Bootje is los

Boskalis heeft de boot los getrokken.

0 schip 00b

Er gaan stemmen op of ze ook niet het Nederlandse vaccinatieprogramma los kunnen trekken. Maar goed, de boel vaart weer door het Suez-kanaal.

Boskalis had wel hulp van een graafmachientje. Dat is nu eenzaam achter gebleven.

0 schip 001

Tot zover de scheepvaartberichten van vandaag.

Bootje

De beste stuurlui staan aan wal. In het Suez-kanaal geldt dit letterlijk. Daar kwam een bootje dwars te liggen met ernstige gevolgen voor de wereldhandel.

0 schip 6

Herstel, dit was Friesland. Ik bedoel natuurlijk dit.

0 schip 2

Op bovenstaand plaatje is het nauwelijks te zien, maar als je inzoomt dan kan je zien dat er direct een graafmachientje aan het werk ging om het schip te helpen. “BuddyYou can do it!”

0 schip 2b

De gevolgen van de blokkade zijn groot. Zoals drs. P. het al in zijn lied ‘Veerpont’ dichtte: “En als de pont zo lang was als de breedte van de stroom / Dan kon hij blijven liggen, zei me laatste één econoom / Maar dat zou dan weer lastig zijn voor het rivierverkeer./  Zodoende is de pont dus kort en gaat hij heen en weer”

De gevolgen van de opstopping zijn zelfs vanuit de ruimte te zien.

0 schip 0esaFoto’s van de ESA; links voor de verstopping; recht na de verstopping. De witte stipjes zijn wachtende boten.

Iedereen maakt fouten, maar als ze al vanuit de ruimte te zien zijn….’ twitterde een astronaut aan boord van het ISS-ruimtestation. Hij was niet de enige die los ging op de sociale media.

0 schip 00

0 schip 5

0 schip 7

0 schip 4

Maar goed, Nederlandse baggeraars en sleepboten zijn bezig om het ding los te trekken, dus het zal vast wel goed komen en de kapitein en de stuurman van de Ever Given worden naar deze cursus gestuurd.

0 schip eend

Op het plaatje klikken om de eendjes door het kanaal te laten zwemmen. In tegenstelling tot de Ever Given zit er bij hen wel beweging in.

Tot zover de scheepvaartberichten.

 

 

 

Even naar het vogeltje kijken

Het woord fotografie is een samentrekking van de Griekse woorden phōs (licht) en graphein (schrijven).  Oftewel ‘schrijven met licht’.  In de begintijd van de fotografie duurde dat “schrijven” op grote glasplaten erg lang en gedurende al die tijd moesten de geportretteerden  doodstil blijven zitten om geen bewogen beelden te krijgen.

Vooral kinderen hadden daar vaak moeite mee en om te zorgen dat zij stil bleven zitten, hadden sommige fotografen een kunstmatig vogeltje op hun toestel zitten. De kinderen moesten dan “naar het vogeltje kijken” en daarbij heel stil blijven zitten, want anders zou het vogeltje schrikken en wegvliegen. Zie hier het ontstaan van de uitdrukking ‘even naar het vogeltje kijken.’

1 0 vogels cameraStudio photographer’s ‘Birdie’, c.1885; The Kodak Collection at the National Media Museum, Bradford

Als tegenwoordig iemand zegt dat hij “naar het vogeltje gaat kijken”, dan houdt dat meestal in dat hij op internet met hulp van een webcam naar de beelden van vogels in een nest gaat kijken.

Gisteren deed ik dat ook en belandde toen op de site van de Vogelbescherming. Eén van de onderdelen daar is ‘Beleef de lente‘ en daar staan meerdere links naar webcams van nesten van een aantal vogels.

1 0 vogels

Ook staan er filmpjes van opvallende momenten. Zo kan je op dit filmpje zien hoe een ooievaar zich verzet tegen het inpikken van zijn nest.

1 0 vogels camera 0

En op dit filmpje hoe een boommarter midden in de nacht probeert het ei van een steenarend te stelen.

1 0 vogels camera 3

1 0 vogels camera 1

Gedurende het kwartiertje dat ik de webcams bekeek, zag ik niet zulke spannende dingen. Wel zag ik dat haast elke vogel zich tegenwoordig ooievaar noemt.

1 0 vogels camera 04

Enfin, mocht u even niets belangrijks te doen hebben, dan kan ik aanraden om even naar het vogeltje te kijken.

 

Sensitivityreaders

Er is een nieuw fenomeen in literair Nederland: sensitivityreaders. Dat zijn mensen die door uitgevers worden ingehuurd om teksten van schrijvers op gevoeligheden te scannen. Een citaat uit een stukje uit de Volkskrant hierover:

‘Sensitivityreaders, ook wel diversity readers of beta readers genoemd […] zijn lezers die persoonlijke expertise hebben op een bepaald gebied en daardoor extra alert zijn op onjuistheden, vooroordelen, clichés en andere onwenselijke beeldvorming, vooral over personen uit gemarginaliseerde groepen.’

Het begrip kwam recent in het nieuws toen bekend werd dat de Amerikaanse agent die de licentierechten van Amanda Gormans werk verkocht – zij werd bekend door het voorlezen van gedicht ‘The Hill We Climb’ bij de inauguratie van de Amerikaanse president Joe Biden –  contractueel had laten vastleggen dat de vertaling door niet minder dan drie sensitivityreaders diende te worden gelezen, ongeacht de achtergrond van de vertaler. Eerder ontstond er over de vertaling van dat gedicht ophef over de vraag of de jonge schrijfster Marieke Lucas Rijneveld vanwege haar witte huidskleur wel de aangewezen persoon was voor het vertalen van een tekst die over de zwarte ervaring in Amerika gaat. Zij trok zich daarop terug.

