Cai Lun

Ik ben even wat oude verhalen uit mijn serie over de mensen achter de computer aan het doorlezen. Als je dat na een tijdje doet, dan zie je opeens allerlei taalfouten en kromme zinnen die je bij het plaatsen niet zag. Daarmee zal ik u hier nu niet mee vermoeien, maar in het kader van herhaling is de kracht van de reclame, hierbij het begin van het portret dat ik in februari 2019 schreef over de Chinese eunuch Cai Lun, die het papier uitvond.

Cai Lun; ca. 50 na Chr. – 121; geldt als de uitvinder van het papier.

8 cai lun afbeelding

(Volgens een Chinees boek uit de achttiende eeuw zou Cai Lun er zo hebben uitgezien. Gaat u er maar van uit dat dit geen goed lijkend portret van hem is.)

Voor degenen die op kantoor werken of hebben gewerkt, herkent u de volgende situatie? U heeft op uw pc een mooi overzicht van iets gemaakt wat u voor een vergadering die over vijf minuten begint alleen nog even moet uitprinten. U geeft een printopdracht, loopt naar de gemeen-schappelijke printer in het printerhok en ziet daar dat de printer is vastgelopen. Niet met uw printje maar met dat van iemand voor u. En degene van wie dat printje is, die is in geen velden of wegen te zien.

Het gevolg is dat u degene bent die nu in grote haast moet proberen dat vastgelopen printje uit te printer te peuteren. Terwijl de klok door tikt, krijgt u vieze inkthanden. Als u eindelijk alles uit de printer heeft gekregen, doet hij het nog steeds niet. Ergens zit er nog een stukje papier vast. Om de hoek roept je baas waar je blijft.

Weet u wiens schuld dit is? Het is de schuld van de Chinese eunuch Cai Lun. Hij is hier verantwoordelijk voor. Hij geldt namelijk als degene die het papier heeft uitgevonden. Zonder papier geen vastgelopen printer. Nu kunt u wel op hem gaan mopperen, maar heb medelijden met hem, want heeft u het woordje eunuch wel gezien? Ook voor kantoormensen aan het hof van de oude Chinese keizers was het niet altijd een pretje.

Wie het hele portret van Cai Lun wil lezen, kan hier terecht.

De periode 1000 – 1500

Eindelijk is weer eens een  verhaal klaar uit mijn serie over de mensen achter de computer. Het betreft hier het algemene verhaal over de periode 1000 – 1500. Gaat het in de journaals van vandaag de dag vaak over  Donald Trump, in die tijd ging het in de journaals over mensen als Dzhengis Khan. Jeanne d’Arc, Marco Polo Johannes Gutenberg en Leonardo da Vinci.

Wel is het zo dat er in de 14e eeuw net zoals nu een wereldwijde pandemie heerste.  Die  was overigens veel dodelijker dan de huidige corona-pandemie. Naar schatting kostte de Zwarte Dood zo’n veertig procent van de toenmalige wereldbevolking het leven.

Wie dit allemaal wil lezen kan hier terecht.

De zwarte dood

Ik heb hier de laatste tijd weinig geplaatst. Komt omdat ik bezig ben met een hoofdstuk uit ‘de mensen achter de computer.’  Om precies te zijn met het algemene overzicht van de periode 1000-1500. Nu is dit de periode waarin ook de ‘Zwarte Dood’ zit. Omdat we nu ook in een pandemie zitten – gelukkig niet met het dodental van de Zwarte Dood – daarom hier alvast een stukje uit het verhaal.

“[…] Zo was daar in de veertiende eeuw de Zwarte Dood, de builenpest, een bacteriële ziekte overgebracht door vlooien die vooral op ratten leefden. Wereldwijd wordt het aantal doden van deze pandemie op zo’n 75 tot 100 miljoen mensen geschat. De ziekte duikt voor het eerst op in Centraal-Azië, verspreidt zich vervolgens over heel Azië en bereikt in 1346 De Krim. In oktober 1347 neemt een handelsschip uit Genua de ratten met hun pestvlooien mee naar Sicilië. Vanaf dat eiland (en vanuit Griekenland) verspreidt de ziekte zich daarna over land en zee naar de rest van Europa, waar de epidemie in de periode 1347 tot 1353 vreselijk huis houdt.

