Uit de serie ‘Kunst kijkt kunst”: beelden kijken naar foto’s tijdens de verbouwing van de sluisjes in Leidschendam.

Riet is overleden. Riet was lange tijd onze hulp in de huishouding. Voor haar hielp haar dochter ons om het huis schoon te houden. Toen zij er mee stopte, stelde zij een heel goede opvolgster voor, haar moeder Riet. Deze had al wat meer ‘vrouwtjes’ zoals Riet ze zelf noemde en wilde ook wel bij ons komen werken.

Ze heeft vele jaren bij ons gewerkt. Op een gegeven moment ging ze minderen met werken en stopte ze bij een aantal adresjes, maar niet bij ons. Bij ons was het echt nodig, zei ze. Fraaie opmerking. Daar konden we het mee doen.

Maar we waren heel blij dat ze bleef. Riet was niet alleen een harde werkster maar ook altijd vrolijk en geïnteresseerd in mensen. In de tijd dat onze dochters in het buitenland zaten en af en toe wat van zich lieten horen op Facebook of in een reisblog, waren wij haast nooit de eersten die onder zo’n bericht een reactie plaatsten. Riet was ons meestal al voor. Onze dochters zijn zo’n beetje met Riet opgegroeid.

Ook kende Riet zo ongeveer iedereen in het dorp. De helft omdat het familie van haar was, althans die indruk kregen we, de andere helft omdat Riet ze nu eenmaal kende.

Ruim vijf jaar geleden kreeg ze kanker en stopte ze met werken. Maar we hielden contact en een paar keer per jaar kwam ze nog langs om wat bij te kletsen “Kom ik een bakkie halen, gezellig!” zoals Riet het bezoek in haar mailtjes aankondigde. Nu is ze er niet meer. We zullen haar missen.

Zondag liepen de jongste dochter en ik door winkelcentrum Leidsenhage in Leidschendam. Het wordt verbouwd tot de ‘Mall of the Netherlands’ maar het duurt nog wel een jaar voordat dat alles klaar is. Eén deel, het ‘Fresh’-gedeelte is echter al wel open. Meesterbakker Robèrt, bekend van ‘Heel Holland bakt’ en ‘Wie is de Mol?’ heeft er ook een plekje gevonden.

Het lijkt er op dat deze foto scheef staat, maar hij laat gewoon duidelijk zien dat de aarde rond is.

Opeens zagen we de meesterbakker zelf in zijn kraam staan. “Maak even een foto voor je moeder met je mobieltje. Dat zal ze leuk vinden.” zei ik tegen de dochter. Die vond dat wat gênant. “Nee hoor, dat vindt hij helemaal niet erg, is hij aan gewend. Doe het nu maar, dat kan je moeder in Italië zien wat ze hier mist.” (Marianne is met wat vriendinnen een weekje aan het skiën.) Met de nodige tegenzin maakte de dochter snel een foto en we liepen door.

“Meneeeeeeeeer!” klonk het opeens met luide strenge stem achter ons. We bleven stilstaan. Het was overduidelijk de stem van meesterbakker Robèrt. “Meneeeeeeeeer!” klonk het opnieuw. We draaiden ons om en keken in het gezicht van de meesterbakker. “Wilt u geen stuk brood proeven?” zei hij.

Op de balie lag een groot bord met allerlei verschillende stukken brood er op. We liepen terug. De dochter pakte een stuk brood dat er gewoon uit zag, maar ik besloot voor een stuk onduidelijk donker brood te gaan. “Wat is dit voor een brood? “ vroeg ik. “Lekker brood” antwoordde de meesterbakker. Dat bedoelde ik niet. Ik herhaalde mijn vraag, waarop de meesterbakker weer hetzelfde antwoord gaf.

“Dat geloof ik direct, maar ik bedoel wat voor een soort brood is het?” Als ik eenmaal vasthoudend ben, dan ben ik ook vasthoudend. “Plufferhakhakprrtprttbrood met jam” antwoordde de meesterbakker, althans dat verstond ik. Ik vond het een beetje ongemakkelijk om de vraag voor de vierde keer te stellen – tot zover mijn vasthoudendheid –  en ik nam een grote hap. “Hoe vindt u het smaken?” vroeg de meesterbakker. “Smktwllkkkrr” antwoordde ik met volle mond.

