Hiram Bingham I, Hiram Bingham II en Hiram Bingham III; missionarissen en ontdekkingsreiziger
Normaal gesproken bevat elke vitrine van het Museum van Opmerkelijke Mensen maar het portret van één iemand, een enkele keer een echtpaar, maar bij wijze van uitzondering krijgt u er deze keer liefst drie portretten voor de prijs van één: zijnde de Hiram Binghams I t/m III.
Hiram Bingham I
We beginnen in 1820. In dat jaar vertrekt de in 1789 in Bennington, Vermont geboren Amerikaan Hiram Bingham naar het toenmalige koninkrijk Hawaii (destijds heette het nog de Sandwich Islands) om er missiewerk te verrichten. Bijna gaat dit niet door. Een maand voor zijn vertrek verbreekt de verloofde van Bingham namelijk de verloving – zij wil niet mee op missie . Omdat de protestante kerk waar Bingham lid van is alleen getrouwde mannen uitzendt op zending, dreigt de missie van de toen 31-jarige Bingham in het water te vallen. Binnen dertig dagen vindt Bingham echter een onderwijzeres, Sybil Moseley, die niet alleen met hem wil trouwen maar ook bereid is om zendingswerk te verrichten. Samen met een aantal andere missionarissen bereikt het pas getrouwde stel op 30 maart 1820 Hawaii. De eerste kennismaking met de plaatselijke bevolking valt niet mee:
‘De aanblik van deze behoeftige, ontaarde, barbaarse, schreeuwende wilden, die niet alleen blootshoofds en blootsvoets waren, maar die ook bijna de rest van hun donker gebruinde lichamen niet bedekt hadden, deed ons hevig schrikken. Sommige van ons barsten in huilen uit en wenden hun blik af. De standvastigen onder ons bleven kijken, ondertussen zich afvragend of dit echt mensen waren. Zouden we ons wel aan wal moeten wagen om tussen hen in te gaan wonen met als doel dit soort mensen op de hemel voor te bereiden?’ aldus Bingham later in een boek.
Hiram Bingham I en zijn vrouw Sybil Moseley; schilderij van Samuel Morse – inderdaad die van de morsecode; hij was niet alleen uitvinder maar ook schilder – uit 1819.
In eerste instantie verloopt hun zendingswerk niet erg succesvol. Dit verandert als Bingham er in slaagt om Keopuolani, de moeder van de koning, te bekeren. Daardoor krijgen ze toegang tot de koninklijke familie en als in 1823 Kaahumanu, de vrouw van de koning, ernstig ziek wordt, mag mevrouw Bingham naast haar bed zitten om haar, met behulp van gebeden, bij te staan. De gebeden worden verhoord, de koningin wordt beter en dat betekent de grote doorbraak voor de missionarissen. De kerken stromen vol.
De missionarissen krijgen daarna grote invloed op de koninklijke familie en daarmee op de eilandengroep. Of, zoals Bingham het zelf zegt: ‘De staat heeft de verantwoording om de wet uit te voeren, zoals deze door de kerk geïnterpreteerd wordt.’ Roken, drinken en dansen wordt verboden. Mannen en vrouwen moeten geheel bedekt gekleed rondlopen en ook de prostitutie wordt verboden.
Niet iedereen is even enthousiast. Als bijvoorbeeld het Amerikaanse schip USS Dolphin in Honolulu aankomt, worden de matrozen niet ontvangen door de vrolijke halfblote meisjes waar ze zoveel over gehoord hebben. Ze zien slechts zedig geklede vrouwen. Het leidt tot een oproer op het schip. In 1827 arriveren er ook katholieke missionarissen. De invloed van Bingham en de zijnen is dan al zo groot dat deze concurrerende missionarissen van het eiland worden verjaagd.
Het protestantisme wordt er op voorspraak van Bingham de officiële godsdienst. Bingham en zijn collega’s vertalen ook de Bijbel in het Hawaiiaans, geen gemakkelijk leesbare taal, want de taal bestaat uit slechts twaalf letters: vijf klinkers (a,e,i,o,u) en zeven medeklinkers (h,k,l,m,n,p,w). Mensen met een andere godsdienst komen in het gevang. Deze situatie duurt tot 1839. In dat jaar worden andere godsdiensten weer toegestaan. In 1840 vindt het kerkbestuur dat Bingham heeft uitgezonden, dat hij zich te veel bemoeit met de Hawaiiaanse politiek en roept hem terug.