21 1000 - 15000 de pest verspeidingDe verspreiding van de pandemie over Europa tussen 1346 en 1353; De kleuren geven aan in welk jaar de pest opduikt in het betreffende gebied. De pijlen geven de routes aan hoe de ziekte zich verspreidt over Europa, Bron: Flappiefh; Wikipedia.

Er worden talloze pogingen ondernomen om de opmars van de ziekte te stoppen. De autoriteiten in Venetië laten bijvoorbeeld alle schepen dertig dagen lang in isolatie voor de kust stil liggen voordat ze in de haven in mogen; reizigers over land moesten zelfs veertig dagen wachten voordat ze de stad binnen mogen komen – het woord quarantaine, het Venetiaanse woord voor veertig, vindt hier zijn oorsprong in – maar het helpt niet. In 1347 bereikt de ziekte ook Venetië.

In Europa sterven tussen 1346 en 1355 naar schatting tussen de 30 en 50 miljoen mensen (dat is zo’n 40% van de bevolking) aan de ziekte. In Nederland overlijdt ongeveer een derde van de mensen. (Dat laatste blijkt volgens historica Maria Kelly uit de enorme inkomstendalingen van de Hollandse graven in de jaren 1349 en later, zoals deze te zien zijn in de rekeningboeken van Hollandse graven. Deze dalingen kunnen alleen logisch verklaard worden door een bevolkingsdaling als gevolg van de pest; bron Historiek.net).

Men heeft in die jaren geen idee wat de ziekte veroorzaakt. Zo denken veel medici dat de besmetting door zieke lucht wordt verspreid en uit voorzorg dragen ze maskers met in hun ‘snavels’ een kruidenmix, waarvan ze hopen dat die de besmettelijke lucht tegen zal houden. Het werkt niet. Veel dokters worden ook gebeten door de vlooien, lopen de ziekte op en sterven.

21 1000 - 15000 snaveldokter

Een afbeelding van een ‘snaveldokter’ uit Rome; 1656

Veel mensen geloven in die periode dat de plaag Gods wil is en beschouwen het als een straf voor hun zonden. Andere mensen denken dat het te maken heeft met een bepaalde stand van de planeten aan de hemel. De Zwarte Dood zorgt voor een complete instorting van de samenleving, welke nog verder wordt ontregeld doordat er allerlei samenzweringstheorieën opduiken, waarin veelal de Joodse bevolking de schuld van de plaag krijgt.

Een tragisch voorbeeld hiervan is het lot van Balavignus, een Joodse arts in Straatsburg. Ook in deze plaats breekt de pestepidemie uit. Balavignus laat daarop overeenkomstig de Joodse reinheidswetten uit het Bijbelboek Leviticus al het afval in de Joodse wijk van Straatsburg verbranden en geeft opdracht om de wijk zo schoon mogelijk te houden. Het gevolg is dat de ratten die nauwelijks meer voedsel in de Joodse wijk kunnen vinden zich met hun besmettelijke vlooien naar andere wijken verplaatsen, waar wel afval en voedsel voor ze te vinden is. Het percentage mensen dat aan de pest in de Joodse wijk bezwijkt, blijft daardoor beperkt tot zo’n  5%, veel lager dan in de omringende wijken.

Maar in plaats dat de mensen uit die wijken het voorbeeld van de Joodse wijk volgen en hun wijken ook gaan schoonmaken, beschuldigen ze de inwoners van de Joodse wijk – en in het bijzonder Balavignus – er van dat ze de waterputten van de Christenen vergiftigd hebben en dat er daarom in de niet-Joodse wijken veel doden vallen. Balavignus wordt gearresteerd. Na zware martelingen ‘bekent’ hij, waarop een ware pogrom in de stad plaats vindt. Honderden Joden verliezen daarbij het leven. Ook elders in Europa vinden dergelijke pogroms plaats die aan duizenden Joodse mensen het leven kosten.

