De periode 1751 – 1800: huis voor huis; jaar voor jaar

1751: Haarlem; foto genomen op 28 september 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1751?

• In Goes bevalt in januari een zekere Janna Jaspers. Ze kan niet aangeven wie de vader van het kind is – ‘dat zij met verscheijde persoonen soodanige vleesselijke conversatie heeft gehouden, dat sij in barensnood heeft moeten getuygen buyten staat te wesen om de regte vader van haar kind te konnen noemen‘. Het stadsbestuur wil ‘die verfoeijelijke sonde van hoererije die steeds meer en meer in dese stad komt door breken.‘ Er word besloten dat men Janna ‘zo gauw ze hersteld is met haar kind door ’s Heeren dienaars uit de stad te laten leiden met last van daar nooit wederom in te komen’.
• Het stadsbestuur van Goes heeft het sowieso druk in 1751. In april krijgen een aantal jongens die stenen gooien naar broedende zwanen een boete van vijftig gulden. Ook gaat het stadsbestuur strenger ingrijpen tegen het steeds meer “kopen en verkopen op zondagen. Velen ontzien zich niet om dit onder de predikaties te doen.” Degene die zich daaraan (gevallen van reizigers en uiterste noodzakelijkheden uitgezonderd) schuldig maakt, zal een boete krijgen van een pond Vlaams, naast verbeuring van de verkochte goederen en waren.”
• Op maandag 26 april ontstaat in Oss in een schuur van een klompenmaker brand. Al snel slaat het vuur over naar de aanliggende percelen en binnen twee uur heeft de ‘Verschrikkelyke Brand van Oss’ 98 huizen in de as gelegd, evenals de school. Ook de Grote  Kerk staat in lichtelaaie. Oss beschikt niet over eigen brandspuiten. Die moeten uit ’s Hertogenbosch komen en arriveren pas de volgende dag. Het duurt uiteindelijk drie dagen voordat de brand is geblust. Er komen drie mensen bij de brand om, een man en twee kinderen. Na de brand wordt verordonneerd dat de huizen in de stad “met geen strooij of riet, maar met pannen of leijen moeten worden gedekt”. Ook schaft Oss een eigen brandspuit aan.
• Op 20 juni overlijdt in de gevangenis van Batavia Adriaan Valckenier. Hij is van 1737 tot 1741 de gouverneur- generaal van VOC in Nederlands-Indië. Hij maakt in die functie een aantal grote blunders. Zo laat hij als de vraag naar koffie terugloopt de helft van alle koffieplantages vernietigen. Als even later in Europa de vraag naar koffie weer sterk toeneemt, kan de VOC niet aan de vraag voldoen. Hij is ook de man onder wiens verantwoording de Chinezenmoord in Batavia van 1740 plaats vindt, waarbij naar schatting zo’n 10.000 Chinezen om het leven komen. Met zijn medebestuurders kan hij ook niet goed overweg. Deze vinden hem incompetent. Hij probeert ze af te zetten. In 1742 wordt hij voor een combinatie van dit alles aangeklaagd en gearresteerd. Het ingewikkelde proces sleept zich jarenlang voort. Valckenier blijft al die jaren in voorlopig hechtenis zitten en als hij 1751 in de gevangenis overlijdt, is er nog steeds geen uitspraak gedaan.
• Op 22 oktober overlijdt op 40-jarige leeftijd in Huis ten Bosch prins Willem IV. “Het heeft tot uiterste smerte en leedwezen den Almagtigen God behaagd, na een bedlegering van drie à vier dagen, aan een inflammatie op de borst en keel uit dit tijdelijke in de Eeuwigheid, des morgens omtrent twee uuren, tot Sig te nemen Sijne Doorlugtige Hoogheid den Heere Prince van Oranje en Nassau.” Hij kwakkelt al zijn hele leven lang met zijn gezondheid. Als zevenjarige is hij van zijn paard gevallen en heeft daar onder andere een vergroeiing van zijn ruggengraat aan over gehouden,
• Als (erfelijk) stadhouder wordt hij opgevolgd door zijn dan nog maar drie jaar oude zoon Willem Batavus – de latere Willem V. Zijn moeder, de Engelse prinses Anna van Hannover, zij is niet alleen de vrouw van Willem IV maar ook de dochter van de Engelse koning George II,  treedt op als regentes. Lodewijk van Brunswijk-Wolfenbüttel wordt de nieuwe bevelhebber van het leger.
• Door verschillende inpolderingen is Overflakkee één groot eiland geworden. Vlakbij ligt het kleinere eiland Goeree. Daartussen in ligt een slikkengebied met een klein onbedijkt stukje grond: het Stellegors.  Al tientallen jaren worden er plannen gemaakt om een vijf kilometer lange dijk aan te leggen tussen Overflakkee en Goeree. In 1751 is het dan eindelijk zover. In maart wordt het project door de Staten van Zeeland aanbesteed.
• Om de kosten te drukken wordt door de Staten van Zeeland gekozen voor een dam – weliswaar lager en minder stevig dan een dijk, maar wel een stuk goedkoper. De kosten van een dijk worden ongeveer op 400.000 gulden geraamd. De dam wordt in maart aanbesteed op 77.484 gulden en 50 cent. Jochem van Brieving mag voor 45.882 gulden het stuk Zuidgors Goeree-Stellegors aanleggen, Gysbert Beket voor 30.992 gulden en 50 cent het stuk Stellegord- Renisse en ten slotte mag Jacob Kryger voor 680 gulden een dammetje  over de Stellegors aanleggen.
• In oktober komt de dam gereed, op tijd en binnen het budget. Officieel heet de dijk de  Statendam, maar in de praktijk wordt hij de Stellendam genoemd. Niet alleen zijn de twee eilanden nu met elkaar verbonden, maar ook is de kust van Goeree door de dijk  beter beschermd en wordt het makkelijker – rustiger water – om de haven van Hellevoetsluis te bereiken. De dam maakt ook een einde aan het dichtslibben van het Goereese Gat. Na de aanleg van de dijkt groeit aan weerszijden van de dam land aan door de aanvoer van slib. (Vanaf 1769 worden deze stukken land in fasen ingedijkt.)
• In de jaren die er op volgen komt men er echter achter dat het misschien toch wat verstandiger was geweest om wat meer geld aan de dam te besteden. Het goedkope rijswerk – constructies van houtriet – langs de dam blijkt zeer kwetsbaar te zijn: boven water verrot het en het deel onder water wordt door de paalworm opgegeten. Ook het drijven van vee over de dam, ijsgang en diefstal van het rijshout zorgen voor problemen voor de dam. In  de jaren er na is men dan ook druk bezig met duur onderhoud: het repareren van allerlei zaken, het dichten van gaten en het vervangen van het rijswerk door een stromat.