En gisteren ontstond er ophef over een nieuwe vertaling van het boek  De goddelijke komedie (La Divina Commedia) van de dichter en schrijver Dante Alighieri, geschreven in het eerste kwart van de 14e eeuw.  Ook al hebt u, net zoals ik, dit ongeveer 800 jaar oude boek nooit gelezen, toch kent u vermoedelijk één zin uit het boek en wel “Lasciati ogni speranza, voi ch’intrate “. Oké, wellicht niet in de Latijnse vorm, maar dan toch dan wel in de Nederlandse vertaling: ‘Laat varen alle hoop, gij die hier binnentreedt’,  al is het alleen maar omdat je die zin vaak aantreft op toiletten van cafés. De zin staat in het boek op een toegangsbord boven de poort die toegang biedt tot de hel.

In het boek bevinden zich in die hel volgens Dante niet alleen mensen als Plato, Socrates, Cicero en Vergilius maar ook de profeet Mohammed. In een nieuwe vertaling van het boek heeft de uitgever echter Mohammed uit de hel weg gelaten. Hij dacht dat het onnodig kwetsend zou kunnen zijn. Daarover ontstond de nodige ophef. Kan je zo maar een historisch werk veranderen omdat iets acht eeuwen later mogelijk gevoelig zou kunnen liggen?

1 atlas 02

Tja, sensitivityreaders, ik was mijn tijd weer eens tien jaar voor uit. In 2011 schreef ik een boek over de ondergang van de Titanic. Mijn uitgever Atlas zette een sensitivityreader aan het werk, ene Yvette. Ik moet zeggen, ze haalde er heel wat gevoeligheden uit.

1 atlas 000

Zie hieronder twee pagina’s uit het manuscript met suggesties  en opmerkingen van Yvette. Om misverstanden te voorkomen, de zwarte teksten zijn van mij, de rode van haar.

1 atlas 0 1 atlas 01

(En dit waren nog de betere pagina’s van mij!)

Naar aanleiding van haar opmerkingen heb ik een aantal mogelijke gevoelige zaken aangepast. Zo heb ik van  een vals spelende blinde man geen pianist maar een uitkijk gemaakt, van een man die de hele tijd irritant met zijn vingers op de tafel zat de trommelen een marconist en van een stuk drijvend wrakhout een ijsberg.

Veel van de gevoeligheden die zij constateerde (en dat waren er veel  – “Hierbij het manuscript retour. Ik heb er veel werk aan gehad, en hoop dat de tekst  er flink van opknapt.” – schreef zij aan mijn redacteur bij de uitgever) lagen op taalkundig gebied. Ze had bijna in alle gevallen gelijk en ik heb dan ook 99% van de door haar voorgestelde correcties overgenomen.

Ik kan dan ook van harte Yvette als meelezer aan bevelen. Zeker voor taalkundige gevoeligheden.  Mijn boek voer er  – in tegenstelling tot Titanic – wel bij.  (Ik weet bijna zeker dat Yvette bij het lezen van de vorige zin direct haar rode pen zou oppakken.)

 

 

Teddy Roosevelt

Theodore Roosevelt is één van de bekendste Amerikaanse presidenten. Oh ja, die ken ik, zult u wellicht zeggen, dat is toch die man die tijdens de grote depressie in de jaren dertig van de vorige eeuw en tijdens de Tweede Wereldoorlog daarna de Amerikaanse president was?

Helaas, niet goed,  dat is zijn naamgenoot Franklin Delano Roosevelt, een verre achterneef van hem. Theodore was overigens niet alleen een ver familielid van Franklin maar ook een oom van Franklins vrouw Eleanor (1884-1962), die zelf ook een Roosevelt was. “It’s a small world”, maar dit terzijde.

1 roosevelt wilhelminaFranklin Roosevelt in 1942 samen met koningin Wilhelmina. Door kinderverlamming opgelopen in 1921 kon hij moeilijk staan waardoor hij zich vaak aan andere mensen moest vasthouden, zoals hier aan een officier. Foto librabry of congress.

(Even tussen haakjes, Franklin D. Roosevelt is de enige president die liefst vier keer achter elkaar is gekozen, een record dat moeilijk te verbeteren is, omdat in 1947 aan de Amerikaanse grondwet een amendement is toegevoegd waarin staat dat de president nog maar eenmaal herkozen kan worden.) Maar hij is dus niet de Roosevelt waar ik het over wil hebben.

Dat is Theodore “Teddy” Roosevelt. Hij was de Amerikaanse president van 1901 tot 1909. Hij heeft een Nederlandse link. Eén van zijn grootvaders stamt af van een Nederlander. Teddy Roosevelt was daar zelfs zodanig trots op dat hij er later zijn autobiografie mee begon.

1 roosevelt bio

(Ook Franklin D. Roosevelt was trots op zijn Nederlandse voorvaderen; zo gebruikte hij 1929 de Nederlandstalige familiebijbel om de eed op af te leggen bij zijn inauguratie tot gouverneur van New York.)