Uit een ooghoek zag ik ondertussen hoe een wat oudere dame met haar mobieltje een foto van mij en de meesterbakker maakte – zeg, ik heb wel recht op privacy hoor. De meesterbakker pakte het bord op en bood iemand anders een stuk brood aan. De dochter en ik liepen door. Hoe smaakte jouw gewone brood”? vroeg ik. “Gewoon” zei ze en ze whatsappte de foto van meesterbakker Robèrt naar haar moeder. “De mijne wel lekker” zei ik en ik keek nog een keertje achterom. De meesterbakker zat een beetje somber om zich heen te kijken.

Dit weekend is ‘Wie is de Mol?’ weer begonnen. Zelf kijk ik het programma al een aantal jaar niet meer – te rare opdrachten en te veel onbekende bekende Nederlanders –  maar zo’n drie miljoen andere Nederlanders kijken het nog wel. Het is dan ook één van de populairste programma’s op Nederland 1, samen met ‘Boer zoekt Vrouw’.

Eigenlijk is het vreemd dat er nog niemand in Hilversum op het idee is gekomen voor een programma dat deze twee formats combineert: ‘Wie is de Boer?’

“Tien bekende Nederlanders moeten achterhalen wie van hen vroeger boer was. We zien de kandidaten afreizen naar een boerderij in het verre Groningen om daar intrigerende, spectaculaire en soms angstaanjagende boerenopdrachten te vervullen om geld te verdienen voor de pot. Een van hen is echter de boer, degene die het spel in het geheim saboteert. De winnaar krijgt de pot.

Vandaag: kippen verzorgen. Is het onhandigheid dat Frank zijn mandje met eieren laat vallen of is hij de Boer? Wat zoeken rapper Schurkie Schurk en hockeyster José met zijn tweetjes in de hooiberg? Eieren of een vrijstelling? En wie krijgt van Yvon Jaspers het gevreesde rode scherm te zien?”

Amsterdam 1969

Berlijn 1989

USA 2019

Instragram account Donald Trump

1954: De zestienjarige prinses Beatrix zingt ‘Rock Around the Clock’ van  Bill Haley & His Comets.

Uit de serie ‘Toen kerstmis nog kerstmis was:  de prins die zijn vrouw het werk laat doen.

Uit de serie ‘Toen kerstmis nog kerstmis was:  het chocomelk schenken door koningin Juliana.

Uit de serie ‘Toen kerstmis nog kerstmis was: de lampjes voor in de boom.

Iedereen gaat een keertje dood. Hoewel, is dat wel zo? Tot nu toe hebben volgens berekeningen van het Amerikaanse ‘Population Reference Bureau’ (PRB) in totaal ruim 107 miljard mensen ooit ergens een keertje op aarde geleefd (en soms wel meerdere keren als je in reïncarnatie gelooft). Het aantal betreft een schatting. Vroeger hielden de bevolkingsadministraties niet over, dus helemaal zeker weten we het niet.

De tabel is afkomstig uit een artikel uit 2011 over dit onderwerp van het NIDI, dat is het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut. In de tabel staat weergegeven hoe de wereldbevolking zich (van de prille oudheid tot 2011) heeft ontwikkeld. (In Nederland zouden overigens tot nu toe zo’n 73 miljoen mensen hebben geleefd.)

Momenteel leven er ruim zeven miljard mensen. Dat wil zeggen dat 6,5% van alle mensen, die ooit op aarde hebben rond gelopen, leeft, dus 100% zekerheid dat je vroeg of laat een keer dood gaat is er niet. (De oudste mens op aarde is overigens momenteel “as we write” de Japanse Kane Tanake. Zij is vandaag de dag 115 jaar en 346 dagen oud. Dat is relatief jong. De vorige recordhoudster was Chiyo Miyako. Toen zij op 22 juli van dit jaar overleed was zij 117 jaar en 81 dagen oud.