1752: Amsterdam; foto genomen op  7 januari  2024

Wat gebeurt er in Nederland in 1752?

• Op 18 december 1751 is  het VOC-schip Geldermalsen vertrokken uit Kanton in China. Het is op weg naar Zeeland. Door een fout uitgezette koers loopt het schip op 4 januari 1752 in de Zuid-Chinese Zee op een rif. Een paar uur later zinkt het. Aan boord bevinden zich112 bemanningsleden. Tachtig van hen verdrinken, slechts 32 man overleven de ramp. In twee roeiboten, waarvan één lek, bereiken ze na een week van ontberingen Batavia. Onderweg moeten ze het met één tonnetje beschuit en een uit het water gevist varkentje doen. Aanvankelijk beschikken ze niet over drinkwater. Na een  aantal dagen gaat het gelukkig voor hen regenen en kunnen ze wat water opvangen.
• Het schip is geladen met thee, zijde, porselein, een kist goudstaven en enkele andere artikelen. Naast het goud is de kostbare thee veruit het belangrijkste artikel aan boord. Het porselein is maar een bijzaak. In waarde maakte het porselein volgens de opgave van het VOC maar 4,7% van de waarde van de ingekochte lading uit. Op de bodem van het schip wordt slechts één laag kisten met porselein gestouwd, boven op de ballast van grind, blokken ijzer en tropisch hardhout. Het porselein dien vooral om de zeven lagen met theekisten te beschermen tegen lekwater.
• De VOC schat de totale waarde van de verloren gegane lading op ongeveer 715.000 gulden, waaronder 68.000 gulden goud en 34.000 gulden porselein. De kostprijs van het verloren gegane schip bedraagt zo’n 100.000 gulden. In 1985 wordt het schip teruggevonden en geborgen. Bij de berging worden 125 goudstaven en 239.000 stukken porselein, haast nog allemaal heel zijn, aangetroffen. Op een aantal goudstaven staan Chinese tekens die ‘veel geluk’ betekenen. Het blauwwitte porselein brengt in 1986 op een veiling bij Christie’s 13,5 miljoen dollar op.
• Op 21 mei wordt in Haarlem de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen opgericht, de huidige Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (KHMW), met als doel ‘het bevorderen van de wetenschap’. De maatschappij begint als een herenclub die in het stadhuis van Haarlem bijeenkomsten houdt om te discussiëren over wetenschappelijke onderwerpen. De Universiteit van Leiden ziet in de Maatschappij der Wetenschappen een concurrent en eist bij de Staten van Holland dat de Maatschappij geen colleges mag geven en enkel in het Nederlands mag publiceren. Nadat de Maatschappij toezegt hier zich aan te houden, krijgt ze toestemming van de Staten voor de oprichting.
•  In de beginjaren van haar bestaan laat de Maatschappij enkele wetenschappelijke tijdschriften verschijnen, zoals de ‘Verhandelingen van de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen‘ en ‘Natuurkundige Verhandelingen’, maar als er steeds meer wetenschappelijke vakbladen in het Nederlands verschijnen, stopt zij met het zelf uitgeven van wetenschappelijke tijdschriften en gaat over tot het subsidiëren van vakbladen. Ook organiseert zij wetenschappelijke prijsvragen.
• Op 29 juli verschijnt er het eerste exemplaar van de ‘Leeuwarder Saturdagse Courant. Aanvankelijk staat er in de krant alleen maar buitenlands nieuws. Dit is namelijk waar de belangrijkste lezers van de krant – kooplieden – geïnteresseerd in zijn
• De Staten-Generaal verbieden bij plakkaat de uitvoer van houtzaagmolens en onderdelen daarvan. Ze zijn bang voor de verplaatsing van deze specifieke Hollandse houtnijverheid naar het buitenland.
• Op 21 neemt regentesse prinses Anna voor het eerst deel aan een vergadering van de Hoge Raad. Later die dag neemt zij ook deel aan een vergadering van de Staten van Holland en West-Friesland. Daar stelt zij de leden voor – Lodewijk van Brunswijk-Wolfenbüttel, de bevelhebber van het leger weet van niets – om een bedrag van 1,5 miljoen gulden te bezuinigen op het leger. De Staten gaan akkoord met haar voorstel.

1753 Amsterdam; foto genomen op 15 november 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1753?

• Volgt nog
• Op 11 maart openen Egbert Douwes en zijn vrouw Akke Thyssens in Joure een kruidenierswinkel in ‘koloniale waren’. Ze noemen hun zaak ‘De Witte Os’. Ze verkopen artikelen die ‘tot de genoegens van het dagelijks leven behoren‘.  Koffie, thee en tabak zijn hun belangrijkste producten. In 1755 krijgen ze een zoon, Douwe Egberts. In 1780 komt hij bij zijn ouders in de zaak werken, De winkel zal het begin zijn van het latere Douwe Egberts concern.
• In 1753 willen koffieplantage-eigenaren in Suriname graag uitbreiden dan wel nieuwe plantages starten. (Koffieplantje zijn naar verluidt in 1724 door de Engelsman Neal in Suriname geïntroduceerd.) De plantage-eigenaren hebben daar echter geld voor nodig. De Amsterdammer Willem Gideon Deutz, niet alleen vijfvoudig burgemeester van Amsterdam maar ook plantage-eigenaar, bedenkt daarop het ‘negotiatiefonds’. Particulieren lenen geld uit aan het fonds, waarvoor ze in ruil rente krijgen (het percentage bedraagt 5% à 6%), waarna het fonds op zijn beurt het geld leent aan de plantage-eigenaren, die daarvoor wel hun plantages in onderpand moeten geven. Willem Deutz krijgt hiervoor 2% commissie Het negotiatiefonds kan men zien als één van de eerste vormen van een beleggingsfonds; de leningen aan de plantage-eigenaren als een vorm van hypotheek.
• Veruit de meeste mensen van de VOC wonen en werken in Azië. Daar heeft de VOC veel meer mensen in dienst dan in Holland. Op tientallen vestigingen van de VOC zijn bij elkaar duizenden mensen aan het werk zoals bestuurders, kooplieden, klerken, ambachtslieden, predikanten, schoolmeesters, chirurgijns en soldaten en zeelieden. De soldaten vormen de grootste groep. Batavia, Ceylon en West-Java zijn de plekken waar de meeste mensen aan het werk zijn. In het jaar 1700 werken er 18.000 mensen voor de VOC in Azië, daarna stijgt dit aantal jaarlijks. Het jaar 1753 zal (achteraf bekeken) het recordjaar zijn voor e VOC. Dat jaar werken er in Azië