De Roosevelts stammen naar alle waarschijnlijk af van een zekere Claes Martenszen van Rosevelt uit Oud-Vossemeer, gelegen op Tholen, aldus de site van Tweevoeter.nl. Ik citeer even een stukje:

Hun stamvader is namelijk Claes Martenszen van Rosevelt. Deze oude voorvader emigreerde in de 17e eeuw van Holland naar Nieuw-Amsterdam, het latere New York. Vermoedelijk kwam hij van Tholen. Even ten zuiden van Oud-Vossemeer lag een stuk grond met de naam Rosevelt. In de tijd dat Claes Martenszen vertrok, woonden verschillende mensen met de naam (Op ‘t) Rosevelt in en rond Oud-Vossemeer. Er is geen onomstotelijk bewijs voor hun verwantschap met Claes Martenszen, maar wel een sterke aanwijzing.”

Je kan in Oud-Vossemeer een wandelroute van 6 km lopen die je langs plekken voert die met Roosevelt te maken hebben. Meer informatie over deze wandeling is hier en hier te vinden.

Tegenwoordig is Theodore Roosevelt bij de meeste mensen vooral bekend door zijn rol in de filmreeks Night at the Museum. Oké, hij speelt niet zelf mee in deze films, maar wel zijn personage, althans een wassenbeeld van hem dat ’s nachts tot leven komt; gespeeld door Robin Williams  – alles uiteraard ‘Based on a true story’.

1 roosevelt 1898

Dit is de echte Teddy Roosevelt in 1898, niet de acteur. Foto
Library of Congress.

Teddy Roosevelt is ook bekend omdat de teddybeer naar hem is genoemd. Ik citeer hierover even een stukje uit de geschiedenis van de teddybeer van de Wikipedia.

“Voor het enorme succes van de beertjes in de Verenigde Staten was eigenlijk president Theodore Roosevelt verantwoordelijk. Al zijn vrienden noemden hem ‘Teddy’, hoewel hij zelf een hekel aan deze bijnaam had en zijn familie hem nooit zo noemde. In 1902 had hij tijdens een vierdaagse berenjacht geweigerd een jong weerloos beertje te doden dat de jagers voor hem hadden gevangen. De beroemde tekenaar van The Washington Post Clifford Berryman legde dit incident vast in zijn cartoon “Drawing the line in Mississippi” als een ironisch commentaar op een grensconflict dat erg in de belangstelling stond.

1 roosevelt beer

Vanaf dat moment werd de beer bekend als “Teddy’s Bear” en Berryman liet geen kans voorbijgaan om het beertje te verwerken in al zijn hierna volgende cartoons over de president. Deze cartoons waren de allerbeste reclame voor speelgoedproducent Steiff en al gauw had de Steiff “Teddybeer” de harten gestolen van honderdduizenden Amerikanen. Mede gevoed door de stroom Steiffberen uit Duitsland nam de “Teddyberen-gekte” steeds meer Amerika in z’n greep en van hieruit ook andere werelddelen.’

Ook is  Teddy Roosevelt samen met George Washington, Thomas Jefferson en Abraham Lincoln vereeuwigd op Mount Rushmore.

1 roosevelt mountRoosevelt is de tweede van rechts

En nog een ander nutteloos feitje, hij overleefde een keer een aanslag op zijn leven dankzij het feit dat hij die dag een ellenlange toespraak hield. Iemand schoot op hem, maar de kogel raakte daarbij eerst de vijftig velletjes van zijn toespraak, die hij in zijn borstzak had gestopt. Daardoor werd de kogel zodanig afgeremd dat hij niet diep genoeg in het lichaam van Roosevelt belandde om daar ernstige schade toe te brengen.

Maar dit alles is niet de reden dat ik hier over Teddy Roosevelt schrijf. Dat is een afbeelding die ik aantrof op de site van de Library of Congress, zeg maar het Amerikaanse Nationale Archief. Vorig jaar schreef ik voor het blad  ‘Bomen’ een verhaal over de sequoia gigantea. (Zie hier.)

Bomen pag 1

Voor dit verhaal zocht ik ter illustratie een foto waar Teddy Roosevelt met een koets door één van de reuzenbomen reed.

1 roosevelt boom

“Op deze foto uit 1903 is president Roosevelt, uiterst links (althans op de foto) in een koets te zien in de Wawona Tunnel Tree in de Mariposa Grove.” zo schreef ik, grappig als ik nu eenmaal ben, in het onderschrift.

Ik wist dat deze foto bestond en bij het zoeken naar de afbeelding keek ik ook even op de site van de Library of Congress. Bij de zoekresultaten trof ik ook een afbeelding aan van een pagina van het dagboek van Teddy Roosevelt d.d. 14 februari 1884.

3 roosevelt dagboek

Een grote X en de woorden ‘The light has gone out of my life’ schreef hij die dag.  Nieuwsgierig naar de achtergrond van deze vreemde dagboekaantekening las ik het onderschrift.

President Theodore Roosevelt, diary entry, February 14, 1884. It was the day both his mother (typhoid fever) and his wife Alice died. She died two days after giving birth due to an undiagnosed case of kidney failure, which was masked by the pregnancy.’

De moraal van deze lange blogpost: Hebt u een slechte dag, denk dan aan Teddy Roosevelt op 14 februari 1884. Wellicht helpt dat te relativeren.

 

 

 

Aimée Crocker

Ik zocht gisteren iets op een oude back-up-schijf met daarop bestanden van een al lang ter zielen gegane oude pc. Opeens  kwam ik daar dit sigarettenplaatje van Annie Peck uit 1911 tegen. (De oude pc was overigens een eeuw later overleden. Dit om misverstanden te voorkomen.)

2 annie peckUit de serie ‘Greatest Explorers’: Miss Annie S. Peck 1850 – 1935.

