Spreekwoorden verhaspelen

Wellicht heeft u zich afgevraagd waarom er sinds vorige maand drie weken lang geen nieuwe blogposts op deze site stonden. Dat kwam omdat we er even tussen uit waren. Twee weken naar Frankrijk, waarvan een kleine week naar de Loire en een kleine week naar Bretagne. Voor wie wil weten wat we daar gedaan hebben, zie hier het reisverslag. En zie hier mij een steentje van 120.000 kg optillen.

menhir

Terug in Nederland zag ik vandaag dat we toch wat langer zijn weggebleven dan gedacht, want bij Albert Heijn was er al een schap met Sinterklassiekers – let u even op de woordspeling; hij is van AH. Maar goed, we pakken de draad weer op en gaan verder met de blogposts.

We beginnen met een aflevering over verhaspelde spreekwoorden. Zo zei Boudewijn Revis, wethouder in Den Haag, onlangs “Je kunt geen ei breken zonder het te breken”. Waarschijnlijk wilde hij zeggen:  “Je kan geen omelet maken zonder eieren te breken”.

Vooral op tv komt het verhaspelen steeds vaker voor. Komt ook omdat je veel talkshows met deskundigen hebt. Hans Kraay jr in Voetbal Inside: “Dooie honden bijten niet”. Dick Advocaat in een programma met Johan Derksen: “Nou niet dat we nou bij elkaar over de deur kwamen”. Fatimo Moreira de Melo: Dan ben je opnieuw het ei aan het uitvinden”. En een voor mij onbekende deskundige liet zich bij ‘Tijd voor Max’ “met een ooitje in het riet sturen.” Ik geloof niet dat ik hoef te weten wie deze deskundige is. Ik ga hem toch niet inhuren.

Is het nou erg dat verhaspelen? Ja, want spreekwoorden door elkaar halen is als het paard achter de hoorns van de koe spannen en dat wil je niet. Het goed formuleren van een spreekwoord is echt niet zo moeilijk. Een blind paard kan de was doen, maar toch gaat het  vaak fout.

Sommige uitdrukkingen worden zo vaak fout gebezigd dat je soms zelfs gaat twijfelen wat de goede  uitdrukking is. Is het “Door het bos de bomen niet meer zien” of “Door de bomen het bos niet meer zien”? Het goede antwoord luidt: het laatste. De betekenis van door de bomen het bos niet meer zien is: ‘door te veel op details (de bomen) te letten, verlies je het geheel (het bos) uit het oog’. Alleen als je wilt zeggen dat je door te veel naar het geheel te kijken, je de details niet meer ziet, dan moet je uitdrukking andersom zeggen.

Ik zou hier nog wel  meer voorbeelden kunnen geven, maar ik hou het voor gezien. Je moet een open deur niet dicht doen.