1754: Leiden; foto genomen op 20 september 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1754?

• Volgt nog

1755: Dordrecht; foto genomen op 4 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1755?

• Volgt nog

1756: Den Haag; foto genomen op 15 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1756?

• Volgt nog

1757: Den Haag; foto genomen op 26 juni 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1757?

• In februari overstromen door smeltend ijs een groot aantal rivieren, waaronder de Rijn, de Waal, de Merwede, de Lek en de Maas. Bij Den Bosch breekt door kruiend ijs de Maasdijk door en een groot gebied van Den Bosch tot Woudrichem loopt onder water. Ook in de stad Den Bosch staat op veel plaatsen het water in de straten. De meeste bakovens in Den Bosch zijn door het hoge water onbruikbaar, alleen die op het hogere gedeelte op de markt werken nog. Door de Schepenen wordt bevolen, dat deze ovens dag en nacht brood moeten bakken. Ook de koekoven op de markt wordt verplicht om voor de bevolking brood te bakken.
• In 1757 barst er de zogeheten Wittenoorlog uit. Als u nu zegt “Huh? Nooit van gehoord, tussen welke landen ging die oorlog?” dan is dat niet zo’n gekke vraag. Het is geen oorlog tussen landen maar een felle discussie tussen rechtsgeleerden in Holland over de vraag of Johan de Witt ruim honderd jaar eerder er verstandig aan had gedaan om prins Willem III van Oranje niet te benoemen tot stadhouder. Het ene kamp beschuldigt het andere kamp dat ze ‘aan het zwetsen’ zijn; het andere kamp vindt juist dat ’de domheid in ’s lands historie nog nooit zo duidelyk was geweest.’ Meer dan 70 pamfletten gaan er tussen de heren geleerden over en weer. Aanleiding voor de discussie is onder meer de situatie van de negenjarige Willem V als toekomstig erfstadhouder.
• Onder de naam Bierbrouwerij Snieders wordt de latere Dommelsche Bierbrouwerij opgericht.

1758: Schiermonnikoog; foto genomen op 13 juni 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1758?

• In 1758  wordt in Den Haag Hendrica Brand geboren als derde van elf kinderen van de brandewijnverkoper Antonius Brand en Johanna Koster. De kindersterfte in deze jaren is hoog. Zeven van haar tien broertjes en zusjes overlijden op jonge leeftijd, maar Hendrica overleeft haar kinderjaren. In 1781 zal Hendrica met de Leiderdorpse notarisklerk Johannes van Nelle trouwen. In Rotterdam beginnen ze een winkel in koffie en tabak.  Als Johannes in 1811 overlijdt, zet Hendrica de zaak voort onder de naam ‘Weduwe Van Nelle’. Na haar dood wordt de zaak door haar nazaten voortgezet. Het bedrijf zal uitgroeien tot een groot bekend koffie- en tabaksconcern.
• Op 7 mei breekt er een grote brand uit op de kermis op het Buitenhof in Den Haag. Zo’n zeventig kramen gaan geheel of gedeeltelijk in vlammen op.
• In 1696 stelt Edmond Halley dat een komeet die in 1531, 1607, en 1682 zichtbaar was één en dezelfde komeet moet zijn geweest. Hij voorspelt dat deze komeet in 1758 weer zal terugkeren. Bijna komt de voorspelling van Halley – hij overlijdt in 1742 op 86-jarige leeftijd voordat de komeet terugkeert – niet uit, maar op op 25 december 1758 wordt de komeet toch nog waargenomen door een Duitse amateurastronoom. Ook in Nederland wordt komeet eind december met een telescoop gezien. In maart 1759 is de komeet in Nederland overal met het blote oog te zien.

1759: Den Haag; foto genomen op 12 juli 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1759?

• Anna van Hannover, de moeder van de erfstadhouder Willem V overlijdt. Zij is niet alleen zijn moeder, maar omdat Willem V nog maar elf jaar oud is ook zijn regentes. Hertog Lodewijk Ernst van Brunswijk neemt het regentschap over Willem V op zich.
• In de achttiende eeuw komt er een stroming in het denken op gang die de Verlichting wordt genoemd. Uitgangspunt is de rede. “Denk rationeel, gebruik het verstand en de waarneming in plaats van vooringenomen geloof in kerk en staat”. Vooral in Frankrijk leeft de beweging. Voltaire publiceert in 1759 ‘Candide’, een boek waarin hij kritisch is op de religie. Een door Franse ‘Verlichters’ samengestelde encyclopedie bedoeld om kennis te verspreiden wordt in 1759 door de Franse overheid gezien als aanvallen op godsdienst en de staat en (tijdelijk) verboden. Ook in Nederland krijgt de stroming steeds meer aandacht, mede in het licht van discussies over het erfelijk stadshouderschap Willen V en de rol van de nieuwe regent.
• De Nederlandse regimenten betrekken hun geweren en pistolen van een geweerfabriek in Luik. Omdat de Republiek niet afhankelijk van deze ene fabriek wil zijn, wordt er in 1759 in Culemborg een Hollandse wapenfabriek gebouwd. Er werken 70 man. De door hen geproduceerde wapens zijn van betere kwaliteit dan die van Luik, maar omdat die van Luik goedkoper zijn, blijven de meeste regimenten (ze zijn onafhankelijk) toch hun wapens in Luik kopen. De fabriek in Culemborg leidt een kwakkelend bestaan.

