Jeugdherinneringen, sport

Het WK Dammen

Gisteren werd op het Plein in Den Haag  – inderdaad het ‘Plein’ van het Monopolyspel –  de negende partij om het wereldkampioenschap dammen gespeeld tussen de 18-jarige Jan Groenendijk en de 23-jarige Roel Boomstra. Hoewel ik zelf niks met dammen heb, besloot ik om er een kijkje te nemen. Op het plein stond een soort glazen huis waarin de twee dammers zaten.

dammen-1

dammen-0

De ene speler, degene die met wit speelde, droeg een wit pak, de andere een zwart. Bij een vorige partij, zo zag ik op een foto op internet, was dit precies andersom. Ik neem niet aan dat ze telkens van pak wisselen maar dat ze elk een eigen wit en zwart pak hebben. Vermoedelijk dragen ze deze pakken op  verzoek van de sponsoren van de match: het platenlabel Topnotch en uitzendbedrijf Young Capital.

In een poging om de damsport een nieuw en jonger imago te geven worden er door deze twee sponsoren allerlei activiteiten rondom deze damkamp georganiseerd. Zo waren de twee dammers in De Wereld Draait Door te zien en gaat rapper Ronnie Flex, die onder contract staat bij Topnotch, de scholen langs om het dammen te promoten.

“Dammen heeft geen tof imago. Beetje nerdy misschien, alsof het alleen voor de kinderen is die als laatste worden gekozen bij gym. Maar hoe lauw is het dan dat een van deze jonge gasten straks de wereldtitel pakt?” aldus Ronnie Flex in de Volkskrant,

Ook het spelen van een WK-partij in een glazen huis op het plein was ongetwijfeld bedoeld om publiciteit te generen. Als het de bedoeling was, om veel publiek naar het Plein  te lokken, dan moet ik echter zeggen dat dit mislukt is. Bij elkaar liepen er niet meer dan twintig man rond, inclusief de mensen van de sponsoren en de organisatie, waaronder Ton Sijbrands, de oud-wereldkampioen dammen, die op een demonstratiebord de partij voor de toeschouwers analyseerde. Veel publiek trok hij niet. Er stonden maar zo’n tien mensen naar hem te luisteren.

sijbrandsTon Sijbrands aan het werk

Ik heb Ton Sijbrands wel eens eerder in levende lijve gezien. Dat was meer dan 50 jaar geleden. In 1965 woonden wij in Apeldoorn aan de Jachtlaan, niet zo ver van het roemruchte Hotel Nieland af. In 1965 werd daar het Nederlands Kampioenschap dammen gespeeld. Eén van de deelnemers was de toen 15-jarige Ton Sijbrands. In die tijd was een zo jonge deelnemer aan het Nederlands kampioenschap nog een sensatie. Mijn vader wou dat wel eens zien en nam mij mee.

Je kon in de zaal gewoon rondlopen. De deelnemers werden van het publiek gescheiden door middel van een touw. Ton Sijbrands speelde geloof ik tegen Piet Roozenburg, de wereldkampioen dammen van 1948 tot 1954. Later in de jaren zeventig heb ik nog eens een keer een handtekening van Piet Roozenburg gekregen. Dat was op een tentamenbriefje voor het vak Bedrijfseconomie, een vak dat hij doceerde aan de TH Twente waar ik toen studeerde. Meneer Roozenburg vond mijn kennis van de bedrijfseconomie een acht waard.

Keek mijn vader met bewondering naar de jonge Ton Sijbrands, ik was veel meer onder de indruk van een andere dammer, een zekere Jan Bom. Dat was een grote forse man met een groot hoofd en die ook nog eens Bom heette. Die combinatie maakte een diepe indruk op de kleine Martin.

sijbrands-jong1967; Ton Sijbrands speelt een simultaanpartij dammen te Amersfoort; Foto: Nationaal Archief;

Maar terug naar het heden, op een gegeven moment werd Sijbrands van het demonstratiebord weggeroepen. Hij moest even een potje spelen tegen twee jonge mensen uit de stal van de sponsor. Ik herkende uiteraard geen van tweeën en ik vroeg aan iemand van de organisatie wie dat waren. De ene was een jonge kapper die vooral bekend was als vlogger zei hij, de andere was een rapper.

