Zo’n jaar of tien geleden zaten we een keer tijdens een werkoverleg te luisteren naar een ingehuurde consultant die uitlegde wat hij en de mensen van zijn bureau gingen doen opdat we weer het juiste pad zouden vinden. “We staan aan de rand van de afgrond maar doen nu een grote stap voorwaarts” dat soort kretologie. Het was iets wat we al jaar in jaar uit hoorden. Elk jaar zagen we een stoet consultants voorbij komen, die stuk voor stuk gewichtige (en vooral dure) rapporten opleverden waarin zaken stonden die we al lang wisten.

Op een gegeven moment maakte iemand zachtjes een mweh-geluid, waarop een groot deel van de groep in lachen uitbarstte. Onze manager keek ons kwaad aan, de consultant verbaasd. Wat deze laatste niet wist, was dat vlak voor de vergadering iemand een mailtje had rond gestuurd met het volgende verhaal:

“Een herder hoedt zijn kudde schapen op een veld als hij een nieuwe Ferrari ziet naderen. De bestuurder, een man elegant gekleed in een pak van Versace, schoenen van Gucci, een bril van Ray Ban en een stropdas van Yves Sain-Laurent, stopt en leunt uit het raam. “Als ik jou precies vertel hoeveel schapen jij hebt, krijg ik er dan eentje van je?”, vraagt hij aan de herder. De herder kijkt de yup aan, kijkt naar zijn grote kudde en zegt: “Ok, waarom niet”.

De yup pakt onmiddellijk zijn laptop en verbindt deze via bluetooth met zijn I-Phone. Hij maakt verbinding met internet, surft naar een website van NASA, selecteert een navigatie systeem om zijn exacte positie te bepalen. Hij stuurt vervolgens de data naar een andere satelliet van NASA, die het hele gebied scant en hem een ultra scherpe foto stuurt. De yup opent Adobe Photoshop en stuurt de foto naar een laboratorium in New York dat hem na enkele seconden een E-mail stuurt op zijn Palm Pilot met de bevestiging dat de foto is bewerkt en opgeslagen. Via een ODBC connectie maakt hij verbinding met een MS-SQL database en in een sheet van Excel met honderden ingewikkelde formules laadt hij alle data via de E-mail van zijn Blackberry. Na enkele minuten genereert het programma een antwoord van 150 pagina’s in kleur en de yup drukt deze af op zijn mini HP laserjet. Hij kijkt de herder aan en zegt: “Je hebt exact 1586 schapen”.

“Dat klopt”, zegt de herder, “je mag een schaap uitzoeken”. De yup stapt uit, zoekt een dier uit en zet hem op zijn achterbank. Dan zegt de herder: “He, als ik jouw beroep raad, krijg ik dan mijn dier terug?” De yup denkt even na en zegt: “Ok, waarom niet”. De herder zegt: “Je bent een consultant.” “Ongelooflijk”, zegt de yup, “hoe weet je dat?” “Dat is niet zo moeilijk”, zegt de herder, “je verschijnt terwijl niemand daarom heeft gevraagd, je stelt een vraag waar niemand op zit te wachten en je wilt betaald worden voor het antwoord, terwijl ik dat antwoord al weet. Bovendien begrijp je helemaal niets van mijn werk. Dus geef me mijn hond terug”.

Aangezien mijn jongste dochter bezig is met een sollicitatie voor een bijbaantje op een consultancybureau, leek het me leuk om haar dit verhaal op te sturen. Ik had een online versie nodig en typte daarom op Google de zoektermen ‘consultant’ en ‘schapen’ in. Ik kreeg liefst 62.900 hits! Een aantal van die hits had overigens niks met het schaapherdersverhaal van doen, waaronder eentje van een managementconsultancybureau dat een onderzoek naar het imago van consultants presenteerde onder de titel ‘Consultants: zwarte schapen van het bedrijfsleven? Ik dacht dat dit een staaltje zelfspot van het bedrijf was, maar nergens in het verhaal zat een verwijzing naar het schaapsherderverhaal, waardoor ik denk dat het als serieuze kop was bedoeld, waardoor ik er juist weer erg om moest lachen.

Een Australische consultant op zijn snelle paard te midden van een schaapskudde ; Foto genomen omstreeks 1900; Tyrrell Photographic Collection, Powerhouse Museum

Eén van de sites waar het verhaal wel (meervoudig) te vinden was, is http://www.verhalenbank.nl/ Dit is een site van het Meertens Instituut. Dit onderzoeksinstituut houdt zich bezig met de bestudering en documentatie van Nederlandse taal en cultuur en verzamelt onder andere verhalen. Op hun site kan je online meer dan 30.000 verhalen, sagen, moppen e.d. lezen. Dus wie zich verveelt, moet daar maar eens een kijkje nemen.