1760: Voorburg; foto genomen op 8 september 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1760?

• Bij Bergstoep onder Bergambacht in de Krimpenerwaard breekt  in januari de slecht onderhouden rivierdijk bij de Lek door. Er ontstaat in de Lekdijk een gat van 94 meter breedte. Persoonlijke ongelukken doen zich dankzij het luiden van de kerkklokken niet voor. In maart wordt er een aanbesteding gehouden om het gat te dichten. Liefst negen partijen schrijven in. De goedkoopste inschrijver is J. van Houweningen met 58.300 gulden. Zijn broer G. van Houweningen vraagt 700 gulden meer. Ene Kormelis Verhey is met 62.900 gulden de duurste. De aanbiedingen liggen allemaal zo dicht bij elkaar dat men prijsafspraken vermoedt. Desondanks mag J. van Houweningen de klus uitvoeren.
• Aan de Lange Voorhout ontwerpt de voormalige hofarchitect – “Architect des princen van Orange” –  Pieter de Swart een groot woonhuis voor Anthony Patras, de burgemeester van Sloten die namens Friesland in de Staten-Generaal zit en daarom geregeld in Den Haag moet zijn. (In 1796 wordt het huis verkocht aan de koopmansfamilie Hope – rijke financiers van diverse Europese vorstenhuizen; soms financieren ze tijdens een conflict tussen twee staten beide zijden. In 1845 koopt koning Willem I het huis. Zowel regentes Emma als de koninginnen Wilhelmina en Juliana zullen het Paleis Lange Voorhout, zoals het dan heet, als werkpaleis gebruiken. Tegenwoordig zit het Escher-museum in het gebouw.)
• In februari ontstaat er ophef rondom Onno Zwier van Haren, prominent Fries Statenlid, voorzitter van de Raad van State, lid van de Staten Generaal, en tot diens overlijden de boezemvriend van stadhouder Willem IV. Twee van zijn dochters beschuldigen hem van incest. “Werden seer godlose saken op ’t sujet van O.Z. van Haren gedebiteert, alsse dat hij sijne dogters vleeschelijk gebruikt soude hebben.” In een geheim document erkent Van Haren even later schuld en er wordt vastgelegd dat hij naar Brussel zal vertrekken. De zaak is daarmee in een doofpot beland, ware het niet dat Van Haren in 1761 opeens komt opdagen bij een vergadering van de Staten-Generaal in Den Haag. Hij wordt verzocht te vertrekken en het document wordt alsnog openbaar gemaakt. Deze keer ontkent Van Haren alles en zegt dat politieke tegenstanders hem hebben gedwongen om het document te tekenen. Hij beweert dat hij onschuldig is en nooit zijn dochters heeft misbruikt, want zoals hij schrijft: “Waarom zou hij zich aan deze onaantrekkelijke dochters willen vergrijpen, de een verschrikkelijk door de kinderziekte aangetast, met bloeddoorlopen ogen en stinkvoeten, de ander ziekelijk, zelfs nog niet huwbaar en sinds 11 jaar lijdend aan een zwaar ongeluk.” Een jaar later komt op verzoek van Van Haren zelf de zaak voor een rechter, die hem niet veroordeeld maar ook niet vrijspreekt. Van Haren trekt zich daarop terug uit de politiek en zal zich de rest van zijn leven in Wolvega wijden aan het schrijven van boeken, wat hij overigens niet onverdienstelijk doet.
• Op 22 april demonstreert de in Hoei (dat ligt zo’n 50 km onder Maastricht) geboren Jean-Joseph Merlin tijdens een gemaskerd bal in Londen een door hen bedachte nieuwigheid: rolschaatsen. Hij doet dat met de nodige zwier, want terwijl hij door de balzaal rolschaatst, speelt hij tegelijkertijd viool. Helaas voor hem heeft hij het rolschaatsen nog niet geheel onder de knie, vooral het remmen nog niet, met als resultaat dat hij op volle snelheid tegen een grote wandspiegel aan rijdt. Het levert hem niet alleen de nodige verwondingen, een kapotte viool en een rekening van 500 pond voor de spiegel op, maar het gevolg is ook dat het vertrouwen van het publiek in de veiligheid van zijn uitvinding door deze gebeurtenis niet echt toe neemt. Friese bronnen stellen overigens dat de rolschaats al eerder dan 1760 is bedacht en wel in Friesland om in de zomer te kunnen schaatsen.

1761: Nootdorp; foto genomen op 11 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1761?

• Volgt nog

1762: Schiermonnikoog; foto genomen op 13 juni 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1762?

• In de winter strandt een opmerkelijk aantal walvissen op de Nederlandse kust. In januari liggen er drie potvissen op de Oostwal van Vlieland en twee potvissen op het strand van Ameland. In februari worden er twee potvissen aangetroffen op de Griend bij Harlingen. De grootste walvis belandt op 20 februari op het strand tussen Zandvoort en Wijk aan Zee. Het wordt een toeristische attractie. Vissersvrouwen zetten koek- en-zopie kraampjes op het strand en ook een collectebus met de tekst: ” Gedenckt den Arme Visschers van Zandvoort 1762“.  Hoeveel deze collecte opbrengt is niet bekend, wel hoeveel de potvis opbrengt. Tijdens een openbare veilig wordt hij voor 990 gulden verkocht aan een traankoker die het vet van de walvis kookt tot olie.
• De Hoge Spaarndammerdijk (destijds Hogendijk geheten) langs het IJ wordt verhard. Over de dijk loopt de landweg van Amsterdam naar Haarlem. Door het intensieve gebruik van de weg ontstaan er regelmatig karrensporen op de dijk die dan moeten worden gedicht. De weg is één van de eerste met klinkers verharde wegen die tussen twee grote steden loopt en krijgt de naam straatweg.
• De Zevenjarige Oorlog (1756 -1763), die wordt uitgevochten door aan de ene kant onder andere Engeland, Portugal en Pruisen en aan de andere kant onder andere Frankrijk, Oostenrijk, Rusland, Spanje en Zweden, wordt wel gezien als de eerste echte wereldoorlog. Niet alleen vinden er in Europa veel bloedige veldslagen plaats, maar ook in India en in Amerika wordt gevochten. Nederland is neutraal, maar de Hollandse koopvaardijvloot heeft er flink last van. Regelmatig worden de handelsschepen, vooral door Engelse kapers, opgebracht om de schepen te doorzoeken op smokkelwaar. Hierbij verdwijnt vaak de lading. In 1762 komt de Hollandse koopvaardij vrijwel geheel tot stilstand. De  Hollandse oorlogsvloot is te verzwakt om de handelsvloot te kunnen beschermen. Intern heerst er binnen de Republiek al jaren een strijd of men het leger moet uitbreiden of dat men de verzwakte vloot moet versterken.