Net zoals ik nog nooit van die vlogger had gehoord, had de vlogger blijkbaar nog nooit van Ton Sijbrands gehoord, althans dat concludeerde ik, toen ik zag hoe een meisje van de organisatie op haar mobiel hem de wikipedia-pagina over Ton Sijbrands liet zien en op las dat Ton Sijbrands een Nederlands dammer was die vele malen eerste op de wereldranglijst heeft gestaan en wereldkampioen dammen was geweest, een informatie die de vlogger even later letterlijk zo in zijn vlogcamera sprak.

De kapper en de rapper speelden samen tegen Ton Sijbrands, maar de rapper deed veruit de meeste en beste zetten. De vlogger was niet zo bekend met de regels, want hij vroeg “slaan is verplicht hè?” De rapper daarentegen kon  zo te zien wel redelijk goed dammen. Nu was het wel zo dat Ton Sijbrands niet voluit ging, want vlak voor de partij hoorde ik het meisje van de organisatie tegen hem zeggen. “Niet te snel hè Ton, want ze moeten het wel allemaal kunnen filmen en fotograferen”, waarop Ton bedachtzaam knikte.

dammenDe rapper en de vlogger voor het oog van de camera in actie tegen Ton Sijbrands.

Hoe de partij tussen de kapper, de vlogger en Ton Sijbrands afliep, weet ik niet, want ik moest plotseling weg. Ik zag namelijk dat in de verte de gemeente Den Haag bomen ging snoeien, uitgerekend op die plek waar ik mijn fiets had neergezet en die met een ketting  vast geklonken zat aan een boom, waarvan de takken op het punt stonden om gesnoeid te worden. Nadat ik mijn fiets had gered fietste ik naar huis. Thuisgekomen zag ik dat de partij tussen Groenendijk en Boomstra in remise was geëindigd.

‘ Avonds kwam de oudste dochter even langs. Ik vertelde haar dat ik ’s middags naar het WK Dammen was geweest. Ze wilde prompt een partijtje dammen. We hadden dat zeker vijftien jaar niet gedaan en ongelooflijk maar waar: mijn dochter won twee keer. Het kan haast niet anders zijn of mijn dochter is een enorm damtalent! “Hoe lauw is dat!” zou Ronnie Flex zeggen.

p.s. even een aanvulling: ik las net ergens in een twitterbericht dat Arjen Robben in zijn jonge jaren aanvoerder was van het schooldamteam in Bedum. En hij raakte er niet eens geblesseerd bij!

Geschiedenis

De rode vlag

In de wijk Mariahoeve in Den Haag staat het volgende waarschuwingsbord dat van stroom wordt voorzien door middel van een zonnepaneel.

00000-bord

Het laat de automobilisten zien hoe hard ze rijden. Is het langzamer dan 50 km per uur dan verschijnen de cijfers in het groen, is het sneller dan wordt de uitkomst in het rood weer gegeven. Ik heb even een paar minuten staan kijken. Er is bijna een één op één relatie met het stoplicht verderop. Staat dat op rood, dan zijn de cijfers in het groen. Staat het stoplicht echter op groen, dan lichten de cijfers meestal rood op – nog even het stoplicht halen. Kortom, het groene stoplicht verderop werkt als een soort rode lap op de automobilist.

En over een rode lap gesproken, ongeveer 150 jaar geleden hadden automobilisten in Engeland daadwerkelijk te maken met een rode lap. Volgens de Locomotive Act van 1865 (ook wel de Red Flag Act genoemd) moesten locomobielen, een soort stoomaangedreven voorloper van de auto, op de weg worden vooraf gegaan door een voetganger met een rode vlag die paard- en wagenbestuurders en ruiters moest waarschuwen voor de nadering van het gemotoriseerde voertuig. Bovendien moest hij als het nodig was de locomobiel laten stoppen en de paarden, wagens en rijtuigen langs het voertuig geleiden. Volgens dezelfde wet mochten de locomobielen toen niet harder rijden dan 3 km per uur in de bebouwde kom en 6 km daarbuiten.

