Het allereerste product bij de PTT waarvan ik in 1985 de kostprijs moest uitrekenen was een apparaatje voor de doorschakeldienst die de PTT zakelijke klanten bood. Met die dienst kon een bedrijf binnenkomende telefoontjes laten doorschakelen naar allerlei nummers en locaties, zoals naar bepaalde afdelingen of callcenters.

Eén van de extra toeters en bellen – niet letterlijk in dit geval – was een klein apparaatje waarmee je een tijdschema kon instellen. Bijvoorbeeld dat tot zes uur de binnenkomende telefoontjes moesten worden doorgeleid naar een bepaalde afdeling en daarna, als de mensen van die afdeling naar huis waren, naar een ander nummer of naar een bandje .

Het was een nieuwe dienst en ik moest de integrale kostprijs van het apparaatje uitrekenen, zodat er een tarief bepaald kon worden. Ik ging aan het werk. Ik verzamelde allerlei gegevens, zoals de inkoopprijs, de logistieke kosten, de garantiekosten, de kansen op uitval, de toe te wijzen overheadkosten en andere kosten die met het  apparaatje te maken hadden. Ik was er een week mee bezig. Later toen ik veel meer ervaring had, zou ik zulke berekeningen in een uurtje doen. De uitkomst was dat de integrale kostprijs van het apparaatje, omgerekend naar de euro’s  van nu,  15 euro was.

Ik liet mijn berekening aan de productmanager zien en legde uit wat ik had gedaan . Het was een al wat oudere man die al jaren bij de PTT werkte. “Mooi” zei hij, “Dan wordt het tarief 15 euro.”  “Eh,  moet er ook niet een stukje winst op? ” vroeg ik.

De man keek me aan, zuchtte, en zei toen na enig nadenken: “Daar hebben we weer zo’n jong afgestudeerd iemand. Zo’n academicus die geld wil verdienen. Wij zijn er voor de klanten. Gewoon zorgen voor een goed product, dat doet wat het moet doen, dat lang mee gaat en met een tarief dat de kosten dekt. Het geld verdienen we wel met de tikken.”

Hij keek me aan. “Maar goed, als jij vindt dat we er ook winst mee moeten maken, dan mag jij zeggen hoeveel.” Ik had geen flauw idee wat gebruikelijk was. Blijkbaar nul procent bij dit soort producten, maar dat leek me wat laag. ‘Eh, tien procent? ” opperde ik voorzichtig. “Goed, dan wordt het tarief 16,50 euro”. sprak de productmanager en hij noteerde het bedrag.

Bijna dertig jaar later verloor ik bij de dertiende reorganisatieronde sinds 2001 – zie je wel dat dertien ongeluk brengt – mijn baan bij KPN. Een week voor mijn vertrek zag ik op een schap bij de koffieautomaat een glimmende folder met allerlei fantastische zakelijke KPN-producten er in. Ik pakte de folder en bladerde er in. De doorschakeldienst bestond nog en tot mijn stomme verbazing zag ik dat mijn oude doorschakelapparaatje ook nog steeds in het assortiment zat. Het was exact hetzelfde apparaatje waar ik in 1985 de kostprijs voor had uitgerekend. Nieuwsgierig keek ik op de tarievenlijst naar het tarief van het apparaatje: 16,50 euro stond er.