De periode 1 – 1000

Ik heb weer eens een verhaal geschreven in mijn serie over de mensen achter de computer. Deze keer geen portret maar een verhaal  met een overzicht van de ontwikkelingen tijdens een bepaalde periode, met de nadruk op de technische en wetenschappelijke ontwikkeling in die periode. Deze keer betreft het de periode: jaar 1 na Christus – 1000.

Aan het begin van onze jaartelling zag de wereld er als volgt uit.2 kaart jaar 1

Je had in die tijd twee grote rijken. In Azië had je het Chinese keizerrijk (het donkerblauwe gebied op het kaartje) en in Europa / Noord-Afrika had je de Romeinen (het rode gebied op het kaartje.

750 jaar later was de wereld behoorlijk veranderd.

2 kaart jaar 2

In Azië had je nog steeds het Chinese keizerrijk (al had dat toen een iets andere vorm) maar in Europa was het Romeinse Rijk helemaal uiteen gevallen. Wel had je toen een nieuw groot rijk, en wel een islamitisch kalifaat. (het groene gebied op het kaartje.)

Wilders en de PVV zullen ongetwijfeld met deze ontwikkeling niet blij zijn geweest, maar voor de ontwikkeling van de wetenschap en techniek was deze ontwikkeling een zegen. In tegenstelling tot de Romeinse keizers die helemaal geen belangstelling hadden voor de wetenschap en er dan ook helemaal geen geld in staken ondersteunden de kaliefs juist van harte de wetenschap.  Dit overeenkomstig de gedachte van de profeet Mohammed: “De inkt van een geleerde is heiliger dan het bloed van een martelaar

Eén van die kaliefs die de wetenschap van harte steunde was kalief Haroen ar-Rashid (ca. 766-809). Hij stichtte in de hoofdstad Bagdad het ‘Bayt al-Hikma’ oftewel het ‘Huis der Wijsheid’, één van de belangrijkste wetenschappelijke instellingen uit de oudheid. Er brak een periode van vijf eeuwen aan die ook wel bekend staan als de gouden eeuwen van de Islam.

Wie het hele stuk over de ontwikkelingen in deze periode wil lezen, kan hier terecht:  En o ja, het was in deze tijdsperiode dat de mens het getal nul ontdekte. Dat lijkt niets voor te stellen, maar vergis je niet.

IJsjesdag

Gisteren was het mooi weer. Ik besloot om een stukje te wandelen, richting Voorburg. Bij het hockeyveld zag ik aan de overkant van het veld een groepje oudere mensen op een bankje zitten. Een viertal was gekleed in een wit cricketkostuum, alleen stonden er geen cricketspullen op het veld. Wel lagen er een aantal gekleurde driehoekjes op het kunstgras.

Ik was benieuwd wat voor een spel ze speelden, dus ik bleef even staan kijken. Er gebeurde niets. Ze zaten gezellige te keuvelen op het bankje en ik liep dus maar door. Toen ik uit de verte nog een keer omkeek, zaten ze nog steeds op het bankje te praten. Ik verdenk ze er van dat ze gewoon in hun sportkleding naar het sportveld lopen, wat gekleurde driehoekjes op het veld gooien en dan de rest van de tijd op het bankje zitten te kletsen.

Ik kreeg het ondertussen behoorlijk warm en deed mijn jas uit. Stom idee ook om eind februari met een jas aan te gaan lopen. De rest van de wandeling sjouwde ik met mijn jas in mijn handen. In Voorburg aangekomen zag ik op het grasveld voor Brasserie de Koel tussen de bloeiende krokussen twee mannen in de weer met een drone. Het ding maakte een hinderlijk zoemend geluid.

1 drone

Ik vervolgde mijn weg door de Herenstraat. Er stond een opvallend kunstwerk: een glazen bol die de wereld op zijn kop zette. Misschien stond hij er al jaren, maar hij viel me nu pas op. Ik vond het wel mooi bedacht.

1 bol

Bij station Voorburg zaten een hoop mensen op een terrasje, lekker in het zonnetje. Ik had het ondertussen zo warm gekregen – ik was op zoek naar een goed excuus; nou ja het hoefde geen goed excuus te zijn; elk excuus was goed – dat ik besloot om in de stationskiosk mijn eerste ijsje van het jaar te kopen. Daarmee werd 25 februari dit jaar ‘ijsjesdag’ zijnde de eerste dag in het jaar dat ik een ijsje kocht. Net zoiets dus als ‘rokjesdag’ maar dan eerder in het jaar en ook voor mannen.