Annie Peck was een avonturierster die onder andere bergen in Zuid-Amerika beklom. Over haar heb ik op deze site een keer eerder geschreven en wel in een verhaal over Hiram Bingham III, de ontdekker van Manchu Picchu.  Zie hieronder een klein stukje uit dat verhaal

‘Het doel van de Yale-expeditie  – van Hiram Bingham III – was Mount Coropuna, waarvan men destijds dacht dat het de hoogste berg van Zuid Amerika was. Deze berg was in die tijd nog niet beklommen en Bingham wilde graag als eerste op het hoogste punt van Zuid Amerika staan. Hij had hierbij opvallenderwijs concurrentie van een zekere Annie Peck. Deze 60-jarige Amerikaanse schooljuffrouw wilde ook als eerste Mount Coropuna beklimmen. Dit om aandacht te vragen voor de rechten van de vrouw.

Mount Coropuna is een bergcomplex met meerdere pieken. Bingham en de zijnen beklommen de westelijke piek. Halverwege de beklimming ontstond er twijfel. Zaten ze wel op de goede piek? De twee kilometer verderop gelegen noordelijke piek leek bij nader inzien hoger. Na uitgebreide vergelijking dachten ze niettemin toch op de goede piek te zitten. Ten onrechte, in werkelijkheid is de noordelijke piek 20 meter hoger dan de piek die zij beklommen.

Beklom Bingham de verkeerde piek, zijn concurrente Annie Peck beklom zelfs de verkeerde berg. Ze zag een andere berg aan voor Mount Coropuna. Boven aangekomen op de top van haar berg plantte ze een vlag met de tekst ‘VOTES FOR WOMEN’.

annie-peck

Annie Peck in 1878

Tot zover dit hergebruik. Maar eigenlijk wil ik het hier niet over Annie Peck hebben maar over Aimée Crocker. “Wie mag dat nou weer zijn?” zult u misschien zeggen. Diezelfde vraag had ik ook. Ik had ook nog nooit van deze dame gehoord, maar ik kwam haar naam tegen op een site waar ik zocht naar het geboortejaar van Annie Peck. Op die site stonden meerdere vrouwelijke avonturiers uit de negentiende eeuw vermeld.

Eén van hen was een zekere Aimée Crocker, geboren in 1863 in Sacramento in Californië en in 1941 op 77-jarige leeftijd overleden in New York.

.2 croker

Aimée Crocker circa 1890

Ik citeer nu even (vrij vertaald) een paar stukjes van de Engelse Wikipedia-pagina over haar.

Aimée Isabella Crocker (5 december 1863-7 februari 1941) was een Amerikaanse prinses, mysticus, bohemien en auteur. Ze stond bekend om haar culturele verkenning van het Verre Oosten, haar extravagante feesten in San Francisco, New York en Parijs, en haar collecties echtgenoten en geliefden, geadopteerde kinderen, boeddha’s, parels, tatoeages en slangen. […]

Na het overlijden van haar vader in 1875 erfde de toen tienjarige Crocker $ 10 miljoen.  In 1880 besloot haar moeder Margaret om Aimée naar een middelbare school in Dresden in Duitsland te sturen. Ze werd er aan het hof voorgesteld en ontmoette daar prins Alexander van Saksen Weimar. Ze raakten verliefd en verloofden zich.  Na een tijdje verbrak ze echter de verloving en raakte verstrikt in de armen van een Spaanse stierenvechter. […]

In 1883 haalde Aimée  Crocker de krantenkoppen toen ze met haar eerste echtgenoot, Porter Ashe, op huwelijksreis was naar Los Angeles. De trein met het echtpaar ontspoorde op de top van een heuvel in Tehachapi. Er kwamen eenentwintig mensen om en nog eens twaalf mensen raakten ernstig gewond. De New York Times meldde dat, terwijl de treinwagons in brand stonden, haar echtgenoot Ashe heldhaftig optrad. Nadat hij zijn vrouw en haar dienstmeisje door het raam van de slaapwagon naar buiten had getrokken, redde hij vervolgens het leven van de ex-gouverneur van Californië John G. Downey door hem te  bevrijden van een grote stapel hout dat boven op hem lag. […]

De Wikipedia vervolgt met:

“Crocker’s autobiografie uit 1936, ‘And I’ll Do It Again’, beschrijft de vele avonturen die de erfgename beleefde tijdens een reis door het Verre Oosten, waaronder een ontsnapping aan koppensnellers in Borneo, een vergiftiging in Hong Kong; een moordpoging door meswerpende bedienden in Shanghai; drie weken in de harem van Bhurlana (ze beweerde de eerste Engels sprekende vrouw te zijn die ooit de binnenkant van een harem had gezien); een zoektocht naar Kaivalya (Bevrijding) in de grot van de Grote Yogi Bhojaveda in Poona en twee bizarre sensuele ervaringen, een met een Indiase boa constrictor, en een andere met een Chinese viool in ‘het Huis van de Ivoren Panelen’ […]

[…] Crocker begon met het hosten van weelderige feesten die de conservatieve bovenlaag van New York schokten en in verlegenheid brachten. Zo organiseerde ze in 1905 in New York een feest met een Robinson Crusoe- thema dat plaats vond in boomtoppen. Op een countrycircusfeest in de Hippodrome, in die tijd het grootste theater van New York, verscheen ze als een melkmeisje en arriveerde ze op de rug van een olifant.”