1763: Harlingen; foto genomen op 21 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1763?

• Volgt nog
• Lutjebroek wordt getroffen door een grote brand. ‘Lutje; betekent klein; een ‘ broek’ is een laag gelegen gebied dat constant nat is bijvoorbeeld door een een kwel of een regelmatig overstromend watertje. Grootbroek ligt bij een grote kwel; Lutjebroek bij een kleine kwel.)

1764: Leeuwarden; foto genomen op 21 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1764?

• Volgt nog

1765: Stompwijk; foto genomen op 23 juni 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1765?

• Het negenjarige wonderkind Wolfgang Amadeus Mozart is samen met zijn ouders en zijn vier jaar oudere zus Maria Anna op een drie jaar durende rondreis door Europa. De twee kinderen treden samen op. In september 1765 komen de Mozarts vanuit Antwerpen in Rotterdam aan. Vandaar reist het gezelschap per trekschuit door naar Den Haag, waar Wolfgang (zus Maria Anna is ziek) een tweetal concerten geeft voor prins Willem V en diens zus prinses Carolina van Oranje-Nassau. Al met al zal de familie Mozart een half jaar in Nederland blijven. Deze lange verblijfduur komt mede doordat zowel Wolfgang als zijn zus tijdens hun verblijf in Nederland buiktyfus krijgen. Als ze hersteld zijn (zus Anna Maria ligt zelfs een tijd lang op het randje van de dood) geven ze nog concerten in Haarlem (hier bespeelt de jonge Wolfgang het kerkorgel), Amsterdam en Utrecht.
• In Leerdam vestigen zich enkele Duitse glasblazers. De  eerste glasblazerij in Leerdam wordt gebouwd. Het eindproduct van deze glasblazerij blijft aanvankelijk beperkt tot flessen met een zeer donkergroene kleur.

1766: Dordrecht; foto genomen op 4 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1766?

• Volgt nog

1767: Harlingen; foto genomen op 21 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1767?

• Op 24 augustus 1767 wordt in Baard in Friesland de eerste officiële wedstrijd fierljeppen gehouden. De wedstijd is georganiseerd door de weduwe van de kastelein Ype Gerben. Wie het verst over Bolswarder Vaart springt krijgt van de weduwe “een curieus zilveren mes”, aldus een aankondiging in de Leeuwarden Courant. In de krant is nog niet sprake van fierljeppen maar van “verspringen met een Pols”.
• De 19-jarige stadhouder Willem V trouwt in Berlijn met de 16-jarige Wilhelmina van Pruisen, een nicht van Frederik II, de koning van Pruisen. Prinses Wilhelmina zal later vooral bekend worden door haar aanhouding in 1787 bij Goejanverwellesluis als de strijd tussen de Patriotten en Orangisten op haar hoogtepunt is.
• In Suriname trouwt de 50-jarige Elisabeth Samson, een vrije zwarte vrouw, schatrijk geworden met koffieplantages, met de blanke Hermanus Zobre. Aanvankelijk wil ze al in 1764 trouwen met een zekere Christoph Braband, eveneens een blanke man, maar dit wordt haar verboden. Volgens het koloniaal gezag is dit onmogelijk, omdat er sinds 1685 in Suriname een wet is die gemengde huwelijken verbiedt. Ze legt daarop haar voorgenomen huwelijk voor aan de Staten Generaal in Holland, die na ruim drie jaar beslissen dat er geen Hollandse wet is die dit huwelijk verbiedt. Het huwelijk wordt daarop alsnog toegestaan. Christoph Braband is ondertussen echter al overleden, maar ze vindt in de twintig jaar jongere Hermanus Zobre een nieuwe echtgenoot en trouwt met hem op 21 december 1767 in Paramaribo.

1768: Franeker; foto genomen op 21 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1768?

• Volgt nog

1769: Delft; foto genomen op 30 juni 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1769?

• Om een einde te maken aan de overstromingen rondom Rotterdam geven de Staten van Holland en West-Friesland’ opdracht om een kanaal in de Rubroek polder te graven tussen de Rotte en de Nieuwe Maas. Drie jaar later wordt met de aanleg van zowel de Hoge als de Lage Boezem begonnen. Acht molens bemalen de beide kanalen. De kanalen voeren het water af vanaf de Rotte tot aan de Oostpoort van de stad (nu het Oostplein). Van daaruit wordt het via een gemaal afgevoerd in de Nieuwe Maas.
• In Gouda wordt de transseksuele Maria van Antwerpen door een rechtbank levenslang verbannen uit Holland en West-Friesland. Ze wordt veroordeeld vanwege travestie en omdat ze als Machiel van Antwerpen een onwettig huwelijk is aangegaan met Cornelia Swartsenberg. Ook heeft ze verklaard dat ze de vader van diens kind is. Voor de rechtbank vertelt ze dat ze als vrouw is geboren maar zich man voelt. Het is haar tweede illegale huwelijk. Eerder trouwt ze in 1748 als Jan Vanant met een zekere Johanna Cramer en neemt ze als man dienst in het Staatse leger. Als ze in 1751 wordt ontmaskerd, moet ze in Breda voor de krijgsraad komen. Die veroordeelt haar tot verbanning uit Brabant en Limburg. Na deze verbanning gaat Maria, weer gekleed als vrouw, wonen in Gouda en gaat daar aan het werk als naaister. In 1761 leert ze er Cornelia Swartsenberg kennen. Deze is zwanger, kent Maria’s voorgeschiedenis en haalt haar over weer als man te gaan leven,  met haar in het huwelijk te treden en te doen alsof ze de vader van het kind is. Ze trouwen in 1762 in Zwolle. Maria gaat daarna als Machiel van Antwerpen opnieuw als huursoldaat in het leger, eerst in het Staatse leger, later in het garnizoen van Amsterdam. Ze wordt later bezongen in een lied: ‘Een vermaekelyk liedeken van een manhaftig vrouwpersoon die de Staeten van Holland vijf jaer en zes maenden gediend heeft als grenadier.”