De Binghams vertrekken in augustus 1840 en gaan wonen in de staat New England, waar hij predikant wordt van een Afro-Amerikaanse kerk. In 1847 publiceert hij zijn memoires, ‘A Residence of Twenty-One Years in the Sandwich Islands‘. Een jaar later sterft zijn vrouw Sybils aan tuberculose. Bingham I blijft de rest van zijn leven in New England, wonen. In 1852 hertrouwt hij met een zekere Naomi Morse, die een meisjesschool runt. Hij sterft op 11 november 1869 en wordt begraven op Grove Street Cemetery, in New Haven, Connecticut.
Hiram Bingham II
Hiram Bingham II omstreeks 1860
Hiram Bingham II wordt geboren op 16 august 16 1831 in Honolulu, Hawaii. Hij is het zesde kind van Hiram Bingham I en diens vrouw Sybil Moseley. Als de jonge Hiram tien jaar oud is, sturen zijn ouders hem samen met twee zusjes voor een schoolopleiding naar Easthampton, Massachusetts. Hierna gaat hij studeren aan de Yale universiteit in New Haven, Connecticut waar hij godsdienst bestudeert. Na zijn afstuderen in 1853 gaat hij aan de slag als het hoofd van een middelbare school in New Haven en geeft er ook privéles. Een jaar later besluit hij om dominee te worden.
In 1856 trouwt hij met Clara Brewster en samen met haar vertrekt hij in 1857 naar de Gilbert Eilanden om er net zoals zijn ouders aan het werk te gaan als missionaris. Ze gaan er wonen bij het stamhoofd Ten Temaua. Deze is op dat moment in oorlog met zijn rivaal Ten Teiwaki , die verklaart dat als hij de oorlog wint hij Mrs. Bingham als vrouw zal nemen. Gelukkig voor de Binghams wint hij niet.
Hiram Bingham II en zijn vrouw Clara Brewster in 1866.
Het zendingswerk op de Gilbert Eilanden verloopt moeizaam, vooral omdat ze aanvankelijk het Gilbertaans niet spreken. Bingham II leert deze taal door dingen aan te wijzen en te vragen wat de naam in het Gilbertaans is. Later vertaalt Bingham II de Bijbel in het Gilbertaans. Een hele prestatie – hoe kom je bijvoorbeeld te weten wat ‘zondvloed’ op zijn Gilbertaans is; wijst dat maar eens aan – , maar een wereldwijde bestseller wordt de Bijbel in het Gilbertaans niet.
Na verloop van tijd reist het echtpaar naar verschillende andere eilanden in de Stille Oceaan om ook daar het christendom te verspreiden. In 1868 keren ze terug naar Honolulu, waar ze zich definitief vestigen. Hiram Bingham II maakt van 1877 tot 1880 deel uit van de Hawaiian Board die de eilandengroep bestuurt.
Hiram Bingham II en zijn vrouw Clara Brewster Bingham in 1887.
Tegen het eind van zijn leven bezoekt hij af en toe het vasteland en tijdens één van deze bezoek sterft hij op 77-jarige leeftijd op 25 oktober 1908 in Baltimore, Maryland. Zijn vrouw is al vijf jaar eerder overleden.
Op deze foto, genomen in 1908 vlak voor zijn dood, staan op de bovenste rij Hiram Bingham II, Hiram Bingham IV en Hiram Bingham III. De oudere vrouw op de foto is Lydia Bingham, een zuster van nr II. De jongere vrouw is Alfreda Bingham, de echtgenote van nr III. De kinderen zijn de kinderen van Bingham III en zijn vrouw. Op het moment dat de foto is genomen heeft het echtpaar vier kinderen (allen zonen). Er zullen nog twee zonen volgen.
Hiram Bingham III
Hiram Bingham III in 1905
Hiram Bingham III, professor Zuid-Amerikaanse geschiedenis aan de Yale University, is beroemd geworden dankzij zijn (her-)ontdekking van Manchu Picchu. De gebouwen van deze Incastad in Peru behoren tot de best bewaarde overblijfselen uit de Incatijd en worden jaarlijks door een half miljoen toeristen bezocht. Bingham ontdekte de gebouwen tijdens een Yale-expeditie van 1911 naar Peru.
De gebouwen in 1911 na hun eerste opknapbeurt, waarbij een groot deel van de wildernis al verwijderd is.
De gebouwen vandaag de dag. foto Pedro Szekely;
De ontdekking van Manchu Picchu is toeval. Bingham is niet op de hoogte van het bestaan van de stad. Een boer vertelt hem er over en wil hem voor een dollar wel naar het complex brengen. Het is niet eenvoudig om er te komen. Een wankele boomstam over een kolkende rivier en giftige slangen behoren tot de hindernissen.
Bingham is hier de bovenste figuur). Foto genomen tijdens de expeditie in 1911. Foto: Harry Ward Foote, een mede-expeditielid.