Toen Aimée 61 was, trouwde ze met haar vijfde en laatste echtgenoot, prins Mstislav Galitzine, hij was op dat moment 26 jaar oud. Toen een vriend, die de tel van het aantal huwelijken kwijt was, aan haar vroeg of Mstislav nou haar vijfde of zesde echtgenoot was, zei ze: “de twaalfde echtgenoot, als ik op mijn lijst ook de zeven oosterse echtgenoten meetel, waarvan de huwelijken niet officieel erkend worden onder de Westerse wetten.’

2 croker 2The Philadelphia Inquirer van 4 december 1921. De dame linksboven is Aimée Crocker. De man daaronder haar vierde echtgenoot, de Russische prins Alexander Miskinoff, en de andere dame één van haar geadopteerde dochters.

Aimée Crocker lijkt me wel een interessant figuur om me eens een keer uitgebreid in te verdiepen en een heel verhaal over haar te schrijven. Maar ja, we kunnen niet iedereen uitgebreid onderzoeken. U moet het dus hier mee doen.

 

 

Klaar om op Mars te gaan rijden?

De NASA is bezig met de laatste controles voordat ze met hun wagentje op Mars gaan rijden. Met de robotarm van het ding hebben ze ook even gekeken of de onderkant van het karretje de landing goed heeft doorstaan.

4 mars curoiusity 2

Het is maar goed dat ze dit deden, want toen ze de motor aanzetten, viel er zomaar een stuk van de auto af.

4 mars curoiusity 3

Dat was een ernstige tegenvaller, want volgens de verkoopster van  het voertuig, een oud vrouwtje, had de wagen altijd  binnen gestaan en had ze altijd staan poetsen. De NASA is nu bezig om te kijken of er nog garantie op zit en de Consumentenbond heeft de leverancier al opgeroepen om over te gaan tot een universele terugroepactie van alle wagens op alle planeten in het universum.

Volgens de producent  – “Dit is de eerste keer dat wij deze klacht krijgen” – hoorde de plaat er echter  af te vallen. Hij diende slechts als bescherming bij de landing van allerlei meetsystemen die onder de wagen zitten.

Enfin, we wachten de nieuwe berichten van onze Mars-twitteraar af.

p.s. De spellingscorrectie gaf een rood kriebeltje bij het woord ‘twitteraar’ en kwam met de suggestie ‘kwetteraar’. Dat is ook wel toepasselijk.

Op Mars

Het eerste voertuig dat op Mars rond reed was in 1997 een karretje dat de NASA de naam Sojourner had gegeven. Dit op afstand bestuurbare robotwagentje was vernoemd naar Sojourner Truth, een strijdster voor vrouwenrechten en afschaffing van de slavernij  – toevallig heb ik in het kader van een serie portretten over opmerkelijke vrouwen uit de negentiende eeuw ooit een keer een portret over haar geschreven. (zie hier). De Sojourner kwam op Mars aan boord van de Mars Pathfinder. Deze ruimtesonde  landde op 4 juli 1997 op de planeet.

Nadat de Sojourner uit de Pathfinder was gereden, reed het heel langzaam een klein rondje op de landingsplaats van de Pathfinder, welke was gelegen in de vallei Ares Vallis op het noordelijk halfrond van Mars.

4 naar mars sojournesDe Sojourner bezig met zijn rondje, gefotografeerd door de Pathfinder op 12 december 1997;  foto NASA JPL

Ruim twee maanden deden de Mars Pathfinder en de Sojourner er onderzoek. De Pathfinder maakte 16.500 beelden, deed metingen van de atmosfeer en fungeerde als meetstation en als wetenschappelijk tussenstation voor de Sojourner (geheugen, foto’s, communicatie). De Sojourner reed in totaal 100 meter over Mars,  maakte ruim 500 foto’s en deed onderzoek naar stenen, rotsen, stof en zijn eigen wielsporen. Op 5 oktober 1997 verloor de NASA het contact met het wagentje.

Sindsdien hebben meer wagentjes van de NASA op Mars rondgereden. Zo landde in januari 2004 de Spirit op Mars. De verwachting van de NASA was dat dit karretje het 90 dagen op Mars zou volhouden. Hij zou het vijf jaar blijven doen.

4 naar mars spiritEén van de eerste foto’s van de oppervlakte van Mars die de Spirit ‘naar huis’ stuurde.

Drie weken nadat de Spirit op Mars was geland, landde aan de andere kant van de planeet de Opportunity.  Dit karretje overtrof zelfs de meest stoute verwachtingen. Hij hield het liefst 14 jaar vol. Na een martiaanse stofstorm in 2018, die liefst drie weken duurde, ging het contact verloren.

4 naar mars opportunityFoto uit 2004 van de Eaglekrater, de krater op Mars waar de ruimtesonde lande, met op de achtergrond de Opportunity-lander en het spoor van de Opportunity; Bron: NASA;

De Opportunity reed uiteindelijk meer dan 45 km over de planeet. Onderweg maakt hij  foto’s van dingen die hij tegenkwam, zoals deze foto van een meteoriet die ooit op Mars was beland.

4 naar mars meterietDe meteoriet die grotendeels uit ijzer en nikkel bestaat heeft de omvang van een basketbal. foto: NASA/JPL/Cornell 

4 naar mars armHier onderzoekt de Opportunity met hulp van zijn robotarm de meteoriet.

De Curiosity die vier jaar later in augustus 2012 op Mars landde, bezocht een heel andere deel van de planeet en maakte onder andere foto’s van de heuvels en bergen  op Mars.

4 mars curoiusity

De karretjes werden ook steeds groter zoals te zien is op een plaatje dat bevestigd zit aan de Perseverance, de laatste aanwinst op Mars.