1770: Bodegraven; foto genomen op 20 augustus 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1770?

• Nederland passeert de grens van twee miljoen inwoners. Een arbeider verdient er een gulden per dag. Reizen en op vakantie gaan zit er voor de gewone man niet in. Dat is alleen voorbehouden aan de rijkere Hollanders.
• Van het bruto binnenlands product (bbp) komt in 1770 zo’n 5 procent voor rekening van de handel in goederen, zoals suiker, koffie en tabak, die door tot slaaf gemaakte mensen wordt geteeld in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika.
• Er vindt op het Binnenhof in Den Haag een uitgebreid historisch onderzoek plaats in de Hofkapel. Deze is in 1289 in opdracht van graaf Floris V gebouwd. Tijdens dit ‘graven naar graven van graven’ worden er grafzerken, grafkelders en loden kisten met gebalsemde lichamen gevonden. De restanten van Johan van Oldenbarnevelt, ‘de heilige graal van de Hofkapel’, worden echter, net zoals bij latere onderzoeken in 1879 en 2023, niet aangetroffen.

1771: Dordrecht; foto genomen op 4 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1771?

• Volgt nog

1772: Benthuizen; foto genomen op 23 juli 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1772?

• Op 24 augustus wordt Willem Frederik, Prins van Oranje-Nassau, geboren. Hij is het derde kind van stadhouder Willem V van Oranje-Nassau en prinses Wilhelmina van Pruisen. Omdat zijn beide oudere broers in 1769 respectievelijk 1771 allebei maar één dag leven, is hij de potentiële erfstadhouder als opvolger van zijn vader Willem V. Zover zal het niet komen. De Franse bezetting in 1795 voorkomt echter dat hij na de dood van zijn vader in 1806 als Stadhouder Willem VI aan de macht komt. Nadat Napoleon is verslagen bij Waterloo zal hij in 1813 vanuit Engeland terugkeren in Nederland en komt dan als koning Willem I aan de macht.
• Tijdens de voorstelling ‘De Deserteur’ breekt brand uit in de Amsterdamse Stadschouwburg. De schouwburg brandt volledig uit. Achttien mensen waaronder de Amsterdamse stadsarchitect Cornelis Rauws komen om het leven. Sommigen zien de brand als een straf van God voor het opvoeren van onzedelijke toneelstukken.
• Volgens een bericht in  De Oprechte Haerlemse Courant keren er in 1772 Hollandse walvisvaarders terug uit de Straat Davis met 249,5 walvissen aan boord, die in totaal 10.466 vaten spek opleveren.

1773: Delft; foto genomen op 6 januari 2024

Wat gebeurt er in Nederland in 1773?

• Volgt nog

1774: Leeuwarden; foto genomen op 22 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1774?

• Volgt nog
• Geert Reinders – Ontdekker runderpest-vaccinatie | Historiek

1775: Valkenburg (ZH); foto genomen op 27 februari 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1775?

• Volgt nog

1776: Dordrecht; foto genomen op 4 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1776?

• Volgt nog

1777: Delft; foto genomen op 6 januari 2024

Wat gebeurt er in Nederland in 1777?

• Volgt nog

1778: Haarlem; foto genomen op 28 september 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1778?

• Volgt nog

1779: Omgeving Langbroek; foto genomen op 21 augustus 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1779?

• Volgt nog

1780: Leidden; foto genomen op 17 september 2024

Wat gebeurt er in Nederland in 1780?

• Volgt nog

1781: Dordrecht; foto genomen op 4 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1781?

• In het tweede jaar van de vierde Engelse Oorlog (1780-1784) gaat het niet goed met Holland. Alleen al in januari 1781 worden 200 Nederlandse koopvaardijschepen opgebracht door de Engelsen. Ook veroveren de Engelsen Nagapattinam, een havenstad in het huidige India, op de Hollanders. De VOC, ooit het grootste handelsbedrijf ter wereld, krijgt surseance van betaling. (In 1800 gaat het officieel failliet.)
• In februari verovert de Engelse admiraal George Rodney Sint Eustatius. Ook de twee andere bovenwindse eilanden Saba en Sint Maarten worden aangevallen. De reden dat de Engelsen Sint Eustatius aanvallen is dat het officieel “neutrale” Nederland tijdens de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog (1775 -1783) wapens en munitie naar het eiland smokkelt om deze vervolgens vanuit daar door te verkopen aan de Amerikanen. De Engelsen beschouwen de oorlog daarom als een strafexpeditie en pogen tevens Holland als handelsnatie te verzwakken.
• In augustus vindt op de Noordzee de slag bij de Doggersbank plaats. Deze eindigt min of meer onbeslist. Een Engelse vloot van zeven schepen valt een Nederlandse vloot van zeven schepen aan –  de totale Hollandse vloot bestaat aan het begin van de oorlog uit slechts twintig schepen – die een konvooi koopvaardijschepen begeleidt naar de Oostzee. Beide partijen leiden zware verliezen en tellen ongeveer evenveel doden en gewonden, maar in Nederland wordt de zeeslag als een grote overwinning gevierd, ondanks dat er een einde komt aan de graanhandel met het Oostzeegebied.
• De Amerikaan John Adams, één van de grondleggers van de Verenigde Staten, gaat samen met zijn zonen Charles en John Quincy Adams op de Keizersgracht 529 in Amsterdam wonen. Hij is de eerste Amerikaanse ambassadeur in Nederland. Later (in 1789) wordt hij de eerste vicepresident van de Verenigde Staten (onder de eerste president George Washington), om in 1797 de tweede president van de Verenigde Staten te worden. Ook zijn zoon John Quincy Adams, die met hem in 1781 in Amsterdam woont, zal (in 1825) president van de Verenigde Staten worden.

