Scheve Vermeers

Vrijdag was ik in Amsterdam en heb toen ook de tentoonstelling in het Rijksmuseum bezocht over de ontdekking van de locatie van de huizen die afgebeeld staan op het Straatje van Vermeer (zie ook deze blogpost). De tentoonstelling was in een apart zaaltje van het museum en eerlijk gezegd vond ik het niet zo’n goede tentoonstelling. Er werd te veel uitgegaan van voorkennis bij de bezoekers. Zo hing er bijvoorbeeld deze plattegrond van Delft uit de zestiende eeuw, waar je op kon zien welke huizen de grote brand van Delft van 1536 hadden overleefd – dat zijn de donker gekleurde huizen en kerken op de afbeelding.

delft kaart

Klik op het plaatje voor een grotere afbeelding. In de gouden letters op de rand staat: ´viertien. kerkcken, veel menschen ende huusen al. Sonder ghetal sijn in Delft ghebrant, dat stadhuys ende die vleishal 1536 (veertien kerken, veel mensen en huizen, zonder getallen zijn in Delft verbrand het stadshuis en de vleeshal 1536)

Er werd echter niet duidelijk uitgelegd waarom deze kaart voor de ontdekking van de locatie van de huizen van belang was. (Dat is omdat het rechterhuis dat op het Straatje staat afgebeeld een architectuur heeft die van voor de brand stamt en dat het huis dus één van de huizen moet zijn die de brand heeft overleefd.)

Wel stond er vermeld dat het huis van het Straatje vlakbij een bruggetje te zien was en wel aan de onderkant van de plattegrond. Maar waarom dan niet even een afbeelding er naast opgehangen waarop het huis in een cirkeltje staat aangegeven? Nu moest je gokken (of weten) om welk bruggetje en huis het ging. Dit onderstaande plaatje had ik bijvoorbeeld in vijf minuten gemaakt. In het rode cirkeltje heb ik het huis van het Straatje aangegeven.

delft huis cirkel

Op de tentoonstelling was ook het boek ‘Legger van het diepen der wateren binnen de stad Delft’,  een document uit 1667 te zien, waarin werd genoteerd hoeveel ‘kaai- en diepgeld’ per huishouden was geïnd – de gemeentelijke belastingen werden berekend op basis van de gevelbreedte van de huizen. Dankzij dit boek werd ontdekt welke huizen op het schilderij staan afgebeeld.

boek vermeer

Weliswaar staat bij het huis van het Straatje een rood-zwart driehoekje maar waarom dan niet even een “vertaling”  van de tekst er naast? Ik kan dit oud-Hollands gecombineerd met een moeilijk handschrift echt niet lezen.

Wat ik wel leuk vond was dat er ook een schilderij van Daniël Vosmaer uit 1654 hing. Op dit schilderij is de ontploffing van het Kruithuis van Delft van 12 oktober 1654 te zien. Er vielen toen waarschijnlijk honderden doden. Haast elk gebouw in de binnenstad liep schade op – ook op de huizen van het Straatje is schade te zien – en het gebied ten oosten van de Verwersdijk in Delft werd volledig met de grond gelijk gemaakt.

delft ontploffing

Eigenlijk kunnen we dit schilderij als een soort Twitterbericht uit 1654 beschouwen. Omdat er uiteraard nog geen mobieltjes met camera’s bestonden moest men toen wel toevlucht nemen tot dit soort schilderijen om de ramp aan de buitenwereld te laten zien. Tegenwoordig zouden de beelden van de ontploffing binnen een minuut over de hele wereld zijn getwitterd.

Al met al had ik deze tentoonstelling binnen een half uurtje bekeken en de meeste andere bezoekers waren zelfs binnen een kwartiertje al weer weg. Dat had ook een voordeel want daardoor was het niet druk in de zaal. Je kon bijvoorbeeld op je gemak het Straatje van Vermeer bekijken dat zielig en alleen aan een muur hing.

vermeer 0

Wat ik vreemd vond, was dat het Staatje een beetje scheef hing. Ik vroeg aan een suppoost waarom dat was. Hij snapte het ook niet, maar zei dat het nieuw beleid was. Alle schilderijen van Vermeer in het Rijksmuseum hingen nu scheef zei hij. Ik heb het even gecontroleerd en dat was inderdaad het geval. Volgens de suppoost was het een persoonlijk ideetje van Wim Pijbes, de directeur van het Rijksmuseum. Het zou meer mensen naar het museum lokken. De mensen zouden er over gaan praten en dan naar het museum komen om te kijken of ze inderdaad scheef hangen. Wel bij deze kan ik bevestigen dat alle Vermeers inderdaad scheef in het museum hangen.

vermeers scheef

Omdat ik wat minder tijd op de tentoonstelling had doorgebracht dan gepland, ben ik ook nog even wat andere zalen in het museum gaan bekijken, waar ik normaal gesproken niet kwam.  Zie bijvoorbeeld hieronder de bibliotheek van het Rijksmuseum.

rijks bibliotheek

Leuk vond ik ook het schilderij van de drie zusters Veth, gemaakt door hun broer Jan.

veth

Het is vooral het commentaar van pa Veth – zie het kaartje hieronder  – dat het zo leuk maakt.commentaar Veth

Na een uurtje stond ik weer buiten en ben toen naar het vlakbij gelegen Van Gogh Museum gegaan voor de tentoonstelling over Edvard Munch. Een mooie tentoonstelling maar daarover een volgende keer.