Op de weg terug kwam ik langs de kinderboerderij. Een tweetal ooievaars liep in het gras en een drietal zwarte zwanen zwommen in de sloot. De rest van de wandeling had ik daardoor de hele tijd ‘witte zwanen, zwart zwanen, wie wil er mee naar Engeland varen’ in mijn hoofd.

1 zwanenLet even op het bord  ‘Dekker’s Hoeve’.  Op de wal staan de letters in een keurig blokschrift. In het water gespiegeld lijkt het een slordig handschrift.

Tot zover een aangename zomerwandeling, in februari dus.

Sparta – Go Ahead

Gisteren was een historische dag. Voor het eerst van haar leven bezocht mijn oudste dochter een wedstrijd van Go Ahead. De jongste is net zoals haar vader verstandig en dus fan van Go Ahead, maar de oudste was nog nooit van haar leven mee geweest. Gisteren speelden we tegen Sparta. Dat was in de buurt en de jongste kon via een vriendin die supporter van Sparta was aan kaartjes komen. Tot onze grote verrassing zei de oudste dat ze ook wel een keer mee wilde.

Het was een lekker zonnetje en om kwart over twee zaten we in het stadion. De spelers waren druk bezig met hun warming up. Onze jongens schoten de ene na de andere bal in het doel. “Wat een slechte keeper hebben we.” sprak de oudste. Ik legde uit dat we juist een heel goede keeper hadden en dat hij de jongens zo zelfvertrouwen gaf.

Even later begon de wedstrijd. Mijn buurman op de tribune, een oude Sparta-fan, vertelde dat de Sparta-spits zijn haar had geblondeerd. “Zo, zo. Dat zal ze van Go Ahead in verwarring brengen.” antwoordde ik. Ik bleek een voorspellende gave te hebben, want binnen vijf minuten scoorde Sparta al 1-0. Het liep niet helemaal zoals ik had gehoopt en bij rust stond het 3-0 voor Sparta.

Nog niks aan de hand zei ik tegen de dochters bij het begin van de tweede helft, na rust kan er gemakkelijk nog vier keer gescoord worden. Dat had ik goed gezien. We waren nog maar net weer bezig of Sparta scoorde al de 4-0. De vriend van de jongste dochter stuurde een WhatsApps-je met de vraag of onze keeper soms nog in de kleedkamer zat.

Vanaf de zeventigste minuut moesten we met tien man verder omdat een speler van ons geblesseerd uitviel en we al drie keer hadden gewisseld. Niet dat dat wisselen hielp – en ook dat uitvallen niet – want de score liep op tot 6-1. Na elk doelpunt werd de Sparta-mars gedraaid en nu nog heb ik dat SP. AR. TA. In mijn hoofd.

Beste wedstrijd van Go Ahead die ik ooit heb gezien” sprak de oudste na afloop.

Tot zover een verslag, zie hieronder een fotorapportage.

gae1Hier ging het nog gelijk op.

gae2Liefst 21 van de 22 spelers staan hier op de foto. Met deze foto zou ik dan ook wel eens een prijs kunnen winnen.

gae0Ook de steun van het uitvak met 500 supporters hielp niet.

gae5Helaas iets te ver ingezoomd waardoor ik de uitslag niet goed kan lezen. Ik neem aan dat het 3-4 is geworden.

 

Drie keer zoenen

Wie wel eens een receptie bezoekt of naar een feestje gaat, zal het herkennen. Bij de begroeting wordt er steeds vaker drie keer gezoend. Links, rechts en weer links. Het lijkt wel oversteken. Misschien moet je het ook zien als een soort oversteken maar dan van beleefdheden. Vaak wordt het een soort lucht happen, net zoiets als luchtgitaar spelen maar dan luchtzoenen.

zoen joop1973: Minister-president Joop Den Uyl en Mies Bouwman aan het werk. foto: Hans Peters, Anefo; Nationaal Archief

Drie keer zoenen schijnt typisch iets Nederlands te zijn. Duitsers bijvoorbeeld zoenen elkaar bij een begroeting niet. Die geven elkaar een hand. En als er dan toch gezoend moet worden, hoogstens één zoen. Er bestaan zeer ongemakkelijke historische beelden van een begroeting van Balkenende en Merkel. Zij wil zich na de eerste zoen al terug trekken maar Balkenende gaat stug door: er volgen nog twee pijnlijke zoenen.