1782: Zierikzee; foto genomen op 9 augustus 2024

Wat gebeurt er in Nederland in 1782?

• Volgt nog

1783: Fort Wierickerschans ; foto genomen op 20 augustus 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1783?

• Volgt nog

1784: Omgeving Odijk; foto genomen op 21 augustus 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1784?

• In januari treedt De IJssel buiten haar oevers. Een deel van Deventer komt blank te staan. In februari breken door grote hoeveelheid smeltwater uit de Alpen en de Duitse middelgebergten op meerdere plaatsen in Nederland de Waaldijken door. Het dorpje Haalderen stroomt volledig onder. Vijftien mensen verdrinken. Bij een andere dijkdoorbraak loopt Nijmegen onder water. De Lappentoren, de onderste toren van Het Valkhof, stort in.
• Het vredesverdrag dat in mei een einde maakt aan de Vierde Engelse Oorlog is buitengewoon ongunstig voor Nederland. Weliswaar krijgt Holland een aantal verloren gegane overzeese gebiedsdelen terug (waaronder de Antillen, maar niet Nagapattinam in India), maar de VOC verliest het kostbare specerijenmonopolie. Zo krijgt Engeland het recht op de vrije vaart op de Molukken. Nederland verliest zijn positie als economische grootmacht.
• De slechte economische toestand leidt tot veel onrust. Er ontstaat een strijd tussen de prinsgezinden / orangisten (aanhangers van stadhouder Willem V) en de patriotten die hem weg willen hebben. Vanwege haar aandeel in de rellen in Rotterdam wordt de orangist Catharina Mulder, beter bekend als Kaat Mossel – ze is keurvrouw van mosselen – gearresteerd en tot een gevangenisstraf veroordeeld.
• De Zuidelijke Nederlanden zijn sinds de Spaanse Successieoorlog in bezit van de Habsburgse monarchie. De havens van Antwerpen en Gent kunnen door grote schepen niet worden bereikt. De Schelde wordt al sinds 1587 geblokkeerd door de Noordelijke Nederlanden. Schepen moeten hun lading daarom overladen op binnenschepen. De Habsburgers denken te profiteren van de zwakke positie van Holland en sturen een groot schip vanuit Antwerpen de Schelde af. Bij de grens vuurt een Zeeuws wachtschip echter een kanonschot af op het schip, waarna het schip terugkeert. Omdat het schot een ketel op het schip raakt wordt dit incident de Keteloorlog genoemd.
• In Haarlem opent het Teylers Museum zijn deuren. Ze noemen zich vandaag de dag het oudste nog bestaande museum van Nederland, maar dat is discutabel. De Galerij Willem V in Den Haag, een kunstgalerij die de stadhouderlijke schilderijencollectie van de Oranjes bevat, ging al in 1774 open voor publiek. Wel is het zo dat deze Galerij in 1795 dicht gaat en pas in 1977 weer voor het publiek wordt opengesteld.

1785: Harlingen; foto genomen op 21 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1785?

• Volgt nog
• Jacoba van den Brande richt in Middelburg het ‘Natuurkundig Genootschap der Dames te Middelburg op. Het is de eerste volledig vrouwelijke wetenschappelijke academie ter wereld.

1786: Harlingen; foto genomen op 21 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1786?

• Volgt nog

1787: Amsterdam; foto genomen op  7 januari  2024

Wat gebeurt er in Nederland in 1787?

• Volgt nog

1788: Rijswijk; foto genomen op 6 juli 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1788?

• Volgt nog

1789: Schiermonnikoog; foto genomen op 16 juni 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1789?

• Terwijl in Frankrijk de Bastille wordt bestormd en de Zuidelijke Nederlanden in opstand komen tegen de Habsburgse overheersers  (de zogeheten de Brabantse en Luikse Omwentelingen), blijft de politieke situatie in  Nederland vrij rustig.
• In het voorjaar wordt er voor het eerst in Nederland een soort van voetbalwedstrijd gespeeld. Dat gebeurt in Noordwijk op de vier kilometer lange Gooweg. Acht Britse leerlingen van kostschool De Veer voetballen tegen Nederlandse, Duitse, Franse, Poolse en Russische leerlingen. De Engelsen moeten de bal in Noordwijkerhout zien te krijgen, het doel van het andere team ligt in Noordwijk. Mob football heet deze variant: de ene groep tegen de andere (aldus de schrijvers Jan Luitzen en Wim Zonneveld in hun boek ‘Hoe voetbal verscheen in Nederland’).
• In Rotterdam en in Utrecht is sprake van een pokkenepidemie. Utrecht treft het niet echt dat jaar, want daar heerst in 1789 ook nog eens een kinkhoestepidemie.

1790: Voorburg; foto genomen op 22 juni 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1790?

• De Staten van Limburg en Overmaas sluiten zich aan bij de Verenigde Nederlandse Staten – dat zijn de “Belgische” opstandige gewesten – in hun opstand tegen de landsheer, de keizer van Oostenrijk. Onder de Staten van Limburg vallen ook de plaatsen Heerlen, Valkenburg en Beek. Eind 1790 komen alle gebieden weer officieel onder het keizerlijk Oostenrijks gezag.
• Het Genootschap ter bevordering van Natuur-, Genees- en Heelkunde wordt in Amsterdam opgericht.
• De Waalse predikant Henri Daniel Guyot richt in Groningen samen met Willem Hora Siccama (burgemeester van Groningen), Gerrit van Olst (een luchtvaartpionier die in 1784 in Groningen een luchtballon oplaat met daarin een vogel in een kooitje; de ballon haalt een afstand van 15 km) en een zekere Hendrik van Calcar de eerste dovenschool van Nederland op. Het Instituut voor Doven telt in zijn eerste leerjaar 14 leerlingen.

1791: Arnhem; foto genomen op 4 februari 2024

Wat gebeurt er in Nederland in 1791?

• Volgt nog.

1792: Hoorn; foto genomen op 17 oktober 2024

Wat gebeurt er in Nederland in 1792?

• Volgt nog.

1793: Leeuwarden; foto genomen op 21 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1793?