Maar goed, laten we er maar vanuit gaan dat iedereen een keertje dood gaat. Wat dan? Volgens dit artikel in Trouw uit 2015 gelooft 53% van de Nederlanders dat er leven na de dood is, 28% denkt dat er geen leven is en 19% weet het niet. Dat zo veel mensen geloven in leven na de dood, verklaart hoogleraar theologie en religiestudies Joke van Saane – zij komt in het artikel uitgebreid aan het woord – uit een menselijke basisangst. “Angst voor sterfelijkheid. Daarom biedt elke religie daar een oplossing voor.”

Dat zoveel mensen geloven dat er leven na de dood is, schept ook ruimte voor boeken over het hiernamaals. Van de week liep ik in onze plaatselijke boekhandel. Er lag een stapel van het boek ‘De Dood en het Hiernamaals’ van een zekere Clifford A Pickover. De titel van het boek was een beetje moeilijk leesbaar en ik dacht in eerste instantie dat er ‘De Dood in het Hiernamaals’ stond. Wat? Kan je na je dood nog een keer dood gaan? Dat is een tegenvaller.

Maar gelukkig bleek ik de titel verkeerd gelezen te hebben. Dat overkwam overigens ook degene die op de site van de Slegte  – deze tweedehandsboekhandel bestaat na het faillissement van Polare nog steeds; in Nederland (Leiden en Rotterdam) zijn er nog twee filialen en ook België telt nog een aantal De Slegte’s; ook voor hen was er leven na de dood – het boek aankondigde. Ook hij of zij dacht dat de titel van het boek ‘De Dood in het Hiernamaals’ luidde.

Oftewel, je kan je de vraag stellen: “Is er dood na de dood?” Mocht dat zo zijn dan moeten we misschien de betekenis van de uitdrukking ‘een duizend doden sterven’ (enorme angsten uitstaan) herzien.

Uit de serie ‘Niet Gerealiseerde Projecten’: een nooit geschreven blogpost over mijn ontmoeting in april 2012 met (toen nog) kroonprins Willem-Alexander en prinses Maxima.

Deze ontmoeting vond plaats naar aanleiding van het verschijnen van mijn boek ‘De Titanic’ in april 2012.

Ik kreeg een maand na het verschijnen van het boek een telefoontje van het koninklijk huis. Eén van de dochters hield op school een spreekbeurt over de Titanic en of ik, als kenner van de Titanic zijnde, genegen was om de familie wat informatie over de ondergang van het schip te geven. Dat wilde ik wel. Op een koude aprilmiddag meldde ik me bij Villa Eikenhorst op Landgoed de Horsten in Wassenaar. Van te voren had ik van de hofhouding een lijstje met aanwijzingen voor het gesprek gekregen.

• Geef het koninklijk paar nooit uit uzelf een hand, maar wacht tot zij het initiatief nemen .
• Als de kroonprins vraagt “Hoe maakt u het”, dan zal hij dat uit beleefdheid doen. Ga dus bijvoorbeeld niet vertellen over de lange reis die u hebt afgelegd om in Wassenaar te komen.
• De bijeenkomst onderbreken door naar het toilet te gaan wordt als ongepast gezien. Gaat u van te voren naar het toilet.

Dat soort tips dus. Ik hoefde gelukkig niet ver te reizen. Een kwartiertje fietsen maar en ik ging thuis van te voren nog even naar het toilet. Ter plekke aangekomen zette ik  mijn fiets op slot; macht der gewoonte; stond natuurlijk een beetje raar bedacht ik later, alsof ik het koninklijk gezin en de hofhouding niet vertrouwde.

“Hoe maakt u het?” vroeg Willem-Alexander. “Goed” zei ik en ik vertelde over de reis die ik had gemaakt om in Wassenaar te komen.  “Wij hebben zelf ook een boot” sprak Maxima toen ik me aan haar voorstelde als de schrijver van de Titanic. Het werd een buitengewoon gezellige middag. Een kopje thee en een glaasje fris erbij. Maxima dronk tonic met ijsblokjes er in – “Titanic on the rocks” zei Willem-Alexander geestig – en de dochter maakte aantekeningen voor haar spreekbeurt. Na afloop ging ik naar het toilet en schaamtevol moet ik bekennen dat ik het koninklijk zeepje heb meegenomen.