0000-locomobielEen locomobiel in Spanje in 1860; bron Wikipedia; Periodico antiguo; auteur Fallecido

Ook in Amerika werd in 1894 in de staat Vermont een gelijksoortige wet aangenomen. De staat Pennsylvania ging in 1896 nog een aanmerkelijke stap verder. Zowel het huis van afgevaardigden als de senaat van die staat nam dat jaar een wet aan die “automobilisten” verplichten om bij nadering van vee of ruiters hun voertuig onmiddellijk te stoppen, het te demonteren (!) en te verbergen achter struiken opdat de beesten niet zouden schrikken. De gouverneur van de staat was iets vooruitstrevender en maakte gebruik van zijn veto waardoor de wet niet in werking trad.

In  Engeland werd in 1896 de wet van 1865 opgeheven. De eerste echte automobielen verschenen dat jaar in het straatbeeld. De toegelaten snelheid werd verhoogd naar 21 km per uur en de man met de rode vlag verdween uit het straatbeeld.

natuur

Vulkanen in Nederland

Als u in een quiz de vraag krijgt voorgelegd: “Wat is de hoogste vulkaan van Nederland?” dan zult u misschien denken: ‘Huh? De hoogste vulkaan van Nederland?” Maar hoewel de vraag als strikvraag gezien kan worden, is het wel een echte vraag. Nederland telt namelijk twee grote slapende vulkanen, waarvan ‘Mount Scenery’ gelegen op Saba met 887 meter de hoogste is.

00000-vulkaanMount Scenery op Saba; foto Richie Diesterheft; Flickr

De andere vulkaan is ‘The Quill’ – een verbastering van het Nederlandse woord de kuil, een vulkaan gelegen op het eiland Sint Eustatius. Deze vulkaan is 601 meter hoog.

00000-the-quillThe Quill op Sint Eustatius; (foto Walter Hellebrand ; nl.wikipedia)

Waarschijnlijk had u er even niet aan gedacht dat Nederland er in oktober 2010 drie nieuwe gemeentes bij kreeg. De bovenwindse eilanden Saba en Sint Eustatius kregen dat jaar, samen met het benedenwindse eiland Bonaire, een nieuwe status als openbaar lichaam (een soort bijzondere gemeente) van Nederland.

Mount Scenery en The Quill zijn geen dode vulkanen. Saba en Sint Estatius maken deel uit van de Kleine Antillen, een eilandengroep in het Caribisch gebied dat ontstaan is als gevolg van vulkanische activiteit. Dat de vulkanen op deze eilanden geen dode vulkanen zijn bewees de Soufrière, een actieve vulkaan op het zuidelijke gedeelte van het niet zo ver van Saba en Sint Eustatius gelegen eiland Montserrat.

0000-eilanden

De Soufrière barstte in 1995 uit, evenals in 1997 (19 doden) en nogmaals in 2009.

00000-vulkaan-monseraat

NASA foto van de uitbarsting van de Soufrière in 2009 (Image courtesy of the Earth Science and Remote Sensing Unit, NASA Johnson Space Center).

De laatste uitbarsting van de Mount Scenery op Saba vond plaats rond 1640. Op de geologische tijdschaal geldt dit als een recente uitbarsting. De laatste keer dat The Quill uitbarstte was wat langer geleden, ergens tussen het jaar 100 en 400 na Christus. Daarmee geldt deze vulkaan echter niet als een dode vulkaan. Zo heeft het grondwater in de buurt van de vulkaan een aanzienlijk hogere temperatuur dan elders, wat wijst op de nabije aanwezigheid van magma. Zowel Mount Scenery als The Quill staan daarom te boek als een slapende vulkaan en niet als een dode vulkaan. Er moet dan ook rekening mee worden gehouden dat ze in principe op elk moment zouden kunnen uitbarsten – dat kan, dit ter geruststelling, ook echter pas over honderdduizend jaar of nooit  zijn.

