“Teleurgesteld” zo reageerde Björn Kuipers op het bericht dat team Kuipers terug naar huis werd gestuurd. Om misverstanden te voorkomen, het gaat hier niet om vluchtelingen maar om scheidsrechter Björn Kuipers. Deze had gehoopt dat hij de finale van het EK had mogen fluiten, maar daar kan hij dus naar fluiten – sorry, flauwe woordspeling.

Dat Kuipers de finale niet krijgt, is niet zo’n verrassing. Tijden de wedstrijd Kroatië – Spanje zag team Kuipers (dat bestaat uit scheidsrechter Kuipers, zijn twee grensrechters en de twee assistenten achter het doel) namelijk volledig over het hoofd dat de keeper van Kroatië al een meter voor zijn doellijn stond toen hij een strafschop van een Spaanse speler stopte. Dat mag niet. Als keeper moet je op de doellijn blijven staan. Kuipers had de strafschop over moeten laten nemen en de keeper een gele kaart moeten geven. Maar dat liet hij na en ja, als je tijdens het EK als scheidsrechter zo’n belangrijke fout maakt, dan moet je niet verbaasd zijn dat je later niet de finale mag fluiten.

En over strafschoppen gesproken, in de wedstrijd Italië  – Duitsland lieten een hoop spelers tijdens de strafschoppenserie maar weer eens zien dat ze op dat gebied toch echt amateurs en geen professionals zijn. (Zie hieronder hoe alle negen Duitse en alle negen Italiaanse strafschoppen tegelijkertijd worden genomen.)

(De meest opmerkelijke misser was die van de Italiaan Zaza. Hij was nota bene speciaal voor de strafschoppenserie in de laatste minuut van de wedstrijd in het veld gekomen. Deze specialist nam de strafschop echter op een wijze die Jan Mulder op de Vlaamse tv omschreef als de manier waarop zijn tante Nettie met een paar borreltjes op een strafschop zou nemen. Vooral zijn aanloop was al snel onderwerp van spot op YouTube. Deze werd onder andere vergeleken met de wijze waarop Fred Flinstone een bowlingbal gooit, een dansend dressuurpaard, een lopende kikker en een dansende meeuw.)

Hoe moet je dan wel een strafschop nemen? Uit allerlei wetenschappelijke onderzoeken is vast komen te staan hoe je a) als speler het beste een strafschop kan nemen en b) wat je als keeper het beste kan doen om je kansen te vergroten om een strafschop te stoppen.

Voor wat betreft het nemen van strafschoppen. Als je als speler de bal hard en hoog in de hoek schiet, dan kan de keeper er nooit bij. Dat is een kwestie van balsnelheid en reactiesnelheid. Dat is wetenschappelijk onderbouwd. De meeste spelers kiezen er echter voor om een strafschop laag in de hoek te schieten. Dat is technisch gezien namelijk iets makkelijker maar als je te maken hebt met een keeper die op een hoek gokt, dan kan zo’n keeper de bal soms nog stoppen. Bij een wat hoger in de hoek geschoten bal lukt het hem dat net niet.

Omdat je soms te maken hebt met keepers die op een hoek gokken, heb je ook spelers die de bal hard door het midden schieten of een Panenka doen; dat is een zacht boogballetje door het midden. Dat dit echter niet zo’n goede tactiek is als de keeper blijft staan moge duidelijk zijn.

Zie voor een totaal mislukte Panenka dit filmpje.

Overigens als je goed naar bovenstaande afbeelding kijkt, dan zie je dat de doelman ook hier al de doellijn te vroeg heeft verlaten. Deze penalty zou eigenlijk dus ook over genomen moeten worden.

En daarmee zijn we bij de keepers beland. Veruit het beste is namelijk om niet te gokken op een hoek, maar te blijven staan en te reageren op het schot. Als je blijft staan dan stop je niet alleen de strafschoppen die door het midden worden geschoten, maar ook nog eens de slecht ingeschoten strafschoppen. Statistisch gezien haal je daarmee een hogere score dan het blind op een hoek gokken. Dat blijkt elke keer weer uit onderzoeken en toch zie je zelfs topkeepers dit niet doen. Niet professioneel dus. Zelfs doelman Neuer van Duitsland gokte telkens op een hoek – hij stopte daarmee twee strafschoppen maar hij liet tegelijkertijd wel vier door het midden en slecht ingeschoten ballen door.

Het Nederlands elftal heeft een slechte reputatie ten aanzien van het nemen van strafschoppen. Bij het EK 1992, het EK 1996, het WK 1998, het EK 2000 en het WK 2014 werd Nederland uitgeschakeld door een verloren strafschoppenserie. Vooral onze huidige doelman Jesper Cillesen is een notoire niet-strafschoppenstopper. In de interland tegen Wales hield hij in november 2015 voor het eerst na 26 (!) doorgelaten strafschoppen een penalty tegen (waarna er triest voor hem in de rebound alsnog werd gescoord.) Cillesen is dan ook typisch een keeper die op een hoek gokt (en in zijn geval altijd fout.)

Bij het EK van 1968 hanteerde men nog de regel dat, als het na verlenging nog gelijk stond, er geen strafschoppen genomen werden maar dat er geloot werd. Voor Nederland zou een terugkeer naar dit systeem geen slechte zaak zijn. Dan zouden we, zolang Cillesen onze keeper is,  een grotere kans hebben om de volgende ronde te halen. Ook om een een heel andere reden zou het voor de FIFA en UEFA verstandig zijn om de strafschoppenserie af te schaffen. Penalty shoot-outs kosten namelijk levens. Uit een onderzoek van de universiteiten van Bristol en Birmingham zoals gepubliceerd in het British Medical Journal  blijkt dat in Engeland het aantal hartaanvallen bij mannen op 30 juni 1998, de dag van de strafschoppenserie tussen Argentinië en Engeland (gewonnen door Argentinië), 25% boven het gemiddelde lag, Voor vrouwen gold zo’n verhoging niet. Ook het aantal beroertes en zelfverminkingen lag die dag hoger dan normaal. Ook bij een onderzoek in Nederland werd na het verliezen van de strafschoppenserie op de EK 1996 tegen Frankrijk een soortgelijk effect gemeten ten aanzien van het aantal hartaanvallen en hersenbloedingen.

Tot zover mijn tips voor het nemen en stoppen van strafschoppen. Vraag niet hoe het kan maar profiteer ervan.