Nu verwacht u misschien dat ik ooit nog eens een geestige blogpost over deze ontmoeting zal schrijven. Ik heb dat echter nooit gedaan en zal dat ook nooit doen. Je klapt niet uit de school over privé-ontmoetingen met de koning en koningin. Ze hebben recht op hun privacy.

p.s. Er doen verhalen de ronde dat ik zo’n blogpost niet heb geschreven en zal schrijven, omdat ik het koninklijk paar nooit ontmoet zou hebben. Onzin! Dat gerucht wil ik bij deze dan ook direct ontzenuwen. Zie hier een foto van onze ontmoeting.

Ten aanzien van weer andere geruchten, namelijk dat deze foto gefotoshopt is, ook dat is grote onzin. Daar is geen enkel bewijs voor!

p.p.s  Voor het geval u toch behoefte hebt aan een geestig verslag van een ontmoeting met iemand van koninklijke bloede, verwijs ik u naar onderstaande filmpje op YouTube waar te zien is hoe mr. Bean de Engelse koningin ontmoet.

(Door op het plaatje te klikken komt u bij het filmpje op YouTube uit.)

De oudste dochter gaat met haar vriend samenwonen. Ze hebben een etage in Rotterdam gehuurd. Mooi, denken de ouders dan. Dan kan er eindelijk wat van haar spullen het huis uit. Nou mooi niet, er komen juist weer allerlei spullen terug uit haar studentenkamer. Is geen ruimte voor op de etage, zegt ze. Zijn we mooi klaar mee.

Dat betekent opruimen in ons huis. Eén van de zaken die we daarbij tegenkomen is de oude lege handtas van Marianne haar moeder. (Ze overleed in 2008.) We kijken nog even voor de zekerheid in de tas. In een vakje blijken nog twee krantenknipsels uit de Telegraaf – de krant die mijn schoonouders lazen; wij lezen De Volkskrant – te zitten.  Het ene knipsel betreft de boeken top tien van 22 juli 2000. Ik herken het handschrift van mijn schoonmoeder.

Dit waren de tien best verkopende boeken van dat moment.

Ik vermoed dat ze één van de boeken uit deze top tien heeft willen kopen. Het staat me bij dat ze ‘De eeuw van mijn vader’ van Geert Mak in huis hadden. Dus misschien was dat het. Het andere krantenknipsel, het is van 21 maart 1998, is een ‘Scheurkalender’ uitspraak van ene Alb Guinon.

“Er zijn mensen die, in plaats van te luisteren naar wat men tegen hen zegt, reeds luisteren naar hetgeen zij zelf gaan zeggen.”

Geen idee waarom ze die uitspraak tien jaar lang in haar handtas heeft bewaard. Misschien heeft ze het krantenknipsel van iemand anders gekregen, het in haar tas gestopt en is het vervolgens al die tijd daar blijven zitten. Twintig jaar zelfs nu al, want het heeft er ook nog eens tien jaar na haar overlijden ingezeten. Maar het kan natuurlijk ook zo zijn dat ze het zelf heeft uitgeknipt en al die tijd heeft bewaard.

Mijn vader had ook zoiets. Hij overleed in 1985  op 65-jarige leeftijd nadat hij was aangereden door een auto die geen voorrang verleende. Na zijn overlijden ruimden we zijn portefeuille leeg. Er zat een ‘bewijs van zwemvaardigheid’ in dat hij eind jaren twintig als kind had gekregen. Het verfomfaaide enigszins gescheurde papiertje had hij dus bijna zestig jaar met zich meegedragen. “Meneer heeft u wel een bewijs van zwemvaardigheid?” Mijn vader was voorbereid op die vraag. “Jazeker, zie hier.”

Zelf heb ik niet van die oude dingen in mijn portemonnee, op één ding na, dat is een donorverklaring uitgegeven door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Volgens het kaartje is het geldig vanaf 10-08-1998. Dat zit dus ook al zo’n twintig jaar in mijn portemonnee. Maar verder vliegen de andere zaken heel snel mijn portemonnee uit, vooral het geld.