Ook in Engeland en Amerika wordt er net zoals in Duitsland meestal niet gezoend bij een begroeting. Een goede bekende in Amerika kan wel op een hug rekenen en de Engelsen pakken elkaar soms even bij de arm vast. Ook de koele Zweden en Finnen zoenen elkaar niet. Zelf volkeren die als wat “vuriger” bekend staan – excuses voor het vooroordeel –  dan de Nederlanders zoenen elkaar bij de begroeting niet drie keer. Brazilianen beperken het tot één keer en de Spanjaarden geven elkaar net zoals de Italianen twee zoenen. Alleen bij de Fransen kan je er geen peil op trekken. Daar varieert het aantal zoenen van één tot vier stuks.

Het drie keer zoenen in Nederland is iets wat in ontwikkeling is. Het heeft zijn oorsprong in het katholieke Brabant en Limburg. Vanaf de jaren zeventig heeft het zich verspreid over de rest van Nederland. Van mij hoeft het niet zo, maar ja, als zelfs de overheid het als beleid promoot, tja …….

zoenen

Kiss  + Ride  bord bij station Den Haag Mariahoeve

Verboden te voederen

Zie u het paardje rechts op de foto?

verboden te voerderen 2

Die lust wel een hapje hooi. Maar ja, links hangt een bordje ‘verboden te voederen’.  En dan krijg je dit.

verboden te voerderen

Laten ze al het meegebrachte voedsel gewoon buiten het hek achter in plaats van het weer mee naar huis terug te nemen.

 

Echt oud

De eerste keer dat ik me oud voelde was zo’n 45 jaar geleden in een discotheek in Hengelo. Ik was een student van een jaar of achttien en vroeg een meisje dat ik op zo’n zestien, zeventien jaar oud schatte of ze wilde dansen. Dat ze bedankte voor deze eervolle uitnodiging, a la, maar dat ze dat deed met de woorden “Nee, dank u wel” dat was een schok. U! Ze zei “U”.

Drie dingen konden er aan de hand zijn bedacht ik razendsnel. Of ze was jonger dan ik dacht of ze was heel keurig opgevoed of ze vond mij oud. Die laatste mogelijkheid baarde mij ernstig zorgen.

Gisteren had ik weer zoiets. Ik was met de jongste dochter naar het Haags Historisch Museum geweest. Omdat het dit jaar 400 jaar geleden was dat Johan van Oldenbarnevelt op initiatief van Prins Maurits op het Binnenhof was onthoofd – hebben de Oranjes hier al eens excuses voor aangeboden?; anders moet Koning Willem Alexander dat namens de familie maar eens snel doen -, was er een tentoonstelling over deze raadspensionaris georganiseerd.

Johan van Oldenbarnevelt was de man die naar verluidt vlak voor zijn onthoofding  tegen de beul zei: “maak het kort, maak het kort“. (Toen de beul met één slag zijn hoofd er af hakte – dat van Van Oldenbarnevelt, niet van zichzelf – nam hij volgens een informatie-bordje in het museum ook nog eens twee vingers van Van Oldenbarnevelt mee. Die man was echt een pechvogel.)

johan van o 21619: Johan van Oldenbarnevelt wordt onthoofd op het Binnenhof.

Maar goed, daar gaat het hier niet om. We liepen na het bezoek terug naar de fietsenstalling op het plein. Op dat moment kwam er een groep gele hesjes aan fietsen. Geen protesterende mensen maar een basisschoolklas met een onderwijzer er bij. Ze wilden hun fietsen in de “bewaakte” gratis fietsenstalling op het plein zetten, maar de onderwijzer wist niet goed of ze daar een bonnetje voor moesten halen bij de man in het hokje. Dat hoeft niet, de enige rol die de man vervult is de hele dag in het hokje zitten en zo geeft hij invulling aan het begrip ‘bewaakt’.

De dochter zei daarom tegen één van de meisjes dat ze geen kaartje hoefden te halen, waarop het kind tegen de onderwijzer zei: “Die mevrouw zegt dat het niet hoeft.” Ai! Ze noemde mijn dochter “mevrouw” De dochter was dus oud in haar ogen! Maar hoe oud ben ik dan wel niet? Echt oud dus.

Elvie

Marianne moest haar rijbewijs verlengen. Afspraak gemaakt en gisteren gingen we even langs het Gemeentehuis. We waren daar al een tijdje niet geweest. Er was wat veranderd. We werden namelijk ontvangen door Elvie, een sprekende rijdende robot. Ze bleek er al sinds 2017 te werken.

Elfie 2

Ze heette ons welkom en vroeg hoe ze kon helpen. De eerste vraag was of we een afspraak hadden. Vervolgens kon je op haar schermpje uit een aantal mogelijkheden kiezen. We kozen rijbewijs. Vervolgens vroeg Elfie hoe Marianne heette. Ze sprak haar achternaam uit en Elvie herhaalde die nu inclusief voorletter die ze ergens uit haar gegevensbestand had gehaald. Toen Marianne bevestigde dat zij dat inderdaad was, vroeg Elvie voor de zekerheid of Marianne wel haar oude rijbewijs, een foto en een identiteits-bewijs bij zich had. Nadat ze die vraag positief beantwoord had, kreeg ze van Elvie een nummertje voor het loket.