Dat de vulkanen potentieel gevaarlijk kunnen zijn, was overigens al in 1981 bij de autoriteiten van de Antillen bekend, maar een rapport daarover van een aantal vulkanologen verdween volgens een groot artikel in Trouw van 12 juli 1997 met het stempel ‘geheim’ in een bureaula: “Volgens woordvoerder R. Martina die de Nederlandse Antillen in Den Haag vertegenwoordigt, hebben de autoriteiten destijds geoordeeld dat er geen reden was voor een publicatie omdat het rapport tot paniek zou kunnen leiden. […] De bevolking is er daarom al die tijd ten onrechte van uitgegaan dat de vulkanen dood zijn en heeft zich op geen enkele wijze op een eventuele evacuatie voorbereid.”

In ieder geval worden vandaag de dag beide vulkanen nauwlettend door seismometers van het KNMI in de gaten gehouden. Ook wordt gekeken naar de temperatuur van het grondwater en die van de warmwaterbronnen die zich op Saba bevinden: Tussen 1995 en 1997 steeg de temperatuur in die bronnen met ongeveer 10 graden, daarna daalde deze echter weer.

Tot slot, weet u dat er ook in Nederland (het Europese deel)  sporen van een vulkaan te vinden zijn en wel in de Waddenzee? Het betreft hier de Zuidwalvulkaan. Van de Wikipedia: “De Zuidwalvulkaan (Fries: Súdwâlfulkaan), is een dode vulkaan in Nederland die zich op ruim 2 km onder het aardoppervlak bevindt, onder de Waddenzee tussen Harlingen en Vlieland, meer precies iets ten zuidwesten van de zandplaat Griend. De vulkaan is niet meer actief sinds de late Jura (ca. 160-145 miljoen jaar geleden) […].De vulkaan had een hoogte van ongeveer 1 km en was gedurende zo’n 12 miljoen jaar actief. De erupties van de vulkaan waren hevig en kortstondig met veel explosies.” Wie hier meer over wil lezen, kan hier terecht.

Helemaal tot slot: toen Indonesië als Nederlands Indië zijnde nog deel uitmaakte van het Koninkrijk der Nederlanden telde het koninkrijk meer dan 400 vulkanen waarvan zo’n 170 actieve. Denk bijvoorbeeld maar eens aan de beroemde grote uitbarsting van de Krakatau in 1883. Overigens als u niet wist dat Nederland slapende vulkanen kent, u bent niet de enige die problemen heeft met de  vraag waar vulkanen liggen. In 1969 maakte Hollywood een speelfilm over de uitbarsting van de Krakatau. De film kreeg de titel: ‘Krakatoa, East of Java’ . De vulkaan ligt toch echt ten noordwesten van Java, in de zeestraat Soenda tussen Java en Sumatra.

kunst

The Royal Collection in het Mauritshuis

In het Mauritshuis in Den Haag is momenteel een tentoonstelling te zien met schilderijen uit de collectie van het Engelse koningshuis. Het betreft hier 22 genrestukken van Hollandse meesters uit de Gouden Eeuw. Nu hoeft u niet bang te zijn dat er tijdelijk allemaal kale plekken met spijkers in de muren van de Engelse paleizen te zien zijn, want de Royal Collection bestaat uit meer dan 1 miljoen voorwerpen, waaronder 7.000 schilderijen, 30.000 aquarellen en tekeningen – alleen al van Leonardo da Vinci hebben ze 600 tekeningen –  en meer dan 450.000 foto’s. Daar moet toch wel wat tussen zitten om tijdelijk op te hangen.

De reden dat ik de tentoonstelling bezocht was dat het schilderij ‘Dame aan het virginaal met een heer’ (‘De muziekles’) van Johannes Vermeer er ook te zien was en als zelfbenoemd Vermeer-kenner moest ik dat schilderij natuurlijk in levende lijve zien.

0000-vermeer

Nu moet ik heel eerlijk zeggen dat ik een ander schilderij op de tentoonstelling mooier vond en wel  ‘Een binnenplaats in Delft bij avond: Vrouw aan het spinnewiel’, een schilderij uit 1657 van Pieter de Hoogh.