Bingham III in Manchu Picchu. Doet u hem denken aan een filmpersonage: een professor die tevens avonturier is?
Hiram Bingham III is geboren op 19 november1875 in Honolulu op Hawaii, waar zijn ouders als missionarissen werkzaam zijn. Hij gaat er naar de plaatselijke Punahou School. Als hij zeventien jaar oud is, sturen zijn ouders hem naar het vasteland om zijn opleiding te vervolgen. Bingham is een slimme jongen en studeert aan een trits universiteiten: eerst twee jaar aan de Phillips Academy in Andover in Massachusetts, daarna aan het Yale College in New Haven in Connecticut (hier haalt hij in 1898 een graad in de geschiedenis); de University of California in Berkeley, San Francisco (hier bestudeert hij vooral de Latijns Amerikaanse geschiedenis; hij haalt er in 1900 een master) en ten slotte behaalt hij nog een doctoraat aan Harvard in Boston in 1905, waar hij tevens geschiedenis en politiek doceert. Zijn academische loopbaan vervolgt hij als professor Zuid-Amerikaanse geschiedenis aan de Yale University. in New Haven.
In tegenstelling tot zijn grootouders en ouders voelt hij zich niet geroepen om het woord Gods over de wereld te verkondigen. Wel wil hij reizen, in het bijzonder heeft Zuid Amerika zijn belangstelling. In 1908 is hij er voor het eerst als afgevaardigde voor het eerste pan-Amerikaanse wetenschappelijke congres in Santiago in Chili. Op de terugreis naar huis reist hij via Peru en bezoekt daar de precolumbiaanse stad Choquequirao.
Bingham is een echte avonturier. Hij doet dit niet om rijk te worden – hij is in 1900 getrouwd met de steenrijke Alfreda Mitchell, de kleindochter en erfgename van Charles L. Tiffany, de oprichter van het juwelenconcern Tiffany; ze wonen een huis met dertig kamers – maar vanwege een lang gekoesterde wens om beroemd te worden.
Hier zien we Hiram Bingham III, twee jaar voor de ontdekking van Manchu Picchu, staan op een bijeenkomst van de National Geographic Society in 1909. Bekende leden van National Geographic Society die op deze foto op de eerste rij staan, zijn onder andere: nr 3: Roald Amundsen, ontdekker van de Zuidpool; nr 4: Robert E. Peary, ontdekker van de Noordpool (dat hij de ontdekker wordt vandaag de dag betwist) en nr 7: Dr. Alexander Graham Bell, mede-uitvinder van de telefoon. Bingham moet het nog met een plekje op de tweede rij doen. Hij is de nummer 16 op de foto.
In 1911 neemt Bingham deel aan de Yale-expeditie naar Peru. Het doel van de expeditie is Mount Coropuna, de hoogste berg van Zuid Amerika, althans dat dacht men toen. De berg is in die tijd nog niet beklommen en Bingham wil graag als eerste op het hoogste punt van Zuid Amerika staan. Hij heeft hierbij opvallenderwijs concurrentie van een 60-jarige Amerikaanse schooljuffrouw, een zekere Annie Peck. Deze wil ook als eerste Mount Coropuna beklimmen. Dit om aandacht te vragen voor de rechten van de vrouw.
in New Haven is een bergcomplex met meerdere pieken. Bingham en de zijnen beklommen de westelijke piek. Halverwege de beklimming ontstond er enige twijfel. Zitten ze wel op de goede piek? De twee kilometer verderop gelegen noordelijke piek lijkt bij nader inzien hoger. Na uitgebreide vergelijking denken ze niettemin toch op de goede piek te zitten. Ten onrechte, in werkelijkheid is de noordelijke piek 20 meter hoger dan de piek die zij beklimmen.
Luchtfoto van het gebergte uit 1988; de hoogste piek bevindt zich links. Bingham en consorten beklommen de rechterpiek. foto Norm Banks, U.S. Geological Survey
Beklimt Bingham de verkeerde piek, zijn concurrente Annie Peck beklimt zelfs de verkeerde berg. Zij ziet een andere berg aan voor Mount Coropuna. Boven aangekomen op de top van haar berg plant ze een vlag met de tekst ‘VOTES FOR WOMEN’.
Annie Peck in 1878
Aangekomen op de top van Mount Coropuna bepaalt Bingham met behulp van twee hoogtemeters de hoogte van de berg. Dat levert een grote teleurstelling op. De berg is slechts 6425 meter hoog, veel minder hoog dan gedacht, hij stond daardoor niet op het hoogste punt van Zuid Amerika – dat is de berg Aconcagua in Argentinië, die is 6962 meter hoog.