Toen we weg wilden lopen, vroeg Elvie of ze nog wat mocht vragen. Ja, antwoordde Marianne. Hoe we haar dienstverlening hadden gevonden? We gaven haar vier van de vijf sterren – je moet ze niet alle vijf de sterren geven, want dan gaan ze naast hun schoenen lopen of in dat geval naast hun wieltjes rijden. Elvie was met die vier sterren erg in haar sas en bedankte hartelijk.

Ach ja, het zijn moderne tijden, ook in onze gemeente. Ik vraag me overigens af als de dag voorbij is of Elvie zelfstandig naar huis rijdt. En dat ze dan buiten zegt ‘Elvie has left the building”.

 

Cai Lun

in mijn serie over de mensen achter de computer heb ik weer een portret af. Deze keer gaat het over Cai Lun. Wie kent hem niet? (Voor de enkeling die hem niet kent, hij geldt als de uitvinder van het papier.)  Het portret begint als volgt:

Cai Lun; ca. 50 na Chr. – 121; geldt als de uitvinder van het papier.

8 cai lun afbeelding

(Volgens een Chinees boek uit de achttiende eeuw zou Cai Lun er zo hebben uitgezien. Gaat u er maar van uit dat dit geen goed lijkend portret van hem is.)

Voor degenen die op kantoor werken of hebben gewerkt, herkent u de volgende situatie? U heeft op uw pc een mooi overzicht van iets gemaakt wat u voor een vergadering die over vijf minuten begint alleen nog even moet uitprinten. U geeft een printopdracht, loopt naar de gemeen-schappelijke printer in het printerhok en ziet daar dat de printer is vastgelopen. Niet met uw printje maar met dat van iemand voor u. En degene van wie dat printje is, die is in geen velden of wegen te zien.

Het gevolg is dat u degene bent die nu in grote haast moet proberen dat vastgelopen printje uit te printer te peuteren. Terwijl de klok door tikt, krijgt u vieze inkthanden. Als u eindelijk alles uit de printer heeft gekregen, doet hij het nog steeds niet. Ergens zit er nog een stukje papier vast. Om de hoek roept je baas waar je blijft.

Weet u wiens schuld dit is? Het is de schuld van de Chinese eunuch Cai Lun. Hij is hier verantwoordelijk voor. Hij geldt namelijk als degene die het papier heeft uitgevonden. Zonder papier geen vastgelopen printer. Nu kunt u wel op hem gaan mopperen, maar heb medelijden met hem, want heeft u het woordje eunuch wel gezien? Ook voor kantoormensen aan het hof van de oude Chinese keizers was het niet altijd een pretje.

Wie het hele verhaal wil lezen zie hier.

Een winderig strandje

Zaterdag waaide het flink. Omdat de zon scheen was dat een mooie gelegenheid voor een strandwandeling.  Op naar het strand bij Meyendel, gelegen tussen Scheveningen en Wassenaar in.

strand 0

strand 00Het strand richting Scheveningen

strand 2

Uw onderzoeker onderzoekt  – dat doen onderzoekers –  de golven.

strand 3Het onderzoeksobject

strand 3aEen collega-onderzoeker die wat minder enthousiast was over het weer.

strand 4Er lagen overal kleine heuveltjes op het strand: schelpen e.d. die het zand opvingen dat over het strand waaide.

strand 5

strand 6

strand 7

strand 8

Tot zover uit de serie ‘Stranden van Nederland’: het strand bij Meyendel.

strand 9

 

Groot of klein beeld?

Ik zat even wat oude foto’s van een vakantie in Rome op de pc terug te kijken toen ik twee foto’s tegen kwam van een mij onbekend beeld. Geen idee wie het is. Ik gok er op dat het één van de oude keizers is, of anders één van de Romeinse goden. Wat denkt u: is het een groot of klein beeld?

beeld 1

Soms moet je er iets naast hebben staan om de grootte van iets beter te kunnen zien. Waarschijnlijk heb ik dat ook gedacht toen ik het beeld nog een keer fotografeerde, want op de volgende foto zag ik er twee mij onbekende kinderen voor staan.

beeld 3

Waarschijnlijk heb ik het beeld eerst gefotografeerd omdat het zo groot was (maar dat zie je niet direct op de foto) en heb ik vervolgens die tweede foto met die kinderen er bij gemaakt om de grootte van het beeld beter te laten uitkomen.

