The Royal Collection in het Mauritshuis

In het Mauritshuis in Den Haag is momenteel een tentoonstelling te zien met schilderijen uit de collectie van het Engelse koningshuis. Het betreft hier 22 genrestukken van Hollandse meesters uit de Gouden Eeuw. Nu hoeft u niet bang te zijn dat er tijdelijk allemaal kale plekken met spijkers in de muren van de Engelse paleizen te zien zijn, want de Royal Collection bestaat uit meer dan 1 miljoen voorwerpen, waaronder 7.000 schilderijen, 30.000 aquarellen en tekeningen – alleen al van Leonardo da Vinci hebben ze 600 tekeningen –  en meer dan 450.000 foto’s. Daar moet toch wel wat tussen zitten om tijdelijk op te hangen.

De reden dat ik de tentoonstelling bezocht was dat het schilderij ‘Dame aan het virginaal met een heer’ (‘De muziekles’) van Johannes Vermeer er ook te zien was en als zelfbenoemd Vermeer-kenner moest ik dat schilderij natuurlijk in levende lijve zien.

0000-vermeer

Nu moet ik heel eerlijk zeggen dat ik een ander schilderij op de tentoonstelling mooier vond en wel  ‘Een binnenplaats in Delft bij avond: Vrouw aan het spinnewiel’, een schilderij uit 1657 van Pieter de Hoogh.

00000-hoogh

Met het afgebeelde tafereel is iets bijzonders aan de hand. Er klopt iets niet. Kijkt u maar even goed. Ik verklap het straks. Eerst wil ik nog even dit schilderij laten zien van Gerrit Dou uit 1646. Het is getiteld “Meisje dat uien hakt’ en inderdaad je ziet een meisje dat uien hakt.

0000-uien

Maar wat u vast niet weet  – en ik dankzij het informatiebordje naast het schilderij wel –  dat het schilderij vol symboliek zit. Ik citeer even het informatiebordje: “Dou presenteert hier een meisje dat uien snijdt in een grote bak. Uien werden gezien als lustopwekkend voedsel. Een parmantig jongetje houdt voor de duidelijkheid nog een ui op. En ook andere details lijken dubbelzinnig bedoelde, zoals de dode patrijs: vogelen was een synoniem voor geslachtsgemeenschap. Toch lijkt het meisje zich van geen kwaad bewust, wat haar misschien nog wel begeerlijker maakt.” Zo, deze symboliek had u er vast niet in herkend en ook ik, als zelfbenoemd uienexpert, kijk nu heel anders tegen uien aan.

Maar goed, nog even terug naar het schilderij van Pieter de Hoogh. Als u kijkt naar de voeten van het staande meisje, dan ziet u daar links van een schaduw van een schoorsteen. Als u echter kijkt naar het huis rechts dan ontbreekt daar een schoorsteen. Vermoedelijk heeft de Hoogh er eerst wel een schoorsteen geschilderd maar hem later weer verwijderd. De schaduw liet hij echter staan.