4 mars karretjes

Tegenwoordig rijden er op Mars zelfs karretjes rond die twitteren. Zo twittert de Curiosity Rover al drie jaar vrolijk vanaf de planeet. Regelmaat stuurt de ijdeltuit selfies naar Aarde. “Greetings from the Red Panet! I Took another selfie

4 naar mars selfies

Ook de nieuwste aanwinst op onze buurmanplaneet, NASA’s Perseverance Mars Rover, is meteen begonnen met twitteren. Zo stuurde hij gisteren deze tweet vanaf, waarop je kan horen hoe de wind op Mars klinkt.

4 naar mars windOp het plaatje klikken en dan op het filmpje klikken om het geluid van de wind op Mars te horen.

Je kan ook reageren op zijn twitter-berichten. Dat heb ik ook uiteraard gedaan.

4 mars vriend

Op mijn reactie heb ik van Perseverance nog geen antwoord gekregen. Dat communiceren gaat natuurlijk ook een beetje moeizaam. Het duurt zeven minuten voordat een bericht van Aarde bij Mars aankomt en als hij dan weer wat terug stuurt, dan zijn we al een kwartier verder.

Daarnaast speelt de tijdzone natuurlijk een probleem. Ik heb geen idee in wat voor een tijdzone Perseverance zich op Mars bevindt. Grote kans dat het een andere tijdszone is dan de West-Europese van mij. Mars draait in 24 uur, 37 minuten en 22 seconden om zijn as. Een Marsdag (een sol) duurt daarmee 2,7% langer dan een dag op Aarde. Dus elke dag is het tijdverschil weer anders . Dat is ook lastig voor de mensen van de NASA die met de sonde moeten communiceren. Ik citeer even een stukje uit de Wikipedia.

“[…] Er zijn een aantal landingsmodules geland op het oppervlak van Mars. Hierbij is wat betreft de tijdmeting steeds gebruikgemaakt van de plaatselijke zonnetijd, met behulp van een “Marsklok”. Hierop duren de uren, minuten en seconden steeds 2,7% langer dan ze op Aarde duren. Bij missies als de Mars Pathfinder (waarbij het robotwagentje de Sojourner op Mars landde), de Mars Exploration Rovers (met de Marswagens de Spirit en de Opportunity) en de Phoenix (waarbij de lander bij de noordpool van Mars landde), gebruikte de missieleiding deze “Marstijd”. Het programma was aangepast aan de lokale tijd op de plek van de landing, waardoor hun schema elke dag ongeveer 40 minuten meer achter ging lopen op een aardse dag. Veel teamleden gebruikten horloges die waren aangepast aan Martiaanse tijd.

Die mensen van de NASA dragen dus een speciaal Mars-horloge! En nu ik het toch over die mensen van de NASA heb, het zou toch niet zo zijn dat één van hen stiekem namens de Perseverance  zit te twitteren?

4 mars teamThe Usual Suspects van de NASA: twitter ik met één van hen soms?

 

Op weg naar Mars

Ik ga naar Mars. Nee, nu nog niet, maar over vier jaar jaar vlieg ik met de volgende Mars-missie van de NASA mee naar de rode planeet. Ik heb mijn ticket al binnen!

4 naar mars

Oké, ik ga niet persoonlijk mee maar alleen mijn naam. Op 18 februari van dit jaar landde op Mars een Amerikaans ruimtevoertuig dat van de NASA de naam Perseverance – dat betekent ‘Volharding’  – heeft gekregen. Zie hier beelden van de landing, opgenomen door camera’s aan boord van het voertuig.

4 naar mars landing(Door op het plaatje te klikken kom je bij het filmpje op het YouTube kanaal van de NASA) 

Aan boord van de Perseverance bevindt zich ook een soort schijf met daarop de namen van iedereen die mee wilde “reizen”.

4 naar mars plaatjeFoto genomen op Mars door de Perseverance

Op aarde zag het er zo uit.

4 naar mars namenBoven in het midden zijn, tussen de twee knoppen met een +-teken in, de drie chips te zien, waarop de bijna elf miljoen namen staan,

Deze mogelijkheid om mee te reizen had ik echter helemaal gemist, maar de NASA heeft de mogelijkheid om (gratis) te boeken voor de volgende vlucht naar Mars in 2026 al geopend. Dat heb ik uiteraard direct gedaan, net zoals inmiddels al meer dan 10 miljoen anderen. Marianne gaat ook mee, al moest ik haar wel even overhalen. “Je wilt mij toch niet alleen naar Mars laten gaan?”

Wilt u in 2026 ook mee, dan kunt u zich via deze link van de NASA gratis aanmelden.

4 naar mars boeken

Ik zie u dan aan boord.

Een grote ijsplaat (2)

Hoe groot is de ijsberg? Nee, dit is niet vraag die de stuurman van de Titanic in 1912 aan de uitkijk stelde, maar de vraag die vorige week wereldwijd door redacteuren van allerlei media beantwoord moest worden. Ik schreef hier in de vorige blogpost al over, maar ik kom er nog even op terug, want ik vergat toen te vermelden wie de grootte van de nieuwe ijsberg het beste had omschreven.

De aanleiding van al die krantenberichten was een persbericht dat de British Antarctic Survey op 26 februari de wereld in stuurde met de mededeling dat er een grote ijsplaat van Antarctica was afgebroken. De afgebroken ijsplaat had een oppervlakte van liefst 1270 km². Zelf gaven ze in het persbericht aan dat dit vergelijkbaar was met de grootte van het graafschap Bedfordshire in Engeland.