Enfin, het is dus een groot beeld. Of die keizer, of wie het ook mag zijn, ook een groot man was, letterlijk en/of figuurlijk, weet ik niet.

Oud

Al lezende in de Volkskrant van vandaag zie ik drie artikelen over klimaatbeheersing staan die mij tot nadenken stemmen.

Allereerst een interview met de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat. Enig idee wie dat is? Nee? Had ik ook niet. Het is Stientje van Veldhoven van D66. De Volkskrant heeft haar geïnterviewd. Ze heeft een plan gemaakt om het reizen per trein te stimuleren. Dit om de Nederlandse CO2-uitstoot te beperken.

Toekomstbeeld Openbaar Vervoer 2040’ heet het plan. De bedoeling is dat er in 2040 elke tien minuten een trein rijdt in een ring van negen grote steden (Randstad, Breda, Eindhoven, Arnhem-Nijmegen en Zwolle). Ik citeer even een zin uit het verhaal (het citaat is overigens niet van de staatssecretaris maar van een zekere Bert van Wee, hoogleraar transportbeleid aan de TU Delft, die commentaar geeft op het plan): “Als je voor 2040 iets wilt, moet je vanaf 2030 aan de slag – en dan moet je nu al nadenken over je plannen.” Goed plan, ben ik voor, maar daar wil ik het niet over hebben.

Twee pagina’s verderop staat een verslag van het Kamerdebat over het klimaatbeleid. ‘De uiteindelijke doelstelling voor 2030 kan afwijken van de 49 procent waar het kabinet nu van uitgaat’ aldus Klaas Dijkhoff van de VVD. Lijkt me een slecht plan – tenzij hij bedoelt dat hij die 49% naar boven wil bij stellen maar dat zal wel niet  –  maar daar wil ik het ook niet over hebben.

Ook staat er een artikel in de krant over het smelten van de gletsjers in de Himalaya en de Hindu Kush (dat is een bergketen in Afghanistan). Bij een opwarming van de aarde van 1,5 graad (de doelstelling van het klimaatakkoord van Parijs) zal in het jaar 2100 minstens 36% van de gletsjers gesmolten zijn. Bij een opwarming van twee graden zal dit 50 tot 60 procent zijn.

00000000 gletsjersGletsjers in de Himalaya; Foto van de NASA uit 2017

Dit smelten heeft grote gevolgen voor de watertoevoer van rivieren als de Indus en de Ganges en daarmee voor de voedselzekerheid voor de ongeveer 2 miljard mensen die leven in de laagvlakten tussen Pakistan en China. Ik citeer even een zekere Walter Immerzeel van de Universiteit Utrecht, die mee heeft gewerkt aan het onderzoek naar de gevolgen van het smelten van de gletsjers.

Het smeltwater neemt komende jaren eerst toe (fijn voor de boeren), wat in combinatie met een steeds extremere moesson (door de opwarming van de Indische Oceaan) kan leiden tot overstromingen, zoals in Pakistan in 2011 en India in 2013. Na een piek in 2060-70 zal het smeltwatervolume afnemen en kunnen op den duur tekorten optreden.”

We moeten dus iets aan de opwarming van de aarde doen. Ben ik helemaal voor, maar ook hierover wil ik het niet hebben. Waarover dan wel?

Het gaat me om al die jaartallen die ik zie staan: 2030 (dan ben ik 75 jaar), 2040 (dan ben ik 85), 2060 (dan ben ik 105), 2070 (dan ben ik 115) en tot slot 2100 (dan ben ik 145 jaar oud). Dit alles uiteraard onder het voorbehoud – ijs en weder dienende is wel toepasselijk in dit verband – dat ik dan nog leef.

Na het lezen van deze artikelen voel ik me opeens heel erg oud. Dank je wel Volkskrant!

(En dan zul je ook nog eens zien dat ik straks wel met alle  lasten van de plannen te maken krijgen – de miljarden investeringen– maar niet van de voordelen kan genieten. Enfin, mijn kinderen en wie weet mijn kleinkinderen wellicht wel. Maar vooralsnog voel ik me na het lezen van de krant gewoon oud. Het is geen feit maar een gevoel.)

De filosoof Schopenhauer zou zeggen: “Vanuit het standpunt van de jeugd is het leven een oneindig lange toekomst; vanuit het standpunt van de ouderdom een zeer kort verleden.” (En voor het geval u denkt: ‘daar heb je hem weer met zijn citaten’, ook eentje van Aristoteles: “Spreken in spreuken past de ouderdom.”

Ik ben oud.