00000-hoogh

Met het afgebeelde tafereel is iets bijzonders aan de hand. Er klopt iets niet. Kijkt u maar even goed. Ik verklap het straks. Eerst wil ik nog even dit schilderij laten zien van Gerrit Dou uit 1646. Het is getiteld “Meisje dat uien hakt’ en inderdaad je ziet een meisje dat uien hakt.

0000-uien

Maar wat u vast niet weet  – en ik dankzij het informatiebordje naast het schilderij wel –  dat het schilderij vol symboliek zit. Ik citeer even het informatiebordje: “Dou presenteert hier een meisje dat uien snijdt in een grote bak. Uien werden gezien als lustopwekkend voedsel. Een parmantig jongetje houdt voor de duidelijkheid nog een ui op. En ook andere details lijken dubbelzinnig bedoelde, zoals de dode patrijs: vogelen was een synoniem voor geslachtsgemeenschap. Toch lijkt het meisje zich van geen kwaad bewust, wat haar misschien nog wel begeerlijker maakt.” Zo, deze symboliek had u er vast niet in herkend en ook ik, als zelfbenoemd uienexpert, kijk nu heel anders tegen uien aan.

Maar goed, nog even terug naar het schilderij van Pieter de Hoogh. Als u kijkt naar de voeten van het staande meisje, dan ziet u daar links van een schaduw van een schoorsteen. Als u echter kijkt naar het huis rechts dan ontbreekt daar een schoorsteen. Vermoedelijk heeft de Hoogh er eerst wel een schoorsteen geschilderd maar hem later weer verwijderd. De schaduw liet hij echter staan.

Geschiedenis, Hedendaagse landschappen, kunst

Hedendaagse landschappen (2)

Vorige week fietste ik toevallig langs de Laakmolen in Den Haag. Deze molen stamt uit 1699. Hij is deels gebouwd op de fundamenten van een vroegere watermolen. De functie van de Laakmolen was het reguleren van de waterhoogte in de Noordpolder. De molen werd ook wel Galgmolen genoemd, dit omdat het veld naast de molen in de middeleeuwen in gebruik was als galgenveld waar de geëxecuteerde lichamen van misdadigers werden opgehangen als afschrikwekkend voorbeeld voor degenen die de stad binnenkwamen. Zie hier een oude foto van de molen zoals deze te zien is op de site van de Rijksmonumentendienst.

0000-laakmolen

Tegenwoordig ziet de omgeving van de molen – hij is na twee branden in 1982 en 1985 weer helemaal opgeknapt –  er heel anders uit. Zo trof ik de molen aan.

1-molen

Zoals de Molendatabasesite zegt: De landschappelijke waarde van de molen is “zeer gering, grotendeel ingebouwd en ingegroeid”. De molen heeft een maalverbod en vanwege windbelemmering is het draaien van de wieken nauwelijks mogelijk. Dat deze draaiden toen ik er langs fietste, was dus een uitzonderlijke situatie. Voor de huidige landschappelijke waarde hoef je er vandaag de dag niet meer langs. Vroeger was dat anders. Meerdere kunstenaars hebben de molen vastgelegd, waaronder Vincent van Gogh en Jan Hendrik Weissenbruch:

000-molen-van-goghVincent van Gogh, 1882

000-molen-weissenJan Hendrik Weissenbruch  1868; (de molen staat rechts naast de Trekvliet.)

Maar tegenwoordig heeft de stad de molen ingehaald.

0000-molen

(Wie heel goed kijkt, ziet rechts van de wieken een flatgebouw staan, waarvan de bovenkant van het gebouw er vermoedelijk door de wieken schuin van is afgeslagen)

kunst

Scheurbrood

Albert Heijn verkoopt scheurbrood.

0000-scheurbrood

Ik heb eerlijk gezegd geen flauw idee wat het is en ik kan het ook niet zien, want het schap is leeg – wat me doet vermoeden dat het iets Russisch is, want daar had je vroeger ook vaak lege schappen (totdat Poetin met zijn ‘Make Russia Great Again’ begon).

