Schrijven

Het gebruik van hoofdletters

Op de site van het AD stond gisteren een artikel aangekondigd met de volgende kop: ‘De Mol handelde niet altijd met voorkennis’.

Pardon? Handelt John de Mol zo vaak met voorkennis dat de keren dat hij dit niet doet in de krant komt?

mol dierEen andere mol. Foto Dieder Plu; Bron: Wikipedia

Nieuwsgierig opende ik het bericht. Het bleek echter niet om John de Mol te gaan, maar om Thomas Cammaert, de mol van het tv-programma ‘Wie is de Mol?

mol

Een misverstand dus. Het kwam  door het gebruik van de hoofdletter M in de Mol.

Op de site van ‘woorden.org’ staat een overzicht met de regels voor het gebruik van hoofdletters. Altijd heel leerzaam. Voorkomt misverstanden.

  • Regel 1: Het eerste woord van een zin krijgt een hoofdletter. Als de zin met een apostrof of ander teken begint, krijgt het tweede woord een hoofdletter. Voorbeelden: In de ochtend; ’s Ochtends.
  • Regel 2: Personen en zaken die als heilig worden beschouwd, krijgen een hoofdletter. Voorbeelden: het Opperwezen; Allah; het Koninkrijk Gods.
  • Regel 3: Aanduidingen van vorstelijke personen, staatshoofden en kabinetsleden krijgen een hoofdletter als de staatsrechtelijke functie bedoeld is. Voorbeelden: Hare Majesteit, de Koningin, de Staatssecretaris, maar: De president.
  • Regel 4: Persoonsnamen krijgen een hoofdletter. Het voorzetsel of lidwoord krijgt een hoofdletter als er geen naam of voorletter aan voorafgaat. In Vlaanderen behouden lidwoorden en voorzetsels van persoonsnamen altijd hun originele schrijfwijze. Voorbeelden: Jan, mevrouw De Jong, A. de Vries, de heer en mevrouw Jansen-Van Dijk.
  • Regel 4a: Als de persoonsnaam niet meer als zodanig fungeert, vervalt de hoofdletter. Dit geldt ook voor samenstellingen en afleidingen. Voorbeelden: een colbert; brailleschrift; sint-bernardshond. Maar wel een Rembrandt; de Nobelprijs; het Mariabeeld. (Regel 4a laat enige vrijheid, omdat men van mening kan verschillen over de vraag of de persoonsnaam nog als zodanig fungeert.)
  • Regel 5: Aardrijkskundige namen krijgen een hoofdletter. Deze regel is ook van toepassing op namen van hemellichamen en namen van gebouwen en vervoermiddelen. Voorbeelden: Brussel; Leidseplein; Zuid-Afrika; de Poolster; Westertoren
  • Regel 5a: Afleidingen van en samenstellingen met aardrijkskundige namen krijgen eveneens een hoofdletter. Voorbeelden: Nederlands; de Nederlandse taal ; Franstalig;
  • Regel 5b: Als de aardrijkskundige naam niet meer als zodanig fungeert, vervalt de hoofdletter. Dit geldt ook voor samenstellingen en afleidingen. Voorbeelden: cognac; moezelwijn; neerlandistiek; balkaniseren. (Regel 5b laat enige vrijheid, omdat men van mening kan verschillen over de vraag of de aardrijkskundige naam nog als zodanig fungeert.)
  • Regel 6: Namen van talen en dialecten krijgen een hoofdletter. Voorbeelden: Brabants; Engels
  • Regel 7: Namen van feestdagen en historische gebeurtenissen krijgen een hoofdletter, tenzij de naam onderdeel uitmaakt van een samenstelling of afleiding. Voorbeelden: Koninginnedag; Pasen (maar paasnacht); Hemelvaart (maar hemelvaartsdag); de Tweede Wereldoorlog; oudejaarsavond.
  • Regel 8: Namen van culturele, maatschappelijke en religieuze stromingen krijgen een kleine letter. Dit geldt ook voor de aanhangers van deze stromingen. Voorbeelden: beatgeneratie liberalisme christendom rooms-katholieken.
  • Regel 9: Namen van organen, instellingen, verenigingen, diensten, bedrijven, enz. krijgen een hoofdletter. Voorbeelden: Europese Unie; het Rijk; Nederlandse Taalunie; Koninklijke Marechaussee; Universitaire Instelling Antwerpen; n.v. Nederlandse Spoorwegen; Comité Oranjefeesten.
  • Periodes en tijdperken Namen van periodes en tijdperken (bv. middeleeuwen, renaissance, oudheid) in onze geschiedenis krijgen in de praktijk een kleine letter. In het Groene Boekje van 1995 kregen tijdperken nog een hoofdletter. De editie-2005 beperkt het schrijven van hoofdletters tot specialistische teksten over de verschillende periodes in onze geschiedenis (zoals een geschiedenisboek): daarin mogen wél hoofdletters geschreven worden. (meer op onzetaal.nl)

Voor meer tips over het gebruik van hoofdletters zie ook de site van ’Onze Taal’.