Ze kwalificeren de verhalen ook, delen ze in categorieën in en kijken of er soort gelijke verhalen bestaan. Of dit allemaal even nuttig is, weet ik niet, maar als ex-voorzitter van de VIENO (de Vereniging van Interessante Edoch Nutteloze Onderzoeken) kan ik zoiets wel waarderen. Van het schapenverhaal hebben ze liefst zeven verschillende versies online staan, telkens met een ander personage in de hoofdrol (en een ander aantal schapen).

Zie boven hoe het Meertens Instituut aangeeft welke verhalen vergelijkbaar zijn en hoe ze deze verhalen indelen en zie onder drie vergelijkbare versies van het verhaal zoals ze op hun site staan (de codes e.d. zijn van het instituut),.

Identificatie code: MOP30034; datum september 1995; Onderwerp TM 8057 – Schapen raden, hond terug

Een man loopt op een dag door het platteland en komt een herder tegen met een hele grote kudde met schapen. Hij zegt tegen de herder: “Ik wed voor 100 gulden dat ik je precies kan zeggen hoeveel schapen er in deze kudde zitten. Als ik gelijk heb, krijg ik een schaap.” De herder denkt even na. Het is een grote kudde dus hij neemt de weddenschap aan. “973,” zegt de man. Dat is precies goed en de herder is dan ook erg verbaasd. “Ok,” zegt hij, “ik ben een man van mijn woord. Kies er maar een uit.” De man zoekt er een uit en wil weg lopen.  

“Wacht even,” roept de herder: “Geef me een kans om gelijk te maken. Het dubbele of niks als ik je precieze beroep kan raden.” De man stemt toe. “Jij bent bestuurder bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken.” “Verbluffend!” zegt de man, “hoe heb je dat zo geraden?”

“Nou,” zegt de herder, “zet mijn hond neer en ik zal het je vertellen.

Identificatie code: MOP20496; datum 1996; Onderwerp TM 8057 – Schapen raden, hond terug

Een Belg is met vakantie in Schotland. Tijdens een wandeling ontmoet hij een schaapherder met een grote kudde schapen. De Belg vraagt aan de herder: “Als ik raad uit hoeveel schapen jouw kudde bestaat, mag ik er dan één hebben?” “Ja hoor,” zegt de herder. Waarop de Belg zegt: “167 stuks”.
Dat is precies goed. De Belg bedankt de herder, zoekt een mooi schaap uit, en loopt weg met het dier over zijn schouder. De herder rent achter de Belg aan, en vraagt: “Als ik raad uit welk land jij komt, mag ik dan mijn hond terug?”

 Identificatie code: MOP 40019; datum 1998; Onderwerp TM 8057 – Schapen raden, hond terug

Er was eens een blondje dat het zo beu werd om alsmaar naar moppen te luisteren over domme blondjes, dat ze besloot om haar haar kort te laten knippen en daarna bruin te verven. Een paar dagen later reed ze met haar auto door Drenthe, toen ze moest stoppen om een kudde schapen te laten oversteken. Vol bewondering keek ze naar die leuke wollige beesten en ze zei tegen de herder: “Als ik kan raden hoeveel schapen er in deze kudde zitten, kan ik er dan één uitkiezen?” De herder dacht: die raadt het nooit, en zei: “Natuurlijk!” Het blondje keek naar de kudde, dacht even na en zei: “352 schapen.” De herder sloeg achterover en terug van verbazing. Ze had precies het juiste aantal geraden.

“Je hebt het goed geraden en ik houd me aan mijn belofte. Dus kies er maar één uit.” Het blondje bekeek alle schapen in de kudde zorgvuldig en besloot uiteindelijk de leukste en meest speelse van allemaal te kiezen. De herder keek haar aan en zei: “Oké, nu heb ik een voorstel voor jou. Als ik de juiste kleur van je haar kan raden, kan ik dan mijn hond terugkrijgen?”

Voor wie zich afvraagt: waar ken ik dat Meertens Instituut toch van? Misschien van Het Bureau, een romancyclus in zeven delen van de Nederlandse auteur J.J. Voskuil. Hierin beschrijft hij nauwkeurig de dagelijkse gang van zaken op een instituut dat gebaseerd is op het Meertens Instituut. Voskuil werkte daar dertig jaar lang (tussen 1957 en 1987). Ik heb de boeken nog nooit gelezen, maar misschien moet ik dat toch maar eens doen.