Ik weet niet hoe het bij u zit, maar als ik iets als ‘scheurbrood’ lees dan moet ik onweerstaanbaar denken aan Kees van Kooten en Wim de Bie, die in hun rol als Jacobse en Van Es bij een bejaarde dame een tuin winterklaar kwamen maken. Ze waren er nog maar net op tijd bij want er was sprake van scheurgras. Voor wie dat nog een keertje terug wilt zien, die kan hier terecht.

0000-scheurgras

p.s. de oudere vrouw wiens tuin “winterklaar” wordt gemaakt, werd gespeeld door Van Kooten’s eigen moeder.

Dagelijks leven, Schrijven

Twitter

Er wordt wat afgetwitterd in de wereld. Zie hieronder dit groepje dat luidkeels zat te twitteren in de duinen bij Wassenaar.

twitteraars-bij-elkaar

Twitter is een (gratis) internetdienst waarmee gebruikers korte berichtjes van maximaal 140 tekens kunnen publiceren. Je kan online berichten plaatsen via hun website, via het zenden van een sms naar Twitter of rechtstreeks via je mobieltje. Vooral dankzij die laatste mogelijkheid (82% van de actieve twitteraars maakt hier gebruik van) is Twitter vaak het medium waar het eerst verslag wordt gedaan van een ramp of een andere actualiteit.

Wereldwijd zijn er momenteel zo’n 317 miljoen actieve twitteraars. (Het grootste sociale media platform ter wereld is Facebook met wereldwijd zo’n 1,8 miljard gebruikers; dat is 400 miljoen meer gebruikers dan China, het grootste land ter wereld, inwoners heeft.) Twitter is opgericht in maart 2006 door Obvious Corp, een bedrijf uit San Francisco. In 2007 won het de  ‘South by Southwest Web Award’. Hun dankwoord bij de uitreiking luidde: “We’d like to thank you in 140 characters or less. And we just did!”

Per dag worden er ongeveer 500 miljoen (!) tweets verzonden, dat is 350.000 stuks per minuut ofwel bijna 6.000 tweets per seconde. Je vraagt je dan ook af wie leest al die tweets? Voor je het weet mis je een tweet. Als je tweets van bepaalde mensen of groepen graag wilt zien, dan kan je je als volger van het betreffende twitteracount aanmelden. Kate Perry heeft met 94 miljoen volgers wereldwijd de meeste volgers, gevolgd door Justin Bieber (90 miljoen) en Taylor Swift (82 miljoen). Barack Obama (gebruiker sinds maart 2007; op plaats vier van de algemene ranglijst met 80 miljoen volgers) is van de niet-popartiesten de meest gevolgde twitteraar (hij heeft tot nu toe ruim 15.000 tweets de wereld ingestuurd). Donald Trump, hij gebruikt Twitter sinds maart 2009, heeft momenteel 16,4 miljoen volgers. Hij verstuurde tot nu toe ruim 34.000 tweets. (Dat Obama vijf keer zo veel volgers heeft als Trump zal volgens deze laatste ongetwijfeld een gevolg van fraude zijn.)

Zelf was ik wel actief op YouTube maar niet op twitter. Hoewel het woordje ‘actief’ misschien niet het juiste woord is om mijn activiteiten op YouTube te beschrijven. De laatste vijf jaar heb ik drie keer een filmpje geplaatst.

In oktober 2011 ‘The first five years of two Sequoia’s Gigantea’ (25.114 keer bekeken tot nu toe); in januari 2014 ‘The first seven years of two giant sequoias’ (24.609 views momenteel) en in april van dit jaar ‘The first nine years of two giant sequoias’ (8.169 weergaven sindsdien.)

