In de Volkskrant stond donderdag onder de kop ‘Anton Pannekoek, sterrenmarxist krijgt eigen symposium’ een artikel over Anton Pannekoek (1873-1960), een man die niet alleen als astronoom bekend is geworden maar ook als marxist. Bij het artikel stond de volgende foto.
Het onderschrift luidde: “Anton Pannekoek (rechts) en zijn vrouw Tine Noordewier”
Eerlijk gezegd had ik nog nooit van Anton Pannekoek gehoord en omdat ik niet alles kan lezen, heb ik alleen maar even naar de foto gekeken en het artikel niet gelezen. Ik weet niet of dat ook geldt voor een zekere Jan Otter uit Zuidlaarderveen maar hij heeft in ieder geval kritisch naar de foto en het onderschrift gekeken, want in de krant van vandaag stond onder de kop ‘man en vrouw’ in de rubriek ‘Geachte redactie’ de volgende schitterende ingezonden brief van hem.
‘Wat attent van de redactie om bij de foto van de in 1960 overleden astronoom Pannekoek en diens vrouw Tine op pagina 25 tussen haakjes te vermelden dat de heer rechts in beeld zit. Maar al te gauw is de vergissing gemaakt, aan het begin van de vorige eeuw droegen immers vele vrouwen een lange baard en een snor, terwijl mannen regelmatig in een jurk voor een foto poseerden. Het is te betreuren dat de Volkskrant er niet bij heeft gemeld of de locatie ‘rechts’ vanuit het perspectief van de kijker is gezien. Nu blijft het dus gissen wie van de twee afgebeelde personen Anton Pannekoek is. Tenzij de lezer zijn gezonde verstand gebruikt, iets waar de redactie blijkens het bijschrift van de foto niet van uit is gegaan.’ Aldus Jan Otter, Zuidelaarderveen.
Leuk! En voor wie nog steeds twijfelt over wie van de twee personen op bovenstaande foto Anton Pannekoek is: in de fotocollectie van het nationaal archief zag ik de volgende foto – het bijschrift luidde: ‘Bolsjewieken. Dr. A. Pannekoek lopend over straat in Amsterdam en betrokken bij de Bolsjewistische samenzwering. 1920. Nederland.’).
De man met hoed (rechts) is Anton Pannekoek. De man met hoed (links) is iemand van de binnenlandse veiligheidsdienst die stiekem de heer Pannekoek volgt.
Toevoeging d.d. 12 juni 2016:
In het oorspronkelijke artikel in de Volkskrant stonden blijkbaar enige foutjes, want in de rubriek ‘Aanvullingen & Verbeteringen van afgelopen zaterdag las ik het volgende:
‘Sterrenmarxist’ Anton Pannekoek (Wetenschap, pag. 25, 9 juni) schreef in 1944 zijn memoires in de oorlog niet ‘bij een enkel kaarsje’ in Arnhem maar in Amsterdam, aan het ziekbed van zijn vrouw. Hij was niet getrouwd met Tine Noordewier, maar met haar oudere zus Anna. Ook werd hij niet geboren in Apeldoorn, maar in Vaassen. Pannekoek werd in 1925 hoogleraar in Amsterdam.
Ai, dat zijn wel heel erg veel foutjes voor zo’n klein artikel. De persoon op de foto is dus niet Tine Noordewier maar Anna Noordewier. Hoewel, helemaal zeker we dat niet. Dat hij met Anna was getrouwd en niet met Tine wil nog niet zeggen dat de persoon op de foto ook Anna is. Misschien had het juiste onderschrift wel moeten zijn:
‘Anton Pannekoek (rechts) en zijn schoonzus Tine Noordewier.’
Over dat ‘rechts’ begin ik nu ook te twijfelen.
p.s. Anna Noordewier werd wel vaker verwisseld met iemand anders. Even zoekend in het historisch krantenarchief van de NRC kom ik haar twee keer tegen. In de krant van 26 maart 1928 wordt ze opgevoerd als een van de aanwezigen bij de begrafenis van een bekende actrice. Een dag later treffen we het volgende bericht aan:
