Op 29 november 1985, even voor negen uur ’s morgens, deed een medewerker van het ‘University of Arizona Museum of Art’ in Tucson de voordeur van het museum open voor een collega. Pal achter hem kwamen een wat oudere vrouw (ze werd later op zo’n 55 jaar oud ingeschat) en jongeman (hij was vermoedelijk ergens tussen 25 en 30 jaar oud) aangelopen en de suppoost liet deze vroege bezoekers – het museum stond op het punt om open te gaan – ook binnen. Buiten was het 12 graden. De man en vrouw droegen lange winterjassen.
Terwijl de man direct door liep naar de tweede verdieping, bleef de vrouw beneden en vroeg de suppoost wat informatie over een schilderij op de benedenverdieping. De suppoost begon enthousiast te vertellen. Na een paar minuten kwam de man weer beneden, waarop het stel abrupt het museum verliet.
Dit plotselinge vertrek bevreemdde de suppoost. Hij liep de trap op naar de tweede verdieping en zag daar tot zijn schrik dat ‘Woman – Ochre’, een schilderij van Willem de Kooning, uit zijn lijst was gesneden en was verdwenen. Hij holde naar buiten maar van het stel was geen spoor meer te bekennen. Een getuige zou later verklaren dat ze in een rode sportwagen waren weggereden.
Willem de Kooning was in 1904 in Rotterdam geboren, waar hij in zijn jonge jaren in de avonduren – overdag werkte hij als interieurontwerper voor een warenhuis – aan de Willem de Kooning Academie studeerde. (Uiteraard heette de school toen nog niet zo, maar luidde de naam toen ‘Academie van Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen’). In 1926 verliet De Kooning Nederland en reisde als verstekeling aan boord van een vrachtschip naar New York. Daar zou hij later beroemd worden als schilder. In 1955 schilderde hij ‘Woman – Ochre’.
Drie jaar later schonk de toenmalige eigenaar, een architect, het schilderij aan het museum. De waarde werd toen op zo’n 6.000 dollar ingeschat. In 1985 was verzekeringswaarde van het schilderij opgelopen tot 400.000 dollar. In 2006 werd een soortgelijke schilderij uit dezelfde serie voor liefst 137,5 miljoen dollar geveild.
Het museum bezat in 1985 geen beveiligingscamera’s, waardoor de politie het moest doen met de beschrijving van de suppoost. Zie hier de schetsen van de politietekenaar:
De politie had het vermoeden dat de vrouw wellicht een verklede man was, maar wist dat niet zeker. Ondanks ijverig speurwerk van de politie en de FBI bleef het schilderij ruim 31 jaar lang spoorloos. Totdat in juni 2016 in het kleine plaatsje Cliff (293 inwoners) in New Mexico Rita Alter op 81-jarige leeftijd overleed. Vijf jaar eerder was haar man Jerry overleden, eveneens op de leeftijd van 81 jaar. De nalatenschap werd afgewikkeld door een neef van het echtpaar. Een antiekhandelaar kocht voor 2000 dollar alle meubels en kunst in het huis, waaronder een schilderij dat in de slaapkamer aan de wand naast de deur hing.
Het schilderij aan de wand in de slaapkamer van het echtpaar op een foto gemaakt door de antiekhandelaar. Het schilderij was toen nog niet herkend als het gestolen schilderij. Het was alleen te zien als de deur van de slaapkamer (bijna) helemaal dicht was. In de vloer zat een spijker die voorkwam dat, als de deur te ver open zwaaide, de deur tegen het schilderij aankwam; (Afbeelding en begeleidende tekst bij de foto: ‘AZcentral’).
Niemand herkende het schilderij als een originele De Kooning. De antiekhandelaar nam het mee naar zijn zaak en zette het daar op de grond. Eén van de klanten zei dat het wel eens een originele De Kooning kon zijn en toen een volgende klant dat ook zei, ging de antiekhandelaar het schilderij op Google opzoeken. Pas toen zag hij dat het schilderij het gestolen werk uit Tucson betrof. Hij belde het museum en toen deze kwamen kijken, bevestigden deze dat het schilderij inderdaad ‘Woman – Ochre’ was. De antiekhandelaar droeg daarop het schilderij over aan het museum.
Hoe het echtpaar aan het schilderij kwam is niet duidelijk. Hij was een voormalige klarinetspeler en muziekleraar; zij gaf spraaklessen. Oorspronkelijk woonden ze in New York maar vertrokken omstreeks 1980 naar New Mexico. Ze hadden één grote hobby: reizen. Ze reisden niet alleen heel Amerika door, maar bezochten ook meer dan 140 landen, verspreid over alle continenten. Ook bezochten ze de Noord- en Zuidpool. Iemand heeft op YouTube een stuk of tien filmpjes geplaatst met foto’s van hun reizen. Zie hier het echtpaar in 1958 voor de Grand Canyon staan.
Ten tijde van de diefstal was Jerry Alter 54 jaar oud en reed het echtpaar in een soortgelijke rode sportwagen als het stel van de diefstal. Er bestaat een foto van het echtpaar uit 1985 die één dag voor de diefstal van het schilderij is genomen. Zie hier deze foto in combinatie met de opsporingsportretten:
Afbeelding afkomstig van de site van de AZCentral
Nu moet je de man op de foto niet vergelijken met de man met de snor op de tekening maar met de vrouw op de tekening. Deze gezichten vertonen inderdaad wel enige gelijkenis. En volgens mensen die het echtpaar en hun twee kinderen in die tijd kenden, leek de man met de snor op Joseph Alter, één van hun kinderen die toen 23 jaar oud was. Waar deze zoon momenteel verblijft, is niet bekend.
Of het echtpaar, al of niet in samenwerking met hun zoon, de diefstal heeft gepleegd of dat ze het schilderij op een andere, al of niet legale, wijze hebben gekregen, blijft onduidelijk. Ze hebben hun geheim in het graf meegenomen. Dit ondanks dat ze een uitgebreid dagboek bij hielden, maar de dag van de diefstal daarin was blanco.
Er zijn nog twee zaken die ik hier even moet vermelden. In 2010 gaf Jerry Alter op 80-jarige leeftijd een boek in eigen beheer uit. Eén van de verhalen ging over een diefstal van een juweel uit een museum. De dieven waren een grootmoeder en haar kleindochter. Het verhaal vertoonde behoorlijk veel gelijkenis met de diefstal van het schilderij. Een ander opvallend punt is dat de Alters niet alleen heel veel reisden (onbekend is waar ze dit allemaal van bekostigden), maar dat na de dood van Rita Alter er meer dan 1 miljoen dollar op haar bankrekening bleek te staan. Hoe ze aan al dit geld kwamen, is onbekend. Hun leven schreeuwt dan ook om een verfilming door Hollywood.
Waarom schrijf ik nu over dit echtpaar? Dat komt omdat ik – toen ik gisteren op internet voor het eerst over dit stel las en de afbeeldingen zag –een déjà vu gevoel kreeg bij de opsporingstekening van de man met de snor. Deze had ik eerder gezien, maar niet in combinatie met de diefstal van het schilderij van de Kooning.
Na enig nadenken wist ik het: het betrof hier opsporingstekening van twee als politieagenten vermomde overvallers die in de nacht van 18 maart 1990 het Isabella Stewart Gardner Museum in Boston hadden overvallen. Ze belden ’s nachts aan omdat er zogenaamd een melding zou zijn van een inbraak. De nachtwakers deden open, werden overvallen en gekneveld, waarna de twee overvallers in een uur tijd dertien schilderijen stalen, waaronder een Rembrandt en ‘Het Concert’ van Vermeer.
‘Het Concert’ door Vermeer; Met een geschatte waarde van zo’n 200 miljoen euro geldt dit schilderij als het duurste gestolen schilderij ter wereld wat nog steeds vermist is.
Zie hier de tekeningen van de twee als agenten verklede overvallers – “Fake Agents!” zou Trump zeggen – met en zonder bril.
De gangbare theorie is dat de diefstal werd gepleegd door maffialeden uit Boston. (Zie hier voor meer informatie over deze diefstal.) Echter, vergelijk ik de opsporingsportretten van de dief met snor uit Tucson met dat van de dief met snor uit Boston, dan zie ik twee mensen met allebei een bril en met een snor. Daar zijn er niet veel van, dat moeten haast wel dezelfde zijn! Zie hier de twee tekeningen naast elkaar.
Het museum in Boston heeft in 2017 de beloning voor het terugbrengen van de schilderijen verhoogd van 5 tot 10 miljoen dollar – de diefstal is inmiddels verjaard; de schilderijen kunnen dus probleemloos worden terug gegeven; wel is het bezit (heling) nog strafbaar.
Wat denkt u? Zal ik de tip over de gelijkenis nu al doorgegeven of wacht ik nog even om te zien of het museum de beloning voor de gouden tip nog verder gaat verhogen?
