Op 14 juli 1965 werd de eerste “close up foto” van Mars gemaakt en wel door de Amerikaanse Mariner 4.
Links de camera van de Mariner 4, rechts de allereerste foto van Mars: foto’s NASA
De foto werd door de Amerikanen triomfantelijk aan de wereld getoond. Rusland kon in deze ruimterace niet achterblijven en liet op 2 december 1971 als eerste een voertuig, de Mars 3, landen op de rode planeet. De Mars 3 zond gedurende 20 seconden data naar de aarde, waaronder deze foto van de oppervlakte.
Onduidelijk is echter wat hier te zien is. Het zat de Russen niet echt mee tijdens deze missie, want toen de Mars 3 de planeet bereikte en daar (voorgeprogrammeerd) eerst 40 dagen lang rondjes omheen ging draaien om foto’s te nemen, heerste er net een gigantische zandstorm op Mars, waardoor er op de meeste foto’s die de Mars 3 van de planeet maakte niet veel te zien was.
Na de Mars 3 volgden diverse andere Russische en Amerikaanse missies, niet allemaal even succesvol. Wel een groot succes was het Vikingprogramma van de NASA. In juli 1976 landde de Viking 1 op Mars, in september 1976 gevolgde de Viking 2.
De allereerste gedetailleerde foto van het oppervlakte van Mars, gemaakt in juli 1976 door de Viking 1. Foto NASA.
Beide Vikings zonden veel gedetailleerde foto’s van het oppervlakte van Mars naar de aarde, waardoor de mens voor het eerst de details van de oppervlakte van Mars kon zien.
De allereerste kleurenfoto van de oppervlakte van Mars
De Viking 1 hield het boven verwachting lang uit. Men had gedacht dat de Viking 1 hoogstens zestig dagen actief zou blijven, maar ze zond liefst zes jaar lang data vanaf Mars. Het zou een schat aan informatie opleveren.
In juli 1977 landde de Mars Pathfinder van de NASA op Mars. Deze had aan boord de Sojourner, een ruimtewagentje. Zoekplaatje: waar bevindt zich het ruimtekarretje op onderstaande foto?
(Op de foto klikken voor een groter formaat.
Oplossing: links van het grote rotsblok, zie hieronder
Het avontuur van de Pathvinder en de Sojourner duurde helaas een stuk korter dan die van de Vikings. Na 2,5 maand verloor de NASA opeens het radiocontact met de Pathfinder en de Sojourner. Tot dat moment hadden de twee apparaten echter al 16.500 foto’s en 2,3 miljard bitjes informatie naar de aarde gezonden, waaronder informatie over de atmosfeer op Mars.
Een zonsopgang op Mars; Foto genomen door de Pathfinder
Geconcludeerd werd dat er slechts een zeer ijle atmosfeer op Mars aanwezig was. Ook werden er geen sporen van de aanwezigheid van vloeibaar water op het oppervlakte van Mars aangetroffen, een essentiële voorwaarde voor de aanwezigheid van leven.
Sinds de Pathvinder zijn er nog vele Mars-missies geweest. Er rijden nu zelf karretjes rond die selfies maken.
Een selfie van NASA’s Curiosity Rover in 2015. (Het is een combinatie van meerdere foto’s waardoor het karretje in zijn geheel te zien is. Op de grond is de schaduw te zien van de arm waaraan het fototoestel vast zit toen het toestel de voorgrond-foto maakte.)
Al met al is de (voorlopige) conclusie dat gezien de afwezigheid van vloeibaar water op de oppervlakte van Mars, gecombineerd met de intense ultraviolette straling van de zon, de kans dat er levende organismes op Mars worden aangetroffen, zeer klein is.
Dat wil niet zeggen dat er nooit een levensvorm mogelijk is geweest op Mars. Vroeger – de planeet is ongeveer 4,5 miljard oud – was de atmosfeer veel dikker en was er mogelijk wel stromend water op Mars (daar zijn sporen van aangetroffen), waardoor er in het verleden wel leven mogelijk is geweest op de planeet.
In 1996 dacht men daar zelfs bewijs van gevonden te hebben, en wel op aarde! In een meteoriet, genaamd ALH 84001, gevonden in Antarctica, meende een groep wetenschappers microscopisch kleine fossielen van bacteriën in de meteoriet te zien.
(Dat de meteoriet van Mars afkomstig is, is gebaseerd op de samenstelling van de meteoriet. Van zo’n 200 op aarde gevonden meteorieten neemt men namelijk aan dat deze van Mars afkomstig zijn. Waarschijnlijk zijn deze Mars-rotsblokken in het verleden de ruimte in geslingerd na grote inslagen van meteorieten op Mars. )
President Clinton – het was verkiezingstijd – hield op 7 augustus 1976 zelfs een persconferentie waarin hij het nieuws verkondigde.
Nader en beter onderzoek heeft echter geleerd dat er toch geen fossiele bacteriën in de meteoriet zitten. Toch sluit men de aanwezigheid op Mars van sporen van dergelijk primitief leven niet uit. De in juli gelanceerde Amerikaanse sonde naar Mars is de start van een spectaculaire poging om rotsmateriaal van Mars naar de aarde te halen om hier onderzoek te kunnen doen. In de volgende blogpost daarover meer.
Ooit zal er leven op Mars worden aangetroffen, althans als het aan Elon Musk van SpaceX (en Tesla) ligt. Hij wil daar namelijk een kolonie stichten.