• Volgt nog.

1794: Schiermonnikoog; foto genomen op 13 juni 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1794?

• Om verspreiding van de Franse revolutie over het continent tegen te gaan hebben een aantal landen zich verenigd in een coalitie tegen Frankrijk. De coalitie bestaat uit Oostenrijk, Pruisen, de Nederlandse Republiek, Groot-Brittannië, Spanje, Portugal, Napels-Sicilië, Sardinië en enkele kleinere staten. In 1792 breekt de Eerste Coalitieoorlog uit. Afhankelijk verloopt deze oorlog niet goed voor de Fransen, maar nadat Frankrijk in 1794 als eerste land in Europa de dienstplicht invoert keert het tij. De Fransen trekken vervolgens op naar de Republiek. Bij de Slag om Boxtel verslaan de Fransen de gecombineerde troepen van de Republiek, Groot-Brittannië, Hessen en Hannover. In oktober vallen Den Bosch en Venlo, in november Maassticht en Nijmegen. Het kost de Fransen slechts twee dagen om deze laatste stad te veroveren. Het Valkhof raakt hierbij ernstig beschadigd en wordt een jaar later grotendeels afgebroken. Na een beleg van tien weken valt in december de garnizoensstad Grave.
• Tijdens de Slag om Charleroi waar de Oostenrijkse en Nederlandse legers tegenover de Fransen staan, zetten de Fransen voor het eerst een luchtballon in om de situatie op het slagveld in kaart te kunnen brengen. Schetsen van de posities van de tegenstanders, goed te herkennen dankzij hun banieren, worden in een enveloppe in een met zand verzwaarde posttas langs de meertouwen omlaag gestuurd. De Nederlanders proberen tevergeefs om met een kanon de ballon uit de lucht te schieten.
• Aan het einde van de achttiende eeuw is de populatie Groenlandse walvissen en noordkapers door de intensieve walvisjacht gedecimeerd. Het wordt steeds minder lonend om op walvisjacht te gaan. In 1794 gaat Lourens Boon als laatste Texelse commandeur op walvisjacht naar Spitsbergen. Tussen 1661 en 1795 hebben de Hollandse  schepen naar schatting 72.000 Groenlandse walvissen gevangen, iets waar de populatie zelfs vandaag de dag nog niet van hersteld is.

1795: foto volgt nog.

Wat gebeurt er in Nederland in 1795?

• Volgt nog.

1796: Driewegen; foto genomen op 8 augustus 2024

Wat gebeurt er in Nederland in 1796?

• Volgt nog.

1797: Leiden; foto genomen op 18 juli 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1797?

• Het nieuwe patriottische bewind van de Bataafse Republiek besluit naar Frans voorbeeld om de dienstplicht in te voeren. Dit begint met de registratie van de weerbare mannen. In het noordoosten van Friesland, waar weinig patriotten wonen, leidt dit tot grote onrust. Als een zekere Abele Reitzes, een jonge schippersknecht in Burum, bij de registratie “Leve Oranje!” uitroept, wordt hij gearresteerd. Dit leidt tot grote onlusten, het zogeheten Kollumer Oproer. De Oranjegezinden trekken op naar Dokkum, waar het patriottisch stadsbestuur een kanon op de opstandige menigte laat afschieten. Eerst wordt er een waarschuwingsschot afgevuurd, maar als de menigte blijft oprukken ook gericht op de mensen. Vijf burgers komen om en zeven raken zwaargewond. De volgende dag wordt het gezag hersteld. Vele opstandelingen worden gearresteerd en twee leiders worden opgehangen.
• In oktober vindt de Zeeslag bij Camperduin plaats. Een vloot van 25 schepen van de nieuwe Bataafse Republiek – de vloot staat onder het gezag van de Fransen – raakt in gevecht met een Engelse vloot van 24 schepen. Het wordt een grote overwinning voor de Engelsen. Ze verliezen geen enkel schip en veroveren zelf elf schepen. Er vallen aan beide kanten wel veel doden: 202 aan Engelse kant en 540 aan Nederlandse kant. De Fransen stellen na deze verloren zeeslag een expeditie naar Ierland uit.
• In 1786 heeft Stadhouder Willem V twee babyolifanten, Hans en Parkie, afkomstig uit het toenmalige Ceylon (het huidige Sri Lanka) gekregen van de VOC. Ze verblijven aanvankelijk in Voorburg, maar verhuizen al snel naar de menagerie bij paleis het Loo in Apeldoorn. In 1797 besluiten de Fransen deze inmiddels groot geworden dieren over te brengen naar de ‘Jardin des Plantes’ in Parijs. Bij het vervoer– de reis duurt zes maanden – ontsnapt Hans, maar hij weet zich niet te verstoppen en wordt weer gevangen. De olifanten zijn razend populair. Bij de aankomst in Parijs staan duizenden Parijzenaren langs de route. Voor een bezoek aan de Jardin moet men zelfs een tijdlang een tijdslot reserveren.

1798 Amsterdam; foto genomen op 15 november 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1798?

• Volgt nog
• Waterbeheer beter organiseren Van de site van rijkswaterstaat.600 jaar Elisabethsvloed; de feiten en mythes (rijkswaterstaat.nl)
  ‘We maken een sprong in de tijd: eind 15e eeuw ontstond de Biesbosch waar de Waal op ging uitmonden. De Waal schoof op naar het oosten, werd steeds steiler en ging sneller stromen, waardoor hij meer water uit de IJssel trok. De IJssel verzandde en werd een kleinere rivier qua afvoer. Steden langs de IJssel, zoals Deventer en Zwolle, konden minder vervoeren over de rivieren en hadden daar veel last van. De economie in Overijssel kreeg hierdoor na verloop van tijd grote klappen. Na 1750 ontstond het idee om het waterbeheer beter te gaan organiseren. Dit zou uiteindelijk de basis vormen voor Rijkswaterstaat, dat in 1798 in het leven werd geroepen.’ Rijkswaterstaat is in 1798 opgericht als het Bureau voor den Waterstaat

1800: Dordrecht; foto genomen op 4 oktober 2023

Wat gebeurt er in Nederland in 1800?

• Volgt nog

• Naar de vorige periodeNaar de volgende periode