5 0 ploarZie hier de scheur op 16 februari toen de plaat nog niet helemaal los was gescheurd.

Nu is deze vergelijking buiten Engeland niet goed bruikbaar. Het graafschap is daarvoor te onbekend. Daarom gingen dus wereldwijd redacteuren op zoek naar een andere vergelijking om hun lezers duidelijk te maken hoe groot het afgebroken deel wel niet was. In de vorige blogpost liet ik u uitgebreid de krantenkoppen van de media zien. Ik zal hun “oplossingen” hieronder nog even kort samenvatten.

Zo groot als de provincie Utrecht’ (Nu.nl); ‘ter grootte van New York’; (De Volkskrant); ‘iets groter dan New York’ (CNN en Fox News); ‘zo groot als Greater Londen’ (The Guardian); ‘iets kleiner dan Greater Londen’ (de BBC); ‘zo groot als Rio de Janeiro’ (De Braziliaanse site van de BBC): ‘ter grootte van Los Angeles of de agglomeratie rond Parijs’ (De Standaard); ‘zo groot als Luxemburg’ (De Morgen); zo groot als Rome (Italy24news); ‘zo groot als Okinawa island’ (het Australische ABC.net); ‘even groot als Martinique‘ (France Sputnik); en tot slot een vreemde eend in de bijt: ‘net zo groot als Lake Champlain’ (Forbes).

Daarnaast waren er media die niet direct iets even groots vonden maar de lezer een vermenigvuldiging lieten maken:  ‘1,5x Berlijn’ (Der Spiegel); ‘2x Toronto’ (The Weather Network); ‘2x Chicago’ (de NASA); ‘2x Mumbay City’ (de Times of India); ‘9x Miami’ (NBC-Miami News); ‘20x Manhatten’ (de Washington Post) en ‘21.000x Madurodam’ (schrijver dezes).

De ijsplaat viel dus met een hoop zaken te vergelijken. Sommige oplossingen zijn niet eenduidig. Neem de Volkskrant. Die vergeleek de ijsplaat met New York.  Dat is een beetje een multiple choice keuze, want je heb de stad New York, de stad inclusief het water er om heen, en de staat New York. De lezer moet dus maar raden wat er bedoeld wordt.

5 volkskrant

De stad zelf is 784 km² groot, inclusief het water er omheen bedraagt de oppervlakte 1214 km²  en de staat New York is liefst  141.300 km² groot. Ze zullen dus de stad inclusief het water bedoelen.  Het is maar dat u het weet.

Er zitten veel steden bij de vergelijkingen. Dat geeft aanleiding om eens te kijken of de vergelijkingen wel kloppen. Het zou namelijk buitengewoon toevallig zijn dat steden als New York, Los Angeles, Rio, Londen en Rome, qua oppervlakte, allemaal even groot zouden zijn, en daarnaast ook nog eens even groot zouden zijn als de losgebroken ijsplaat, en dat zijn ze dus ook niet.

Zo is de stad New York, inclusief het water er om heen 1214 km² groot en daarmee 4,5% kleiner dan de ijsplaat en is Groot Londen 1572 km² groot (dat is liefst 24% te groot). Nu dekten CNN, Fox News en de BBC zich in door het toevoegen van de woorden ‘iets groter dan’ respectievelijk ‘iets kleiner dan’  in de kop, maar zoveel ruimte voor subtiliteit hadden de koppenmakers van de Volkskrant  niet. Ik neem overigens aan dat bij De Morgen die de ijsplaat vergeleek met Luxemburg (dat land is 2586 km² groot) dat daar de woorden ‘de helft van’ per ongeluk zijn weggevallen.

De beste vergelijking van de ijsplaat met een stad is – trommelgeroffel  –  die van Italy24news. Zij vergeleken de ijsplaat met Rome en de oppervlakte van Rome is 1285 km² groot. Dat is slechts 1% groter dan de ijsplaat. “We have a winner!”

Maar de absolute winnaar is Forbes. Die koos voor Lake Champlain, een meer dat ligt in de staten Vermont en New York, tegen de grens met Canada aan. Dat meer is 1269 km² groot, slechts 1 km² kleiner dan de ijsplaat. Waarschijnlijk heeft de redacteur van Forbes heel lang naar iets in Amerika gezocht en uiteindelijk iets gevonden dat even groot is als de ijsplaat. (Helaas is het meer – er schijnt net zoals in Loch Ness een monster in te zwemmen – buiten Amerika niet zo bekend.)

Vroeger gebruikte men vaak een voetbalveld als meeteenheid (in dit geval zou dat ‘een ijsplaat ter grootte van 180.000 voetbalvelden’ opleveren), maar wie kan zich een voorstelling maken van iets dat 180.000 voetbalvelden groot is. Dus die vergelijking is niet zo geschikt. Ook een creatieve beschrijving als ‘een ijsbaan van 1 km breed van Amsterdam tot aan Barcelona’ geeft geen goed beeld.

Het beste lijkt mij –  gratis tip voor koppenmakers in kranten; vraag niet hoe het kan, maar profiteer ervan – om in de krantenkop te vermelden hoe groot de losgeslagen ijsberg in vierkante kilometers is (1270 km²). Een krantenkop moet immers niet alleen goed zijn maar ook juist. En dan kan men in het artikel zelf, waar wat meer ruimte is voor de ijsberg, althans voor de beschrijving er van, vermelden dat de los gebroken ijsplaat daarmee maar iets kleiner is dan Rome of sterker nog even groot is als Lake Champlain, wat op zijn beurt weer iets groter is dan New York. (Dit voor degenen die niet weten hoe groot Lake Champlain is.)

