf slaat het Sinterklaasfeest gewoon over. Halbe Zijlstra, waar ben je nu je nodig bent?
Uit de tijd dat Zwarte Piet nog zwart was:
23 november 1966; Prinses Beatrix, prins Claus, Danny Kaye en Sinterklaas met twee zwarte pieten na afloop van een Unicef Tv-uitzending. foto Nationaal Archief; fotograaf Ron Kroon.