Paus Clemens VI probeert de Joodse bevolking nog te beschermen door tot twee maal toe een pauselijke bul uit te brengen (op 6 juli 1348 en op 26 september 1348), waarin hij stelt dat diegenen die de schuld geven aan de joden “verleid zijn door de duivel” en dat de Joodse bevolking onschuldig is. Ook wijst hij er op dat de ziekte voor komt in streken waar helemaal geen Joden wonen en dat ze zelf ook het slachtoffer worden van de pest. Ook laat de Paus in Avignon, de plaats waar hij  woont – veel kardinalen in die tijd zijn van Franse afkomst; Clemens VI benoemde liefst acht neven tot kardinaal (waaronder de later paus Gregorius XI) –  de Joodse bevolking door zijn eigen troepen beschermen, maar elders gaan op veel plaatsen de pogroms wel gewoon door.

Zelf dachten de Paus en zijn lijfarts overigens dat warme lucht de ziekte zou voorkomen. Ze sliepen en verbleven daarom veelal in de openlucht op de binnenplaats van het pauselijk paleis, waar ze grote kampvuren lieten stoken. Het hielp. Ze werden niet ziek, maar dat kwam niet door de warme lucht – de roetdeeltjes van het verbrande hout in de lucht waren zelfs bepaald ongezond – maar doordat de ratten en vlooien niet van de hitte van het vuur hielden en daarom de binnenplaats meden. De Paus sterft uiteindelijk in 1652 aan de gevolgen van een niersteenaanval.

Tot zover vast een deel van het verhaal.

De Lira

De Stichting Literaire Rechten Auteur – afgekort Lira –  is de auteursrechtenorganisatie voor schrijvers. ‘We zijn er voor schrijvers in de breedste zin van het woord: boekenschrijvers en dichters, vertalers, journalisten, scenarioschrijvers, ondertitelaars, recensenten en nog veel meer…‘, adus de Lira op hun site.

Ik denk dat ik bij de LIRA wordt meegeteld in de cateforie ‘schrijver’ – al is het wel zo dat mijn laatste boek (De Titanic) al weer uit 2012 stamt. Dit boek is samen mijn andere non-fictie boeken de reden dat ik elk jaar een mailtje van de Lira krijg. De Lira int namelijk voor de auteurs de leenrechten voor de boeken die bibliotheken uitlenen. Elke keer als u een boek van mij uit de bibliotheek leent, ontvang ik ongeveer 13 cent. Dit als compensatie voor gemiste verkopen – ik heb heel veel gemiste verkopen – , immers doordat u mijn boek leent, koopt u het waarschijnlijk niet meer.

Dit  jaar bleek mijn leenopbrengst met zo’n  20% gedaald te zijn. Maakte de Lira in 2019 nog  zo’n 12 euro over, dit jaar bleef ik steken op iets meer dan een tientje. Het zijn zware tijden. Dat tientje had ik te danken aan de Titanic.

titanic boek

Werd vorig jaar het boek nog 102 keer uitgeleend, dit jaar maar 78 keer. Dat wil zeggen 1,5 keer per week – één heel exemplaar en een half exemplaar dus.  Daarnaast was ‘Het Nutteloze Kennisparadijs’ in 2020, net zoals in 2019 in totaal wel geteld één keer uitgeleend. (Trump zou een hertelling eisen, maar ik heb alle vertrouwen in de Lira.)

nutteloze boek

Ik vermoed dat er in Nederland nog ergens één bibliotheek is die het Het Nutteloze Kennisparadijs’ op de plank heeft staan en dat daar een boekenliefhebber werkt, die alle “weesboeken’ die niet uitgeleend worden één keer per jaar zelf leent.

Ik ben benieuwd of het boek volgend jaar weer één keer wordt uitgeleend. In ieder geval, zodra het geld van de Lira binnenkomt, nemen we het er van.

De Amerikaanse verkiezingen

De laatste tijd hier niet zo actief geweest. Komt omdat ik het druk had met het volgen van allerlei zaken. Eerst was daar de fikse stijging van het aantal mensen dat besmet was met coivd-19. Daarna de uitkomsten van de Amerikaanse verkiezingen. Dagenlang naar CCN en de ‘Magic Wall’ van John King zitten kijken.

john king

Fantastische man, die Amerikaanse Herman de Scherman. Dankzij hem weet ik nu alles van elk ‘county’ rondom Philadelphia. King maakte lange dagen. “Dinsdagnacht sliep King tweeënhalf uur, woensdag vier en donderdag drie, somt King op. Voor de 57-jarige journalist leverde dat geen problemen op. ,,Het ontbijt was essentieel. Een bagel met eieren, een beetje fruit en veel koffie”. Daarna liep hij buiten een rondje met opnieuw koffie en wat frisse lucht.“, aldus het AD.