En oh ja, voor degenen die meer over de grootte van de ijsberg van de Titanic willen weten, daar kunnen wij van WC-Eend dit boek voor aanbevelen.

5 o titanisc

 

 

 

Een grote ijsplaat

Er is een grote ijsplaat losgebroken van Anartica. Hier kan je zien hoe dat is geschied.

5 ijsplaat 05 ijsplaat

Alleen, hoe groot is nou het stuk ijs dat is afgebroken? De meningen zijn verdeeld. Vijftien verschillende omschrijvingen:

De Volkskrant: zo groot als New York

5 volkskrant

Nu.nlzo groot als de provincie Utrecht

5 nu.nl

De Standaardter grootte van Los Angeles of de agglomeratie rond Parijs.

5 de standaard

De Morgen:  Ter grootte van Luxemburg

5 luxemburg

De NASAtwice the size of Chicago 

5 nasa

ABC.net.authe same size as Japan’s Okinawa island. (Op deze site van ABC staat overigens de meeste en beste informatie over het losscheuren van de ijsplaats)

5 abc

The Guardian: Iceberg size of Greater London breaks off Antarctica

5 guaridan

Times of India: Double the Size of Mumbai City,

5 times of India

Washington Post: 20 times the size of Manhattan 

5 washington post

NBC-Miami News: 9 Times the Size of Miami 

5 miami

The Weather Network: Twice the size of Toronto

5 toroto

Forbes:  The Size Of Lake Champlain, the iconic lake on the New York-Vermont-Quebec border

5 forbes

Cambridge Indepent: Iceberg the size of the UK County of  Bedfordshire

5 cambridge

Der Spiegel: anderthalbmal so groß wie Berlin

5 berlijn

France-Sputnik Un iceberg plus grand que la Martinique

5 martinique

Italy24newsa huge iceberg (the size of Rome)

5 rome

Volgens de British Antarctic Survey (BAS), dat is een Britse overheidsorganisatie die zich bezighoudt met wetenschappelijk onderzoek op Antarctica, is de oppervlakte van de losgebroken ijsplaat 1.270 km².  Ik zou zeggen, dat is ongeveer gelijk aan 20.278 keer de oppervlakte van Madurodam!

Of anders geformuleerd: de losgebroken ijsplaat heeft een oppervlakte die ongeveer gelijk is aan 181.000 voetbalvelden. Dan heeft iedereen direct een beeld van de grootte.

5 bloemenfoto Mateusz Giełczyński

Op weg naar de begraafplaats

De blogpost van gisteren over de mensen die onderweg waren naar een begrafenis deed me denken aan een verhaal dat wijlen mijn schoonvader altijd met veel plezier vertelde.

Het speelde zich af in de begintijd van de navigatiesystemen. Nog niet veel auto’s hadden zo’n systeem, maar een kennis van mijn schoonvader had al wel een navigatiesysteem en was daar maar wat trots op.

6 frieslanf kaart2Navigatiekaart van Friesland uit 1630

Op een dag reed mijn schoonvader met hem mee naar een begrafenis van een gemeenschappelijke kennis. En hoewel ze allebei wel wisten hoe ze naar de begraafplaats moesten rijden, zette de kennis het navigatiesysteem aan opdat mijn schoonvader kon zien hoe dit wonderbaarlijke staaltje techniek werkte.

Daar reed het tweetal over de provinciale wegen van Friesland. “Over honderd meter de afslag rechtsaf naar de Bonifaciusweg” en “Neem op de rotonde de tweede afslag en blijf op de Laan van Grutte Pier”, dat soort kreten hoorden ze.  Uiteindelijk  bereikten ze de begraafplaats, waar de twee oudjes nog een laatste aanwijzing te horen kregen: “U heeft uw bestemming bereikt.”

Fietsers met ballonnen

Net nadat ik in Leidschendam door het tunneltje onder de A4 was gefietst, werd ik ingehaald door twee fietsers die een groene ballon aan een stokje aan hun bagagedrager hadden vastgemaakt. De fietsers, een man en een vrouw, hadden haast.

Even verderop, richting Zoetermeer, koos het tweetal niet voor het fietspad maar gingen ze op de weg rijden. In de verte zag ik een grote groep fietsers – ze hadden allemaal een groene ballon aan hun fiets – langzaam breeduit over de weg fietsen. Waarschijnlijk waren de man en de vrouw verlaat en hoorden ze bij de groep. Achter de groep reden enkele auto’s die werden opgehouden door de fietsers.

In eerste instantie dacht ik aan een protestdemonstratie. Misschien had het iets met de coronamaatregelen te maken. Maar toen ik dichterbij kwam zag ik, dat voor de fietsers uit langzaam een begrafenisauto reed,  waar een man voor liep. De fietsers met hun ballonnen waren op weg naar de Nederlands-hervormde begraafplaats aan de Wilsveen, een kleine begrafenisplaats even buiten Leidschendam. Vroeger stond hier een kerk maar die is in 1820 gesloopt.

6 kerk

Daarna is op deze plek een kleine begraafplaats ‘gevestigd’. Ik wist niet dat hij nog in gebruik was, maar blijkbaar dus wel. Nadat de stoet linksaf was geslagen richting de begraafplaats fietste ik rechtdoor. Even verderop kwam ik twee wat oudere dames – van mijn leeftijd dus – op de fiets tegen. Ze keken naar de mensen met de ballonnen in de verte, waarop de ene tegen de andere zei: “Kijk, allemaal mensen met ballonnen. Zeker een feestje.