Maar goed, het is hoog tijd dat ik mijn sociale media-imperium uitbreid. Na YouTube en deze website daarom vanaf nu ook een twitteraccount. Deed ik over mijn drie filmpjes op YouTube vijf jaar, op Twitter had ik binnen een uurtje al drie tweets geplaatst. Voor het nageslacht en de historie hierbij mijn allereerste tweet:

00-tweet-1

En vooruit, hierbij ook mijn tweede tweet:

00-tweet-2

(Mijn derde tweet was de foto (zie boven) van de twitterende vogels vergezeld van de opmerking ‘A lot of twittering here also!’). Zoals je kan zien heb ik mijn drie tweets in het Engels geschreven anders haal ik nooit die 94 miljoen volgers van Kate Perry. (Maar ik ga vast ook nog wel in het Nederlands twitteren). Voor wie denkt, geen mens zal die tweets ooit lezen, dat is niet waar. Kijk maar eens naar dat hartje bij die tweets. Door zo’n hartje aan te klikken, kan je aangeven of je zo’n tweet leuk vindt en ongelooflijk maar waar, iemand –  ene Fluffy the Dog, geen idee wie dat is –  heeft dat gedaan.

00-fluppy

De eerste tweets staan, de eerste ‘vind ik leuk’ is er, nu nog de eerste volger.

natuur

Gevoelstemperaturen

Ik liep vanochtend vroeg buiten in mijn pyjama naar de brievenbus – probeert u zich dat beeld vooral niet te visualiseren – om de krant te pakken. Het was niet alleen koud, het voelde ook nog eens extra koud aan. Dat kwam door de gevoelstemperatuur. Was de werkelijke temperatuur op dat moment plus 4 graden, door de harde wind lag de gevoelstemperatuur volgens de weerman van Radio West op min 1 graad.

Gevoelstemperatuur, ook wel ‘windchill’ genoemd, is het verschijnsel dat ontstaat doordat het in de wind een stuk kouder aanvoelt dan uit de wind. Doordat de wind als het ware een laagje warme lucht op je huid weg blaast, ervaart de mens meer warmteverlies. Dit wordt uitgedrukt in de gevoelswaarde van de temperatuur. De gevoelswaarde kan je uiteraard niet exact meten. Je kan geen thermometer in je gevoel stoppen. Wel heeft men onder meer op grond van experimenten formules bedacht om de gevoels-temperatuur bij verschillende windkrachten en temperaturen te ‘berekenen’.  Zo is er een methode die zich baseert op de hoeveelheid kleding die nodig is om mensen bij een bepaalde windkracht te beschermen tegen de kou.

De KNMI hanteert een wat meer wetenschappelijke methode (de ‘Joint Action Group on Weather Indices’) die zich baseert op het warmtetransport van het lichaam naar de huid. Op de site van de KNMI staat de volgende tabel vermeld.

tabelIn de blauwe linkerkolommen staat de windsnelheid en de windkracht aangegeven. In de horizontale blauwe rij de echte temperatuur. De cijfers in het witte en oranje vak zijn de gevoelstemperaturen bij een bepaalde combinatie van wind en werkelijke temperatuur.

‘De vermelde gevoelstemperatuur geldt voor een gezond, volwassen en wandelend persoon van gemiddelde lengte. De gevoels-temperatuur wordt berekend uit een combinatie van de luchttemperatuur en de gemiddelde windsnelheid. De zon speelt geen rol in de berekeningsmethode. Maar bij zonnig weer voelt het minder koud aan dan de berekende gevoelstemperatuur doet vermoeden. Ook wanneer je met de wind in de rug wandelt, voelt het minder koud aan. Bij een gevoelstemperatuur onder min 10 graden kunnen na enkele uren verschijnselen van onderkoeling optreden. Gevoelstemperaturen onder de min 15 graden kunnen na een uur koudeletsel opleveren. Een temperatuur onder de min 20 graden geeft na een half uur, ook bij goed afdichtende winterkleding, al een kleine kans op bevriezingsverschijnselen’, aldus de KNMI.