Na de beklimming reist Bingham door naar Parinacohas (ook wel bekend als Lake Flamingo). Bingham verkeert in de veronderstelling dat Parinacohas het diepste meer van Zuid Amerika is. Hij wil graag als eerste de diepte van dit meer bepalen.
Onderweg naar het meer is een collega dagenlang bezig om een honderden meters lang meetlint te maken met om de 1,5 meter een loodgewicht. Aangekomen bij het meer roeit Bingham voorzichtig naar het midden en laat het meetlint langzaam zakken. Hij hoort vrijwel direct ‘ploink’. Het meetlint raakt de bodem al, zelfs nog voordat het eerste loodgewicht onder water is verdwenen. Uiteindelijk blijkt het meer nergens dieper te zijn dan 1,5 meter.
Gelukkig voor hem wordt hij toch nog beroemd dankzij de boer die hem de weg wijst naar Manchu Picchu.
Bingham blijft een avonturier. In 1912, 1914 en 1915 keert hij terug naar Manchu Picchu. Hij neemt duizenden voorwerpen mee naar Amerika, een tamelijk omstreden actie.
Als Amerika zich mengt in de Eerste Wereldoorlog leert hij vliegen. Hij dient in de luchtvaartafdeling van het Amerikaanse leger, waar hij opklimt tot de rang van luitenant-kolonelen. In 1917 is hij het hoofd van de Amerikaanse vliegschool in Issoudan in Frankrijk.
Later gaat Bingham de politiek in. In 1924 wordt hij gouverneur van Connecticut. Hij is het slechts één dag. De volgende dag wordt hij lid van de Amerikaanse Senaat – hij neemt de plaats in van een overleden senator. In 1926 wordt hij herkozen als senator van Connecticut.
De senatoren Frederick Hale van Maine (links op de foto) en Hiram Bingham (rechts op deze foto uit 1927) stonden bekend als ‘the flying senators van Capitol Hill’. Dit omdat ze regelmatig zelf naar Washington vlogen.
In 1931 ontvangt vliegpioneer Harold Pitcairn – hij speelde een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de zogeheten autogiro (een soort helikoter) – de Collier Trophy, een hoge onderscheiding voor mensen die belangrijk zijn geweest voor de vliegerij. Hij was daarvoor voorgedragen door Bingham. Voorafgaand aan deze bijeenkomst landde een autogiro bij het Capitool
Op deze foto genomen tijdens de Collier Trophy ceremonie zijn van links naar rechts te zien: Orville Wright, President Herbert Hoover,
de piloot van de autogiro Jim Ray, de ‘Assistant Secretary of
Commerce for Air’ Clarence Young, Senator Bingham en Harold Pitcairn.
Na de ceremonie vliegt in het kader van een publiciteitsstunt – om de veiligheid aan te tonen van de autogiro – senator Bingham als passagier van Jim Ray mee naar de Burning Tree Country Club om daar te golfen. Ray moet over het kantoorgebouw van de senaat klimmen om de vliegreis van tien minuten te kunnen maken. (Foto Arthur E. Scott, afkomstig van Stephen Pitcairn.)
Veel bereikt Bingham als senator overigens niet. In 1929 krijgt hij zelfs een ‘Censure’, een officiële berisping, omdat hij een door de industrie betaalde lobbyist in zijn staf heeft. In 1933 wordt hij niet herkozen.
In 1937 scheidt hij na een huwelijk van 37 jaar van zijn vrouw. Een maand later hertrouwt hij al. (Ook zijn vrouw zou spoedig hertrouwen; met haar pianoleraar) In 1948 bezoekt Binghma voor de laatste keer Manchu Picchu. Hij overlijdt in 1956 op 80-jarige leeftijd. Hij ligt begraven op de Arlington National Cemetery, de erebegraafplaats bij Washington.
Het filmpersonage ‘Indiana Jones’ uit de films van Steven Spielberg is mede op hem gebaseerd. Ook een maankrater is naar hem genoemd. Enig minpuntje: je kunt de krater vanaf de aarde niet zien, hij ligt aan de achterkant van de maan. Dat zal Bingham ongetwijfeld wat minder gevonden hebben.
Tot slot de Bingham blijven hun zoons Hiram noemen. Zo is er een Hiram Bingham IV (overleden in 1988) die in 1940 als vice-consul in Marseille Joodse vluchtingen tegen de orders van de Amerikaanse diplomatieke dienst in visa’s verstrekt – hiervoor geeft het Simon Wiesenthal Center in 2011 hem postuum de Medal of Valor.
Er is ook een Hiram Bingham V. Dus wie weet wordt dit vervolgd.
Terug naar het overzicht van het museum van opmerkelijke mensen.