Maar goed Joe Biden heeft gelukkig de presidentsverkiezingen gewonnen, al heeft Trump wat moeite dat te erkennen.

trump tweet

(Ben je de president van de Verenigde Staten, heb je een toetsenbord waar de ‘CAPSLOCK’-TOETS vast zit.)

Volgen Trump, en hij wordt hierin gesteund door FOX NEWS en veel republikeinen, hebben de democraten fraude gepleegd.

trump tweet 2

Als de Democraten fraude hebben gepleegd, dan hebben ze dit wel buitengewoon dom gedaan zou je zeggen, want waarom hebben ze dan niet tegelijkertijd  – het was één stemformulier – ook fraude gepleegd bij de Senaatsverkiezingen en de verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden, waarbij de resultaten voor de Democraten tegen vielen.

stembiljet

Zie hier een deel van het stembiljet voor de staat Maine. In  de linkerkolom (het ‘linkerrijtje’ zoals ze in Studio Sport altijd zeggen) kan je aangeven wie de president en vice-president moeten worden. In de rechterkolom wie Maine moet vertegenwoordigen in de Senaat.

In Maine won de democraat Biden de presidentsverkiezingen en won de republikeinse Susan Collins de Senaatsverkiezingen. Wie goed naar het formulier kijkt, ziet overigens dat ze allebei bovenaan op het lijstje van kandidaten staan. Bij de presidentsverkiezingen staat Trump slechts op plek vijf – FRAUD!. Dat komt omdat er op het formulier sprake is van een alfabetische volgorde.

(Tip: omdat er altijd mensen zijn die niet weten op wie ze moeten stemmen en dan maar de bovenste kiezen, is het dus handig om een kandidaat voor te dragen wiens naam met een A begint.)

Enfin, Trump heeft verloren, maar wil zijn nederlaag niet erkennen. Hij gedraagt zich een beetje als de keizer die geen kleren draagt (terwijl de republikeinen hem dat niet durven te vertellen). Het zal nog wel even door gaan en zal ongetwijfeld leiden tot allerlei rechtszaken.

De leider van zijn advocatenteam is Rudy Giuliani,  de man die als burgermeester van New York in 2001 nog zoveel indruk maakte, maar sinds hij Trump vertegenwoordigt is afgezakt naar het niveau van een advocaat die adverteert op billboards langs de snelweg  “CALL RUDY!”  (Denk alleen maar eens aan zijn pogingen in Oekraïne om ‘dirt’ te vinden over de zoon van Joe Biden.)

Waar ik vreselijk om moest lachen was de persconferentie die Giuliani en zijn team van advocaten in Philadelphia gaven. Door een foutje bij het boeken stonden ze niet bij het luxe Four Seasaons hotel in Philadelphia maar op de parkeerplaats van een hoveniersbedrijf op een bedrijventerrein in een buitenwijk van Philadelphia, tegenover een crematorium en naast een pornoboekjeswinkel.

ruy G

Four Seasons Total Landscaping’ verkoopt inmiddels T-shirts met teksten als “Make America Rake Again” (Laat Amerika weer harken) en “Lawn and Order” (Gazon en Orde).

tuin

Maar verder valt er weinig te lachen.  We moeten maar afwachten tot de stemmen officieel gecertificeerd zijn.

Gered door een walvis

Soms kom je van die berichtjes tegen, waarbij je je afvraagt hoe is het mogelijk? Vandaag was er weer zo’n eentje. In  Spijkeniss schoot een metro door het stootblok. De metro en zijn chauffeur werden echter gered door een kunstwerk, de staart van een walvis.  Die ving het metrostel op. Zie dit twitterbericht.

walvis

Het kunstwerk heet ook nog eens heel toepasselijk: ‘Saved by a whale’s tail’. Enfin, het zet Nederland wel even op de wereldkaart. Op tientallen sites zijn de foto’s van het ongeluk terug te zien.

walvis 2

Om met Maarten Biesheuvel te spreken: “Kunst kan geen kwaad.”