Gemiddeld is er in Nederland volgens het KNMI om het jaar een dag met een gevoelstemperatuur van onder de min 20 graden:

“Extreme doordringende kou met in De Bilt gedurende minstens een uur gevoelstemperaturen onder de -25 graden komt eens in de 33 jaar voor. Dit is gebaseerd op een halve eeuw gegevens. Eens in de twee jaar zakt de gevoelstemperatuur onder de -20 graden. Gemiddeld telt een jaar drie dagen met gevoelstemperaturen onder de -15 graden. Op tien dagen per jaar komt de gevoelstemperatuur onder -10 graden. Een hele dag onder -10 graden met een laagste gevoelstemperatuur onder -20 graden komt eens in de drie jaar voor.”

Wat ik me opeens afvroeg, was of ook planten een gevoels-temperatuur kennen. Of wel, moet je bij flinke wind planten die niet goed tegen vorst kunnen binnen zetten, ook al is de temperatuur nog een paar graden boven nul? De site van de KNMI geeft hierover geen uitsluitsel. Dieren – hoe weten ze dat – en dingen kennen volgens de site van de KNMI geen gevoelstemperatuur.

“Het begrip gevoelstemperatuur is niet van toepassing op levenloze objecten zoals machines, gewassen, het antivries in de auto of kwik. […] Het geldt ook niet voor dieren. Wel heeft de wind invloed op de snelheid waarmee afkoeling optreedt. Daarom bevriezen waterleidingen en verwarmingselementen sneller als het bij vorst ook hard waait.”

Maar over planten vermeldt de site niets. Uit ervaring weet ik dat planten en bomen reageren op dalende lage temperaturen. Zoals elders op de site te lezen valt, ben ik een expert op het gebied van de sequoia gigantea. Toen ik dat echter nog niet was – en voor het eerst een jonge sequoiaboom had opgekweekt – zag ik in de eerste beste winter dat het jonge boompje opeens zijn takken liet zakken. Help, dat gaat niet goed, dacht ik.

sequoiaBoompje met de takken omhoog en met takken omlaag.

Enig onderzoek op internet, en een mailtje van Joe Welker, een professionele sequoiaboomkweker uit Amerika, leerde mij dat ze dit deden omdat de bomen – hun natuurlijke habitat is de Sierra Nevada in Amerika – bij lage temperatuur veel sneeuw verwachten. Om te voorkomen dat de omhoog staande takken onder het gewicht van sneeuw breken, laten ze daarom hun takken hangen, waardoor de sneeuw er van af kan glijden.

Het zijn dus slimme boompjes met gevoel voor temperatuur.

p.s. Buitenradar heeft een site waar je de gevoelstemperatuur op elke plek in Nederland kan zien.

Verenigde Staten

Trump Tower

Sinds de verkiezingsdag in Amerika staan allerlei reporters zo ongeveer dag en nacht voor de Trump Tower om verslag te doen van de gebeurtenissen bij het gebouw in New York, vooral om te kijken wie het gebouw in en uit komt – mogelijke kandidaten voor een baan in de regering van Trump.

Wij waren de nieuwsjagers echter al acht  jaar voor. In 2008 stonden wij al voor het gebouw. Trump was nergens te bekennen, maar het gebouw was wel fotogeniek.

trump-tower-in-2008

trump-tower-in-2008-2Trump woont op de bovenste verdieping. 

Nu is het veel lastiger om dergelijke foto’s te maken. De politie heeft het gebied afgezet. Er is echter een trucje. In de toren zitten ook de winkels van Gucci en Tiffany. Als de politie vraagt wat je komt doen, dan moet je zeggen dat je bij één van die twee winkels komt shoppen. Dan mag je doorlopen.

“And at the corner of Fifth Avenue and East 56th Street, one police officer working at the checkpoint explained the protocol to another officer, who had just arrived. “If they’re shopping, Gucci or Tiffany’s, and employees, let them through,” the officer said. “But hanging out? No.” (uit een berichtje in de New York Times van 17 november)

Wel loop je de kans dat je je later op tv terug ziet als een mogelijke kandidaat voor een ministerpost. Zie hier bij voorbeeld een opgewonden verslaggever van CNN – volgens Trump stond dat  tijdens de verkiezingscampagne voor Clinton News Network – die een potentiële ministerskandidaat het gebouw heeft binnen zien gaan.

trump-tower

 

 

My WordPress Blog